درد زانو شایع ترین درد اسکلتی عضلانی است که افراد را نزد پزشک می آورد. با توجه به جامعه فعال امروزی، تعداد مشکلات زانو در حال افزایش است. زانو درد دارای طیف گسترده ای از علل خاص و درمان است. برای آشنایی بیشتر با درمان درد زانو و انواع آن با من همراه باشید.
درد زانو چیست؟
زانو درد رایج ترین درد میان بزرگسالان است و اغلب با ساییدگی عمومی ناشی از فعالیت‌های روزانه مانند راه رفتن، خم شدن، ایستادن و بلند کردن بدن همراه است. ورزشکارانی که می دوند یا ورزش هایی را انجام می دهند که شامل پریدن یا چرخش سریع است نیز بیشتر در معرض درد و مشکلات زانو هستند. اما چون زانو درد یک فرد ناشی از افزایش سن یا آسیب باشد، می تواند در برخی شرایط آزاردهنده و حتی ناتوان کننده باشد.
انواع زانو درد
زانو درد از خفیف تا شدید متغیر است و گستردگی آن می‌تواند از درد ملایم تا درد طاقت فرسا و تیر کشنده متفاوت باشد. این درد می‌تواند به طور ناگهانی (درد حاد زانو) و یا به تدریج در طول زمان (درد مزمن زانو) بروز کند، همچنین ممکن است به صورت پیوسته یا دوره‌ای باشد. برخی از انواع زانو درد با فعالیت و یا در طی شب بدتر می‌شود و به سایر نقاط بدن (به عنوان مثال، باسن، کمر) کشیده و گسترده می‌شود. با من همراه باشید تا با دلایل احتمالی درد زانو آشنا شوید.
دلایل احتمالی زانو درد چیست؟
بسیاری از مشکلات زانو در نتیجه روند پیری و ساییدگی و فشار مداوم بر روی مفصل زانو (مانند آرتروز) است. سایر مشکلات زانو در نتیجه آسیب یا حرکت ناگهانی است که زانو را تحت فشار قرار می دهد. دلایل احتمالی دیگر عبارت اند از:
● رگ به رگ شدن یا کشیدگی رباط‌ها یا عضلات زانو
رگ به رگ شدن یا کشیدگی رباط یا عضله زانو معمولاً در اثر ضربه به زانو یا چرخش ناگهانی زانو ایجاد می شود. علائم اغلب شامل درد، تورم و مشکل در راه رفتن است.
● پاره شدن غضروف
ضربه به زانو می تواند منیسک ها را پاره کند (بالشتک های بافت همبند که به عنوان ضربه گیر عمل می کنند و ثبات را نیز افزایش می دهند). پارگی غضروف اغلب می تواند با رگ به رگ شدن رخ دهد.
● تاندونیت
التهاب تاندون ها ممکن است ناشی از استفاده بیش از حد از تاندون در طول فعالیت های خاصی مانند دویدن، پریدن یا دوچرخه سواری باشد. تاندونیت تاندون کشکک را زانوی جامپر می گویند. این اغلب در ورزش‌هایی مانند بسکتبال رخ می‌دهد، جایی که نیروی برخورد با زمین پس از پرش باعث کشیدگی تاندون می‌شود.
● آرتروز
استئوآرتریت شایع ترین نوع آرتریت است که زانو را درگیر می کند. استئوآرتریت یک فرآیند دژنراتیو است که در آن غضروف مفصل به تدریج از بین می رود. اغلب افراد میانسال و مسن را تحت تاثیر قرار می دهد. استئوآرتریت ممکن است به دلیل فشار زیاد روی مفصل مانند آسیب مکرر یا اضافه وزن ایجاد شود. آرتریت روماتوئید همچنین می تواند با التهاب مفصل و از بین بردن غضروف زانو، زانوها را تحت تاثیر قرار دهد. آرتریت روماتوئید اغلب افراد را در سنین پایین تر از استئوآرتریت مبتلا می کند.
● بیماری ازگود-اشلاتر
این بیماری است که می تواند کودکان و جوانان را تحت تاثیر قرار دهد. در بیماری ازگود-اشلاتر، توده استخوانی زیر زانو در حین و بعد از ورزش دردناک و متورم می شود.
● سندرم درد پاتلوفمورال
این یک مشکل رایج زانو است که به ویژه کودکان و بزرگسالان را تحت تاثیر قرار می دهد. افراد مبتلا به سندرم درد کشکک زانو معمولاً درد پشت یا اطراف کاسه زانو دارند. درد معمولا هنگام بالا رفتن از پله ها، دویدن، چمباتمه زدن، دوچرخه سواری یا نشستن با زانوهای خمیده احساس می شود. اغلب برای این بیماری ورزش درمانی تجویز می شود.
