دیابت بارداری

دیابت بارداری(Gestational Diabetes) یکی از انواع دیابت است که در هنگام بارداری بروز پیدا می‌کند. این نوع دیابت در صورت تشخیص سریع و کنترل شدن، اسیبی به جنین وارد نمی‌کند.

دیابت بارداری منجر به تولد نوزاد مبتلا به دیابت نمی‌شود، اما می‌تواند خطر ابتلای نوزاد به دیابت نوع 2 را در مراحل بعدی زندگی افزایش دهد.

اکثر زنان مبتلا به دیابت بارداری پس از تولد نوزاد دیگر دیابت نخواهند داشت. با این حال، برخی از زنان پس از زایمان همچنان سطح گلوکز خون بالایی دارند.

زنانی که فاکتورهای خطر ابتلا به دیابت بارداری را دارند باید زودتر در بارداری آزمایش شوند.

دیابت بارداری چیست؟

دیابت بارداری نوعی از دیابت است که زنان بارداری که سابقه ابتلا به دیابت ندارند، به آن مبتلا می‌شوند.

دیابت بارداری مانند بقیه انواع دیابت باعث تغییر در روند جذب گلوکز توسط سلول‌ها می‌شود. سطوح بالای قند ممکن است به مادر و جنین آسیب بزند.

این نوع از دیابت را می‌توان با تغییر رژیم غذایی، مصرف دارو و ورزش کنترل کرد.

دیابت بارداری پس از زایمان از بین می‌رود اما احتمال ابتلای نوزاد و مادر به دیابت نوع 2 را افزایش می‌دهد. به همین دلیل زنانی که در طول بارداری دچار دیابت شدند باید به طور مرتب، آزمایش خون بدهند.

علت دیابت بارداری چیست؟

دیابت بارداری زمانی رخ می‌دهد که بدن نتواند انسولین کافی در دوران بارداری تولید کند.

انسولین هورمونی است که توسط لوزالمعده ساخته می‌شود و اجازه می‌دهد قند وارد سلول‌های بدن شده تا از آن به عنوان انرژی استفاده کنند.

در دوران بارداری، بدن هورمون‌های بیشتری تولید کرده و باعث تغییرات دیگری مانند افزایش وزن جنین می‌شوند.

این تغییرات باعث می‌شود سلول‌های بدن سخت‌تر انسولین را جذب کنند. این مشکل را مقاومت به انسولین می‌نامند. مقاومت به انسولین نیاز بدن به انسولین را افزایش می‌دهد.

برخی از زنان حتی قبل از بارداری به مقاومت انسولین دچار هستند که احتمال ابتلا به دیابت بارداری در این زنان بیشتر است.

 چه کسانی در معرض خطر دیابت بارداری هستند؟

افرادی که دارای اضافه وزن یا چاقی هستند، بیشتر از دیگر زنان در معرض ابتلا به دیابت بارداری هستند.

افزایش بیش از حد وزن در زمان بارداری هم یکی دیگر از فاکتورهای احتمال ابتلا به دیابت بارداری است.

یکی دیگر از عواملی که احتمال ابتلا به دیابت بارداری را افزایش می‌دهد، سابقه خانوادگی است. درصورتی که یکی از اعضای خانواده به دیابت مبتلا است، مادر باید در طول بارداری به طور مرتب آزمایش دیابت دهد.

علائم دیابت بارداری

دیابت بارداری معمولاً هیچ علامتی ندارد. با توجه به سابقه پزشکی و خانوادگی و تعداد فاکتورهای خطری که دارید، پزشک متخصص می‌تواند آزمایش قند خون تعیین کند.

به طور کلی در زمان بارداری باید به طور مرتب آزمایش خون داد تا از هرگونه مشکلات احتمالی جلوگیری شود.

آزمایش دیابت بارداری

آزمایش‌های مربوط به تشخیص دیابت بارداری باید به طور مرتب انجام شوند تا هرگونه مشکل را در مراحل اولیه بتوان برطرف کرد.

این نوع دیابت معمولا حدود هفته 24 بارداری بروز پیدا می‌کند به همین دلیل بین هفته 24 تا 28 بارداری، تعداد آزمایش‌ها افزایش پیدا می‌کند.

در صورتی که فاکتورهای خطر را داشته باشید، آزمایش‌ها زودتر شروع می‌شوند.

