آرتروز یک بیماری دژنراتیو است که مفاصل سراسر بدن را تحت تاثیر قرار میدهد. یکی از راههای جلوگیری از پیشرفت آرتروز، انجام اقداماتی چون ورزشهای کم فشار و اصلاح سبک زندگی است.
برای جلوگیری از آرتروز، تشخیص و درمان سریع آن بسیار مهم است. در صورتی که این بیماری درمان نشود، علائمی چون قرمزی، خشکی مفاصل، تورم و تغییر شکل استخوانها به مرور زمان تشدید میشوند.
در ابتدای فرایند درمان، پزشک مسکنهای بدون نسخه و آزمایشهای ابتدایی را برای تشخیص علت و جلوگیری از آرتروز تجویز میکند.
در حین فرایند تشخیص، فرد مبتلا به آرتروز میتواند اقدامات مختلفی برای جلوگیری از پیشرفت آرتروز انجام دهد.
آرتروز معمولا در افرادی که 40 سال به بالا سن دارند بروز پیدا میکند اما عواملی مانند ژنتیک میتواند یک فرد 20 ساله را هم به آرتروز مبتلا کند. به همین دلیل انجام اقداماتی برای پیشگیری از آرتروز برای همه افراد مهم است.
آنچه در این مقاله میخوانید:
Toggleچه افرادی بیشتر در معرض ابتلا به آرتروز هستند؟
دو عامل وجود دارند که احتمال ابتلا به آرتروز را در افراد افزایش میدهد. عوامل خطر قابل تغییر عوامل خطری هستند که میتوان آنها را کنترل کرد، مانند وزن و سبک زندگی. عوامل دیگری چون ژنتیک را نمیتوان تغییر داد.
تنها راه برای جلوگیری از پیشرفت آرتروز، حذف عواملی است که احتمال ابتلا به این بیماری را افزایش میدهند.
● اضافه وزن و چاقی
احتمال ابتلا به آرتروز زانو در افرادی که اضافه وزن دارد بیشتر است. وزن اضافه، فشار بیشتری بر مفاصلی مانند باسن و زانو که وزن بدن را تحمل میکنند، وارد میکند. برای جلوگیری از آرتروز سعی کنید با تغذیه سالم و فعالیت بدنی وزن خود را متعادل نگه دارید.
● عفونت
بسیاری از باکتریها و ویروسها میتوانند باعث ایجاد عفونت در مفاصل شوند. یکی از راههای جلوگیری از گسترش عفونت و پیشگیری از آرتروز، مراجعه فوری به پزشک در صورت التهاب و قرمزی مفصل است.
● آسیبهای مفصلی
آسیب مفاصل به دلیل استفاده بیش از حد از مفاصل و وارد کردن فشار بیش از اندازه میتواند باعث ایجاد آرتروز شود.
کسانی که به این بیماری مبتلا هستند باید برای جلوگیری از پیشرفت آرتروز به طور مرتب به مفاصل خود استراحت بدهند.
● شغل
برخی از مشاغل شامل فعالیتهای سنگینی هستند که به مفاصل فشار وارد کرده و باعث بروز آرتروز در مفاصل بدن میشوند.
در صورتی که نمیخواهید شغل خود را عوض کنید، یکی از راههای جلوگیری از پیشرفت آرتروز، اطمینان از وجود تجهیزات و ابزار متناسب با توانایی و محدودیتهای فیزیکی شاغلین است. این تجهیزات باید بر اساس ارگونومی و حالت طبیعی بدن انسان ساخته شده باشند.
● سیگار کشیدن
سیگار کشیدن خطر ابتلا به آرتروز را در افراد افزایش میدهد و میتواند بیماری را بدتر کند. به همین دلیل اگر در میانه فرایند درمان این بیماری هستید، برای جلوگیری از پیشرفت آرتروز سیگار را ترک کنید.
عوامل خطر غیر قابل تغییر عوامل خطری هستند که نمیتوان آنها را کنترل کرد. این عوامل شامل موارد زیر میشوند:
● سن
با افزایش سن، میزان کلاژن در بدن نیز کاهش پیدا میکند. کلاژن وظیفه هیدراته و روان نگه داشتن مفاصل را بر عهده دارد.
هر چه مفاصل خشکتر باشند، حرکت دردناکتر و دامنه حرکتی محدودتر خواهد بود.