● نقرس کاذب
نقرس کاذب نوع شایعی از آرتروز زانو می‌باشد که با تشکیل کریستال‌های پیروفسفات کلسیم ( نوعی نمک) در مایعات زانو ایجاد می‌شود. این عارضه اغلب با بیماری نقرس که در آن کریستال‌های اسید اوریک در سلول‌های زانو تشکیل می‌شود، اشتباه گرفته می‌شود. نقرس کاذب موجب دوره‌های دردناک تورم و التهاب در زانو و همچنین مفاصل دیگر نیز می‌شود.
● ورم کیسه‌های مفصلی
التهاب بورس زانو می‌تواند موجب درد زانو در برخی افراد شود. بورس‌ها کیسه‌های کوچکی از مایع هستند که با لیز و نرم کردن تاندون‌های باسن، شانه‌ها و زانو، به حرکت آزادانه آنها در امتداد مفاصل کمک می‌کنند.
● در رفتگی کشکک زانو
جابجایی و دررفتگی کشکک با ساییدگی غیر طبیعی کشکک به دلیل جابجایی غیر طبیعی آن در هنگام راست یا خم شدن زانو ایجاد می‌شود. این عارضه اغلب در زنان بیشتر از مردان دیده می‌شود، اما ممکن است در هر فرد بسیار پر تحرک و فعال، موجب بروز حملات شدید درد زانو شود.
● انحراف زانو
یکی از مشکلات شایع ارتوپدی، انحرافات مربوط به زانو است که به اشکال گوناگون وجود دارد. انحرافات زانو به طور معمول به دو شکل پای پرانتزی و پای ضربدری دیده می‌شود که انحراف پرانتزی به مراتب شایع تر است. این انحراف در دراز مدت باعث درد شدید زانو می‌شود.
● اضافه وزن
افرادی که اضافه وزن دارند ممکن است درد زانو را در هنگام راه رفتن و یا ایستادن تجربه کنند. هنگامی که وزن بدن بیشتر از حد طبیعی باشد، فشار و استرس بیشتری بر روی مفصل‌ها وارد می‌شود. این فشار می‌تواند تخریب بافت‌های مفصل در هنگام سایش انتهای استخوان ساق پا بر روی استخوان ران را افزایش داده و با تولید اصطکاک، باعث درد و آسیب زانو گردد.
ساختار زانو چگونه است؟
زانو مفصل آسیب‌پذیری است که آسیب‌های زیادی را ناشی از فعالیت‌های روزمره مانند بلند کردن و زانو زدن و فعالیت‌های پر فشار مانند دویدن و ایروبیک تحمل می‌کند.
زانو از قسمت های زیر تشکیل می شود:
● تیبیا
این استخوان همان استخوان اصلی ساق پا است
● فمور
این استخوان ران یا همان استخوان بالای ساق پا است
● پاتلا
این کاسه زانو یا همان کشکک است
● غضروف
هر انتهای استخوان با لایه ای از غضروف پوشانده شده است که فشار و ضربه را جذب کرده و از زانو محافظت می کند. اساساً، زانو 2 استخوان ساق بلند است که توسط ماهیچه‌ها، رباط‌ها و تاندون‌ها به هم متصل می‌شوند.
● ماهیچه‌ها
2 گروه ماهیچه در زانو درگیر هستند، از جمله عضلات چهارسر ران (واقع در جلوی ران ها) که پاها را صاف می کنند و عضلات همسترینگ (واقع در پشت ران ها) که ساق را در قسمت زانو خم می کنند.
● تاندون
تاندون ها تارهای سختی از بافت هستند که ماهیچه ها را به استخوان ها متصل می کنند. رباط ها نوارهای الاستیک بافتی هستند که استخوان را به استخوان متصل می کنند. برخی از رباط های زانو ثبات و محافظت از مفاصل را فراهم می کنند، در حالی که سایر رباط‌ها حرکت به جلو و عقب استخوان ساق پا را محدود می کنند.
