رگ سیاتیک

رگ سیاتیک بزرگ‌ترین رگ بدن است. این عصب از ناحیه پایین کمر شروع شده و تا کف پا و انگشتان پا ادامه می‌یابد. این رگ در هر دو قسمت بدن قرار دارد و از زانوها به دیگر اعصاب متصل می‌شود.

بیرون‌زدگی یا فتق دیسک و خار استخوان از بیشترین عوامل تأثیرگذار بر این عصب است که فرد را دچار مشکل خواهد کرد.

مشکلات ناشی از رگ سیاتیک در افراد با پادرد، کمردرد، بی‌حسی، سوزن سوزن شدن، عدم کنترل در ادرار و … همراه خواهد بود.

برای درمان درد عصب سیاتیک در صورت خفیف بودن آن از استراحت و مراقبت‌های ساده‌ای استفاده کرده و آن را درمان می‌کنند اما در شرایط سخت‌تر درمان از طریق عمل جراحی امکان‌پذیر است.

رگ سیاتیک چیست

رگ سیاتیک طولانی‌ترین و بزرگ‌ترین عصب بدن است. این عصب از پایین کمر شروع شده و از پشت هر پا می‌گذرد.

رگ سیاتیک خارج از قاعده ستون فقرات یعنی ناحیه کمری و خاجی شروع شده و از بالای ماهیچه سرینی باسن و ماهیچه همسترینگ پشت ران و ماهیچه ساق پا عبور می‌کند.

عصب سیاتیک از جایی که از پایین کمر شروع می‌شود 1 سانتی‌متر عرض داشته و زمانی که به سمت پایین پا می‌رود کشیده شده و کمی گشاد می‌شود.

در ضخیم‌ترین نقطه رگ سیاتیک تقریباً به‌اندازه 2 سانتی‌متر ضخامت خواهد داشت.  اگر عصب سیاتیک فشرده شده و یا تحت‌فشار قرار گیرد درد سیاتیک رخ می‌دهد.

زنان باردار و یا افراد کم‌تحرک و یا افرادی که دارای دیابت هستند بیشتر در معرض درد سیاتیک قرار دارند.

رگ سیاتیک از اعصاب مختلط است که دارای رشته اعصاب حرکتی و حسی است. عصب سیاتیک عصب اصلی پا است و به افراد اجازه راه‌رفتن، دویدن و ایستادن را می‌دهد.

اعصاب حرکتی عصب سیاتیک سبب حرکت عضلات ساق و پا می‌شود. اعصاب حسی عصب سیاتیک سبب متوجه شدن احساسات در پا می‌شود.

رگ سیاتیک اگرچه از ماهیچه گلوتئال یا باسن عبور می‌کند اما هیچ شاخه عصبی در ماهیچه باسن ایجاد نمی‌کند.

عصب سیاتیک از دو ریشه عصبی که از قسمت تحتانی کمر شروع می‌شود شروع شده و سه ریشه عصبی از پایین ستون فقرات قسمت دیگر را تشکیل می‌دهد.

این پنج ریشه عصبی خارج از پایه ستون فقرات به هم می‌پیوندد.

در زانوها رگ سیاتیک دو شاخه اصلی تقسیم می‌شود.

• عصب پرونئال که از زانو به قسمت بیرونی پا می‌رود.
• عصب تیبیال از پشت ساق پا گذشته و تا پاشنه و کف پا امتداد می‌یابد.

رگ سیاتیک کدام سمت بدن است؟

عصب سیاتیک در دو قسمت چپ و راست بدن است. پنج ریشه عصبی به هم رسیده و سیاتیک چپ و راست بدن را تشکیل می‌دهند.

در هر طرف بدن یک رگ سیاتیک از لگن، باسن و پایین پا می‌گذرد و زیر زانو ختم می‌شود.

در ادامه اعصاب سیاتیک به دیگر اعصاب منشعب شده و به سمت پایین پا و انگشتان پا ادامه می‌یابد.

اگرچه در هرکدام از طرفین بدن یک عصب سیاتیک وجود دارد اما درد سیاتیک اغلب در یک طرف بدن ظاهر می‌شود.

آناتومی عصب سیاتیک

عصب سیاتیک از 5 ریشه عصبی به نام‌های S1، S2، L5، L4 و S3 تشکیل می‌شود.

این اعصاب در باسن در سطح جلویی عضله پیریفورمیس با هم یکی شده و رگ سیاتیک بزرگ و ضخیم را تشکیل می‌دهد.

عصب سیاتیک بزرگ و گرد است. رگ سیاتیک در حدود 5 میلیمتر ارتفاع و حدود 10 تا 15 میلیمتر عرض دارد. عصب سیاتیک که به سمت پایین ادامه پیدا می‌کند به شکل گردتری تغییر شکل می‌دهد.

در لگن عصب سیاتیک و چند عصب دیگر از سوراخی به نام سوراخ سیاتیک بزرگ خارج می‌شوند.