● جنسیت
زنان بیشتر از مردان دچار آرتروز میشوند ولی نقرس در مردان شایعتر است. دلیل این اتفاق برای دانشمندان همچنان مشخص نیست اما همه میتوانند اقدامات مختلفی برای پیشگیری و جلوگیری از پیشرفت آرتروز انجام دهند.
● ژنتیک و صفات ارثی
افرادی که با ژنهای خاص متولد میشوند بیشتر احتمال دارد به آرتروز مبتلا شوند. این ژن HLA (آنتی ژن لکوسیت انسانی) از نوع ژنوتیپ کلاس II است. هنوز علت تاثیر این ژن بر آرتروز مشخص نیست.
راههای پیشگیری از آرتروز
آرتروز یک بیماری مفصلی رایج میان افراد بالای 40 سال است. اما این به این معنا نیست که این بیماری در سنین پایین تر بروز پیدا نمیکند.
در این بخش اقدامات مختلف برای پیشگیری از آرتروز را بررسی میکنیم تا ابتلا به آن را تا حد امکان عقب بیاندازیم.
● حفظ تعادل الکترولیت بدن
کسانی که فعالیتهای سخت انجام میدهند یا در آب و هوای گرم زندگی میکنند، به دلیل تعریق زیاد باید به تعادل الکترولیتها در بدن خود توجه بیشتری داشته باشند.
الکترولیتهایی مانند سدیم، پتاسیم، کلسیم و مینیزیم نقش مهمی در هیدراتاسیون و عملکرد عضلات دارند.
مصرف غذاهای غنی از انواع الکترولیتها میتواند مفصلها را هیدراته نگه دارد و باعث جلوگیری از پیشرفت آرتروز شود. موز، آب نارگیل، اسفناج، ماست و بادام از منابع سرشار از الکترولیت هستند.
● ورزشهای کم فشار
ورزشهای کم فشار بدون فشار آوردن به مفاصل، باعث تقویت عضله، جلوگیری از آرتروز و بهبود سلامت قلبی عروقی میشوند. شنا، دوچرخهسواری، پیادهروی سریع و تای چی از ورزشهای کم فشار محبوب هستند.
ترکیب ورزشهایی مانند یوگا و پیلاتس، به طور همزمان بر قدرت، تعادل و انعطاف مفاصل کار میکند. هر چه تعادل و قدرت بیشتری داشته باشید، احتمال آسیب دیدن مفاصل بدن کمتر شده و جلوگیری از پیشرفت آرتروز را هم راحتتر میکند.
● انجام تمرینات هوازی سبک
برای جلوگیری از پیشرفت آرتروز، از ورزشهای هوازی که فشار زیادی بر مفاصل بدن وارد میکنند، خودداری کنید.
دوچرخهسواری ثابت و پیادهروی از ورزشهای هوازی مناسب برای افراد مستعد ابتلا به آرتروز هستند.
● استفاده از کمپرس سرد و گرم
استفاده از کمپرس سرد و گرم روی مفاصل دردناک میتواند راه موثری برای کاهش درد و جلوگیری از پیشرفت آرتروز باشد.
گرما برای شل کردن عضلات اطراف مفصل مفید است. اگر مفصل گرم و متورم است، کمپرس سرد را با پارچه یا حوله بپوشانید و روی مفصل ملتهب قرار دهید.
● تجهیزات کمکی
تجهیزات کمکی مانند عصا، بریس و واکر میتوانند فشار وارده بر مفاصل زانو یا لگن را کاهش داده و باعث جلوگیری از پیشرفت آرتروز در این نواحی شوند.
برای جلوگیری از آرتروز چه بخوریم؟
برخی از غذاها شامل موادی هستند که التهاب آرتروز را تشدید میکنند و برخی از غذاهای دیگر برای جلوگیری از پیشرفت آرتروز مناسب هستند.
تحقیقات نشان میدهد که یک برنامهغذایی سالم همراه با غذاها، گیاهان و ادویه خاص ممکن است باعث جلوگیری از آرتروز شود.
● کلم بروکلی، گل کلم و کلم
این سبزیجات حاوی ترکیبی به نام سولفورافان هستند. این ترکیب سرعت تولید سلولهای B و سیتوکینهای التهابی مانند فاکتور نکروز تومور (TNF) را کاهش داده و باعث جلوگیری از پیشرفت آرتروز میشوند.