چگونه می توانم درد زانو را مدیریت کنم؟
اولین راه درمان درد زانو این است که ما از آن جلوگیری کنیم. شاید بپرسید پس چرا می‌گویم درمان، زیرا پیشگیری خود درمان زود هنگام است. ما برای آن که بتوانیم از این درد ها جلوگیری کنیم باید:
- نرمش های کششی انجام دهیم
- ماساژ
- ورزش های سبک در راستای بهبود رفتار زانو و مفاصل انجام دهیم
- وزنمان را کم کنیم
- کفش مناسب بپوشیم
- درست بایستیم و درست بنشینیم
- در تغذیه خود بسیار رعایت کنیم
- از قرص های مکمل غذایی استفاده کنیم
برای درمان زانو درد شدید باید این را دقت کنید که درد زانو می تواند در هر سنی برای هر کسی اتفاق بیفتد. معمولاً اگر زانوی بیمار متورم باشد و درد داشته باشد؛ کمپرس یخ کمک کننده است، مصرف برخی از داروهای ضد التهابی نیز می‌تواند به درمان درد زانو در این افراد کمک نماید. ولی اگر درد پس از 10 روز بهبود نیافت و زانو همچنان متورم بود، ارزیابی بیشتر، از جمله آزمایشات تصویربرداری مانند اشعه ایکس یا MRI ممکن است به تشخیص علت اصلی درد کمک کند. پس در این حالت معتل نکنید و سریعا به دکتر ارتوپد مراجعه کنید.
درمان زانو درد در افراد مسن
مفصل زانو بدن انسان بزرگ‌ترین مفصل بدن است و هنگام راه رفتن، دویدن یا بالا رفتن از پله‌ها وزن بدن را تحمل می‌کند و بیشترین فشار را متحمل می‌شود. همچنین بیشتر در معرض آسیب و انحطاط است. در کشورهای غربی تقریباً از هر سه فرد بالای 45 سال یک نفر نوعی زانو درد را گزارش می‌کند که با افزایش سن افزایش می‌یابد. زانو درد در افراد مسن می تواند به طور ناگهانی و حاد ظاهر شود یا ممکن است در یک دوره زمانی (مزمن) ایجاد شود.
درمان زانو درد چه در افراد مسن چه در جوانترها تماما بستگی به نوع درد و علت درد دارد اما به طور کلی راه های زیاد و مختلفی وجود دارند از جمله:
- ورزش
- ماساژ با انواع روغن های تسکین دهنده
- کاهش وزن
- تقویت مفاصل( با قرص های مکمل و به طور طبیعی)
- فیزیوتراپی
- کار درمانی
- بریس
- طب سوزنی
- جراحی
درمان خانگی درد زانو
همانطور که گفته شد برای درمان قطعی زانو درد تغییر سبک زندگی بسیار اهمیت دارد. مثل غذای مناسب، ورزش و نرمش درست یا استفاده از مکمل ها اما در کنار این ها باید در صورت آسیب جدی زانو مراقبت های ویژه کنید و برای درمان زانو درد شدید از موارد زیر کمک بگیرید:
● داروهای بدون نسخه
مانند ایبوپروفن (Advil، Motrin IB، دیگران) و ناپروکسن سدیم (Aleve) – ممکن است به کاهش درد زانو کمک کنند.
● کرم های بدون نسخه
برخی از افراد برای درمان درد زانو، با مالیدن کرم های حاوی بی حس کننده مانند لیدوکائین یا کپسایسین، ماده ای که فلفل چیلی را تند می کند، روی زانوی خود، تسکین پیدا می کنند.
● استراحت
برای کاهش فشارهای مکرر بر روی زانوی خود، زمان لازم برای بهبودی و جلوگیری از آسیب بیشتر، از فعالیت های عادی خود استراحت کنید. ممکن است یک یا دو روز استراحت تنها چیزی باشد که برای یک آسیب جزئی نیاز دارید. آسیب شدیدتر احتمالاً به زمان بهبودی طولانی تری نیاز دارد.
● یخ
یخ هم درد و هم التهاب را کاهش می دهد. یک کیسه نخود فرنگی منجمد به خوبی می تواند این کار را برای شما انجام دهد زیرا تمام زانوی شما را می پوشاند. همچنین می توانید از کیسه یخ پیچیده شده در یک حوله نازک برای محافظت از پوست خود استفاده کنید. اگرچه یخ درمانی به طور کلی بی خطر و موثر است، اما به دلیل خطر آسیب به اعصاب و پوست، از یخ بیشتر از 20 دقیقه در یک زمان استفاده نکنید.
● حرارت
ممکن است با قرار دادن کیسه آب گرم روی ناحیه درد، تسکین موقت درد را تجربه کنید.