سوراخ سیاتیک درست در عمق باسن و زیر عضله پیریفورمیس قرار دارد. رگ سیاتیک در ادامه روی استخوان خمیده در پایه لگن به نام ایسکیوم قرار می‌گیرد.

عصب سیاتیک تا عضله بزرگ سرینی ماکسیموس در باسن حرکت می‌کند. عصب با عبور از عضلات واقع در عمق مفصل ران پایین می‌آید و در لبه پایینی عضله سرینی به نام ماکسیموس به قسمت پشتی بالای ران به هم می‌رسند.

رگ سیاتیک در عمق ران امتدادیافته و توسط عضله بزرگ ران به نام عضله دو سر ران پوشیده می‌شود.

در ادامه عصب سیاتیک بین ماهیچه به هم پیوسته ران به سمت پایین حرکت می‌کند. عصب سیاتیک از لگن تا زانو توسط غلافی طولانی از چربی احاطه می‌شود.

در نهایت عصب سیاتیک در زانو به دو شاخه تقسیم می‌شود. عصب پرونئال که از زانو به قسمت بیرونی پا می‌رود و عصب تیبیال که از پشت ساق پا گذشته و تا کف پا امتداد پیدا می‌کند.

عملکرد عصب سیاتیک

رگ سیاتیک دو عملکرد حرکتی و حسی را انجام می‌دهد. عملکرد حرکتی عصب سیاتیک به حرکت عضلات ساق و پا کمک می‌کند.

عملکرد حسی نیز سبب می‌گردد تا احساساتی را در پاهای خود احساس کنیم.

عصب سیاتیک طولانی ترین عصب بدن است

عصب سیاتیک طولانی ترین عصب بدن است که از پایه ستون فقرات منشأ گرفته و در امتداد پشت هر پا ادامه پیدا کرده و تا کف پا و نوک انگشتان پا ادامه پیدا می‌کند.

رگ سیاتیک در قسمت پایین ستون فقرات از ترکیب رشته‌های حرکتی و حسی L4 تا S3 تشکیل می‌شود.

عصب سیاتیک بیشتر اعصاب نواحی ران، ساق پا و پا را تأمین می‌کند.

طول رگ سیاتیک از ابتدا تا انتها می‌تواند بیش از یک متر باشد.

چه مواردی روی رگ سیاتیک اثر می گذارد

درد سیاتیک زمانی رخ می‌دهد که رگ سیاتیک تحت فشار قرار گیرد. فتق دیسک یا خار استخوان از جمله دلایلی هستند که رگ سیاتیک را تحت فشار قرار می‌دهند.

این عوامل سبب التهاب و درد شده و گاهی سبب بی‌حسی در یکی از پاها می‌شود.

بین هر مهره‌ای در ستون فقرات صفحه غضروفی به‌عنوان دیسک قرار گرفته و گاهی بیرون‌زدگی یا فتق دیسک اتفاق می‌افتد.

برآمدگی، بیرون‌زدگی و جداشدن دیسک از جمله حالات مختلف فتق دیسک است.

خار استخوان نیز برآمدگی‌هایی روی استخوان است که در آن بافت استخوان رشد کرده و به‌عنوان واکنشی نسبت به پیشروی و بزرگ‌شدن استخوان است.

خار استخوان از جمله واکنش‌های استخوانی در برابر فشار و استرس است.

شاخه های عصب سیاتیک

عصب سیاتیک پیش از رسیدن به حفره پوپلیتئال که در قسمت داخلی لگن قرار دارد به دو شاخه مهم تقسیم می شود.

یکی از شاخه ها عصب تیبیال است که تا پشت ساق پا ادامه یافته و دیگر عصب، عصب پرونئال است که به قسمت جانبی و قدامی ساق پا حرکت می کند.

گرفتگی رگ سیاتیک

گرفتگی و درد عصب سیاتیک اغلب به صورت تیر کشیدن در ناحیه‌ای از کمر، ران‌ها، پشت و پایین پا احساس می‌شود.

درد سیاتیک اغلب در یک طرف بدن رخ می‌دهد. درد و گرفتگی رگ سیاتیک اغلب به دلیل فتق دیسک رخ می‌دهد.

علاوه بر فتق دیسک، تنگ شدن کانال نخاعی، خار استخوان یا به عبارتی تشکیل زائده استخوانی سبب گرفتگی عصب سیاتیک می‌شوند.

در زمان گرفتگی عصب سیاتیک عملکرد آن دچار اختلال شده و بی‌حسی، ضعف در عضلات ساق پا، سوزن سوزن شدن کف پا، ضعف در ساق پا و … رخ می‌دهد.

درد عصب سیاتیک

درد عصب سیاتیک دردی است که در مسیر عصب سیاتیک ادامه پیدا می‌کند.