● ماهی چرب
ماهیهای چرب مانند سالمون، تن، قزل آلا و ماهی خال مخالی سرشار از اسیدهای چرب امگا 3 هستند که به مبارزه با التهاب کمک میکند.
برای پیشگیری از آرتروز سعی کنید دو بار در هفته ماهی بخورید یا از مکملهای امگا 3 استفاده کنید.
● سیر
سیر حاوی ترکیبی به نام دی آلیل دی سولفید است که میتواند به جلوگیری از پیشرفت آرتروز کمک کند. علاوه بر این، این ماده مغذی برای حفظ سلامت غضروف هم مفید است.
● زردچوبه
زردچوبه دارای مادهایی به نام کورکومین است که به طور خاص سیتوکینهای پیش التهابی و سلولهای T و B را برای جلوگیری از پیشرفت آرتروز کاهش میدهد.
ترکیب زردچوبه با فلفل سیاه و روغن جذب کورکومین را به بدن آسانتر میکند.
● غذاهای غنی از ویتامین C
ویتامین C در مرکبات، توت فرنگی، فلفل دلمهای، جعفری، کلم بروکلی، کیوی و طالبی به وفور یافت میشود.
ویتامین C برای بهبود زخم و تشکیل عروق خونی، پیشگیری از آرتروز، سلامت ماهیچهها و غضروف در استخوانها ضروری است. از آنجایی که بدن نمیتواند این ویتامین را بسازد، تنها منبع ویتامین C غذاها و مکملها هستند.
ویتامین C سیتوکینهای التهابی مانند اینترلوکین-6 (IL-6) و فاکتور نکروز تومور (TNF) را برای جلوگیری از پیشرفت آرتروز از بین میبرد.
مقدار توصیه شده روزانه این ویتامین 75 میلیگرم برای زنان و 90 میلیگرم برای مردان است.
روشهای جلوگیری از پیشرفت آرتروز زانو
وقتی یک مفصل دچار آرتروز میشود، درمان کامل آن بدون جراحی مفصل دور از انتظار است. اما ناامید نشوید، تغییرات جزئی در سبک زندگی میتواند باعث جلوگیری از پیشرفت آرتروز در مفاصل شود.
● استفاده از کفش بدون پاشنه
کفشهای پاشنه بلند با واردن کردن فشار اضافه به زانو، باعث درد و التهاب را افزایش میدهند. کفش پاشنه بلند بیومکانیک ایستادن و راه رفتن را تغییر میدهد و فشار بیشتری به مفصل زانو وارد میکند.
برای پیشگیری از آرتروز، از کفشهای طبی استفاده کنید که طبق ارگونومی پاها ساخته شدهاند.
● ورزش مداوم
پیروی از یک برنامه ورزشی مداوم میتواند قدرت و انعطافپذیری عضلات اطراف زانو را افزایش دهد.
ورزش کردن و تقویت عضلات اطراف زانو برای جلوگیری از پیشرفت آرتروز، افزایش دامنه حرکتی زانو، بهبود سلامت غضروف و کاهش درد و تورم مناسب است.
● ایجاد تعادل در تمرینات و فعالیتهای روزانه
فعالیت بدنی بخش مهمی از روند درمان و جلوگیری از آرتروز است. با این حال برخی از این فعالیتها باعث تشدید آرتروز در مفصل زانو میشوند.
این فعالیتها باید با فعالیتهای سبکتر جایگزین شوند. به طور مثال، میتوان برای جلوگیری از پیشرفت آرتروز ورزشهایی مانند فوتبال را با شنا جایگزین کرد و یا از گلدانهای بلند در باغچه استفاده کرد تا فرد کمتر مجبور به خم شدن و زانو زدن شود.
پیشگیری از آرتروز انگشت
کارهای مختلفی برای پیشگیری از آرتروز انگشت دست وجود دارد. آسانترین راه، انجام تمرینات روزانه انشگتان دست است که زمان زیادی هم از شما نمیگیرند.
● تمرینات انگشت
چندین تمرین ساده ممکن است به جلوگیری از پیشرفت آرتروز در انگشتان دست کمک کند.