● بستن توسط بانداژ
این کار به جلوگیری از تجمع مایع در بافت های آسیب دیده کمک می کند و هم ترازی و ثبات زانو را حفظ می کند. بانداژ باید به اندازه ای سفت باشد که زانوی شما را بدون تداخل در گردش خون نگه دارد.
● قرار دادن پا در ارتفاع
برای کمک به کاهش تورم، سعی کنید پای آسیب دیده خود را روی بالش قرار دهید یا روی صندلی بگذارید( در ارتفاع بالاتر از سطح بدن).
● فیزیوتراپی
معمولا فیزیوتراپی زانو برای کسانی که دچار آسیب هایی در ناحیه مفصل یک یا هر دو زانو شده باشند، تجویز می گردد. در برخی از آسیب دیدگان، مشکلات زانو چندان جدی نیست و فیزیوتراپی به تنهایی می تواند درد و مشکلات زانوی فرد را از بین ببرد. اما در افرادی دیگر، پزشک بنا به مصلحت برای برخی افراد، پیش از انجام عمل جراحی فیزیوتراپی تجویز می کند.
همچنین تمامی افرادی که در ناحیه زانو عمل جراحی انجام داده‌اند، برای درمان و بهبودی هرچه سریع تر به فیزیوتراپی زانو نیاز خواهند داشت.
علاوه بر موارد فوق فیزیوتراپی زانو می تواند با افزایش دامنه حرکتی مفاصل، بر بهبود دردهای مربوط به آرتروز نیز موثر باشد. با این وجود ورزش و انجام تمرینات فیزیوتراپی برای درمان درد زانو و دیگر قسمت های بدن، مختص گروهی خاص نیست. بنابراین افراد سالم نیز می توانند با انجام این تمرینات فیزیوتراپی، عضلات پا و اطراف زانوی خود را تقویت کرده و از بروز زانو درد در آینده، جلوگیری نمایند.
درمان قطعی زانو درد
درمان قطعی زانو درد شدید مدت‌ها است که دغدغه ی شمار زیادی از افراد می باشد. درد شدید زانو یک بیماری شایع است که می تواند در اثر مشکلات کوتاه مدت و یا طولانی مدت ایجاد شود. اما حقیقت این است که چیزی در دنیای پزشکی قطعیتی ندارد، اما می توان درد را کنترل کرد و کاهش داد با مواردی که بالاتر گفته شد به علاوه بر قرص های مکمل مانند بن فیت ایکس مارت( Bone Fit X Mart) که حاوی کلسیم، ویتامین D3، منیزیم و زینک. این عناصر موجب استحکام استخوان ها و ساخت غضروف می شوند که در این قرص وجود دارد.
هر عدد از این قرص کلسیم، حاوی 800 میلی گرم کلسیم سیترات است و در کنارش دارای ویتامین D3، منیزیم اکساید و زینک اکساید مورد نیازبدن می باشد. در یک قوطی 60 عدد مکمل وجود دارد. از این داروی مکمل می توان هر روز استفاده کرد.
سوالات متداول
کدام دارو برای زانو درد استفاده می‌شود؟
قرص های مختلفی برای درمان زانو درد در بازار موجودند که بهتر است حتما زیر نظر پزشک استفاده گردند. که برخی از آنها را می توان بدون نسخه استفاده کرد مانند: ایبوپروفن؛ داروی ضدالتهاب غیراستروئیدی، ناپروکسن؛ مسکن و ضد التهاب، استامینوفن (پاراستامول)، مفنامیک اسید، ایندومتاسین؛ مسکن دردهای مفصلی و ضرب دیدگی استخوان، دیکلوفناک؛ کاهنده درد، تحریک، تورم و خشکی مفصل، سلکوکسیب مسکن درد استخوان
شایع ترین علت زانو درد چیست؟
آرتریت شایع ترین علت زانو درد غیر ضربه ای در جمعیت سالمند و بزرگسال می‌باشد. سن دلیل اصلی آرتروز زانو است. برای برخی از افراد ممکن است ارثی باشد، در حالی که برای برخی دیگر، آرتروز زانو می تواند ناشی از آسیب، عفونت یا حتی اضافه وزن باشد.
چگونه زانو های خود را ماساژ می دهید؟
می توان از روغن های مختلفی چون روغن زیتون، روغن نارگیل و روغن زنجبیل برای ماساژ زانو استفاده کرد.
آیا شیر برای زانو درد مفید است؟
بله، شیر حاوی میزان زیادی کلسیم می‌باشد، همچنین دارای مقادیری زینک، منیزیم، و ید هم هست که برای تسکین درد و التیام مفید است.