درد رگ سیاتیک به دلیل فتق دیسک یا رشد بیش از حد استخوان باشد که به قسمتی از عصب فشار وارد کند (خار استخوان)، درد عصب سیاتیک با التهاب، درد و بی‌حسی در یکی از پاها همراه است.

اگر درد سیاتیک خفیف باشد از طریق استراحت و برخی مراقبت‌ها در عرض چند هفته قابل‌درمان است، اما اگر درد شدید باشد به‌گونه‌ای که بر روده و مثانه اثر گذارد و مثلاً سبب ازدست‌دادن قدرت کنترل ادرار شود یا در یکی از پاها احساس ضعف شدید یا بی‌حسی شود، آنگاه اغلب از طریق جراحی به درمان عصب سیاتیک خواهند پرداخت.

از جمله مواردی که احتمال درد رگ سیاتیک را افزایش می‌دهد عبارتند از:

• سن: تغییرات ناشی از افزایش سن در افراد که می‌تواند با فتق یا بیرون‌زدگی دیسک و خار استخوان همراه باشد احتمال درد رگ سیاتیک در افراد را زیاد خواهد کرد.
• اضافه‌وزن: استرس و اضافه‌وزن دو عاملی هستند که ستون فقرات را تحت‌فشار قرار داده و موجب درد عصب سیاتیک می‌شوند.
• نوع شغل: مشاغلی که نیاز به حمل بارهای سنگین، رانندگی کردن های طولانی‌مدت، نشستن‌های طولانی‌مدت، بی‌تحرکی و … دارد، خطر درد عصب سیاتیک برای متصدی شغل را افزایش می‌دهد.
• دیابت: دیابت بیماری است که بر نقاط مختلف بدن از جمله اعصاب تأثیر گذاشته و در عملکرد آن‌ها مشکل ایجاد می‌کند.

روش هایی برای تسکین درد عصب سیاتیک

از روش‌های کاربردی برای تسکین درد عصب سیاتیک می‌توان به موارد ذیل اشاره کرد:

• گرما درمانی: گرما گردش خون در محل درد را افزایش می‌دهد و از این طریق به تسکین درد کمک خواهد کرد.
• یخ درمانی: یخ می‌تواند به کاهش التهاب کمک کند.
• ورزش کردن: انجام ورزش‌های سبک و کنترل شده به کاهش درد کمک کرده و بر عکس استراحت بیش از حد درد در کمر و پا را افزایش می‌دهد.
• استفاده از حرکات کششی روزانه: حرکات کششی سبب انعطاف‌پذیری ستون فقرات شده و قدرت ستون فقرات را افزایش می‌دهد.

علاوه بر انجام روش‌های فوق استفاده از مکمل‌های مفید در تسکین درد رگ سیاتیک نقش مهمی ایفا می‌کند.

یکی از بهترین مکمل‌ها برای تسکین درد عصب سیاتیک مکمل مگنی ول ایکس مارت است. یکی از مواد معدنی مورد استفاده در این مکمل منیزیم است.

کمبود منیزیم در بدن سبب ضعف ماهیچه، دردهای عصبی و عضلانی می‌شود و مکمل مگنی ول با در اختیار داشتن میزان کافی منیزیم در خود دردهای عصبی و عضلانی همچون درد رگ سیاتیک را تسکین می‌دهد.

از دیگر مواد تشکیل‌دهنده مکمل مگنی ول ایکس مارت ویتامین B6 است.  این ویتامین در کنار منیزیم دردهای عصبی را تعدیل و تسکین داده و مصرف آنها در کنار یکدیگر تأثیر دوچندانی خواهد داشت.

سوالات متداول

رگ سیاتیک کجاست؟

عصب سیاتیک از پشت ناحیه کمری و خاجی شروع شده و از بالای ماهیچه سرینی باسن و ماهیچه همسترینگ پشت ران و ماهیچه ساق پا عبور کرده و تا کف پا و انگشتان پا ادامه می‌یابد.

علائم عصب سیاتیک کجاست؟

تیر کشیدن در ناحیه‌ای از کمر، ران‌ها، پشت و پایین پا و بی‌حسی، ضعف در عضلات ساق پا، سوزن سوزن شدن کف پا، ضعف در ساق پا و … از علائم عصب سیاتیک است.

آیا عصب سیاتیک یک عصب محیطی است؟

عصب سیاتیک بخشی از سیستم عصبی محیطی است. این عصب بلندترین عصب بدن است که از هر طرف باسن به پایین هر پا ادامه پیدا می‌کند.

چه زمانی عصب سیاتیک به عصب تیبیال تبدیل می شود؟

رگ سیاتیک از پشت ران عبور کرده و به زانو می رشد. در زانوها رگ سیاتیک دو شاخه شده یکی عصب پرونئال که از زانو به قسمت بیرونی پا رفته و دیگری عصب تیبیال که از پشت ساق گذشته و تا پاشنه و کف پا ادامه پیدا می‌کند.