یکی از سادهترین تمرینها، مشت کردن دست است. انشگتان خود را صاف نگه دارید و انگشت شست خود را به سمت بیرون بکشید.
به آرامی انشگتان خود را بند به بند خم کرده و پس از خم شدن کامل انگشتان، انگشت شست را روی آنها قرار دهید. لازم نیست انگشتان خود را در حالت مشت فشار دهید.
دست خود را برای 3 ثانیه در حالت مشت نگه داشته سپس به آرامی انگشتان را باز کنید.
برای جلوگیری از آرتروز، این تمرین را ده بار تکرار کنید.
● اصلاح عادات و سبک زندگی
برای جلوگیری از پیشرفت آرتروز و عدم ابتلا به آن تنها کافی است نکات زیر را رعایت کنید.
- استفاده از صفحه کلید و ماوس ارگونومیک هنگام کار با کامپیوتر
- پرهیز از بلند کردن وسایل سنگین که میتواند به انگشتان و دست فشار وارد کند
- استفاده از آتل یا بریس برای کاهش خطر آسیب در هنگام استفاده از دستها برای فعالیتهایی مانند دوختن یا خرد کردن مواد غذایی
جلوگیری از پیشرفت آرتروز گردن
جلوگیری از پیشرفت آرتروز گردن ساده است و میتوان این نوع آرتروز را بدون نیاز به جراحی درمان کرد.
استراحت یا تغییر فعالیت
در صورتی که در گردن درد احساس می کنید، برای پیشگیری از آرتروز استراحت کنید یا فعالیت مورد نظر را تغییر دهید. به طور مثال برخی از تمرینات ورزشی فشار زیادی به گردن وارد میکنند.
آنها را تا زمان بهبود گردن با تمرینات دیگر جایگزین کنید.
فیزیوتراپی
فیزیوتراپها میتوانند برای جلوگیری از آرتروز گردن تمرینات شخصیسازی شده برای شما تعیین کنند.
گردن قویتر و انعطافپذیرتر عملکرد بهتری دارد و کمتر درد میگیرد.
برای جلوگیری از پیشرفت آرتروز آرتونیک بخورید
در فرایند درمان آرتروز، مصرف مکملهای مخصوص آرتروز مفاصل مانند آرتونیک میتواند باعث جلوگیری از پیشرفت آرتروز شوند.
مصرف مکمل از این جهت ضروری است که بسیاری از مردم نمیتوانند مواد معدنی و ویتامینهای مورد نیاز بذن را از رژیم غذایی دریافت کنند و مصرف مکمل میتواند کمبودها را جبران کند.
مکمل آرتونیک از کلاژن، کندروئیتین، متیل سولفونیل متان و هیالورونیک اسید تشکیل شده است که با داشتن خواص زیر باعث پیشگیری از آرتروز میشود:
- افزایش کلاژن بدن و حفظ سلامت غضروف
- جلوگیری از تخریب غضروف با افزایش سرعت ترمیم
- تامین گوگرد مورد نیاز بدن برای کاهش درد و التهاب مفاصل
- روان نگه داشتن مفاصل و افزایش دامنه حرکتی
سوالات متداول
آیا میتوانم از پیشرفت آرتروز جلوگیری کنم؟
جلوگیری از پیشرفت آرتروز با تغییر سبک زندگی و انجام ورزشهایی مانند پیادهروی و شنا امکانپذیر است.
بهترین ویتامین برای آرتروز چیست؟
خاصیت آنتیاکسیدانی ویتامین C به کاهش التهاب و درد ناشی از آرتروز در مفاصل بدن کمک میکند. این ویتامین را می توانید به صورت مکمل و یا به صورت طبیعی از مرکبات دریافت کنید.
آیا آرتروز ژنتیکی است؟
ژن HLA (آنتی ژن لکوسیت انسانی) از نوع ژنوتیپ کلاس II میتواند احتمال ابتلا به آرتروز را بالا برده و باعث بدتر شدن آن شود.
آیا آرتروز با ورزش از بین میرود؟
ورزشهای کم فشار مانند پیادهروی و شنا میتواند درد را مدیریت کرده و باعث جلوگیری از پیشرفت آرتروز شود. برای جلوگیری از آسیب، با پزشک متخصص درمورد برنامه ورزشی مشورت کنید.