دیابت بارداری چگونه می‌تواند بر بارداری شما تاثیر بگذارد؟

برخلاف دیابت نوع 1، دیابت بارداری معمولاً خیلی دیر اتفاق افتاده و باعث نقص مادرزادی در جنین نمی‌شود.

زنان مبتلا به این نوع دیابت، معمولاً در طول سه ماهه اول، سطح قند خون طبیعی دارند.

ابتلا به دیابت بارداری می‌تواند مشکلات زیر را به وجود بیاورد:

• فشار خون بالا و پره‌اکلامپسی؛ دیابت بارداری خطر ابتلا به فشار خون بالا و همچنین پره‌اکلامپسی را افزایش می‌دهد. این عارضه می‌تواند سلامت مادر و جنین را تحت الشعاع قرار می‌دهد.
• انجام زایمان به صورت سزارین؛ در صورت ابتلا به دیابت بارداری، احتمال نیاز به سزارین برای زایمان بیشتر می‌شود.
• ابتلا به دیابت در آینده؛ دیابت بارداری خطر ابتلا به دیابت نوع 2 نوزاد و مادر را در سنین بالا افزایش می‌دهد.

اثرات طولانی مدت دیابت بارداری

اگر دیابت بارداری دارید، کودک شما ممکن است در معرض خطر ابتلا به موارد زیر باشد:

• وزن بیش از حد هنگام تولد؛ اگر سطح قند خون شما بالاتر از حد استاندارد باشد، می‌تواند باعث بزرگ شدن بیش از حد کودک شود.
• زایمان زودرس (نارس)؛ قند خون بالا ممکن است خطر زایمان زودرس و زایمان قبل از موعد مقرر را افزایش دهد. در برخی از مواقع به دلیل اندازه بزرگ جنین، باید زایمان زودتر از موعد و به صورت سزارین انجام شود.
• مشکلات جدی تنفسی؛ نوزادانی که زود به دنیا می‌آیند ممکن است سندرم دیسترس تنفسی را تجربه کنند. این بیماری باعث دشواری تنفس جنین می‌شود.
• قند خون پایین (هیپوگلیسمی)؛ هیپوگلیسمی شدید ممکن است باعث تشنج در نوزاد شود. تغذیه سریع و گاهی تزریق محلول گلوکز وریدی می‌تواند سطح قند خون نوزاد را به حالت عادی برگرداند.
• چاقی و دیابت نوع 2 در مراحل بعدی زندگی؛ خطر ابتلا به چاقی و دیابت نوع 2 در آینده در نوزادان بیشتر است.
• مرده زایی؛ دیابت بارداری درمان نشده می‌تواند منجر به مرگ نوزاد قبل و یا کمی بعد از تولد شود.

آیا دیابت بارداری برای نوزاد خطرناک است؟

نوزادان مادران مبتلا به دیابت بارداری در معرض کمبود کلسیم و منیزیم قرار می‌گیرند.

علاوه بر این، دو عارضه زیر نیز می‌توانند برای جنین را تهدید کنند:

• ماکروزومی زمانی اتفاق می‌افتد که جنین از حد طبیعی بزرگ‌تر باشد. اگر خون مادر بیش از حد گلوکز داشته باشد، لوزالمعده جنین سطوح بالای گلوکز را تشخیص داده و در تلاش برای استفاده از این گلوکز، انسولین بیشتری تولید می‌کند. ترکیبی از سطوح بالای گلوکز خون مادر و سطوح بالای انسولین در جنین منجر به تولید بیش از اندازه چربی و بزرگ شدن اندازه جنین می‌شود.
• هیپوگلیسمی عارضه‌ایی است که قند خون نوزاد بلافاصله پس از تولد به شکل قابل توجهی کاهش پیدا می‌کند. این مشکل در صورتی رخ می‌دهد که در طول بارداری، مادر سطح قند خون بالای داشته باشد. پس از تولد همچنان گردش انسولین در نوزاد بالا است اما دیگر قند خون مادر را در اختیار ندارد. در این صورت، قند خون نوزاد به شدت افت می‌کند. در این مرحله، ممکن است نیاز به تزریق وریدی انسولین وجود داشته باشد.

درمان دیابت بارداری

از آنجایی که دیابت بارداری می‌تواند به مادر و جنین آسیب برساند، شروع سریع درمان بسیار مهم است.

هدف از درمان دیابت بارداری، حفظ سطح گلوکز خون به اندازه زنان بارداری است که دیابت بارداری ندارند.

برنامه درمانی معمولا شامل برنامه‌غذایی خاص و فعالیت بدنی است. در صورت نیاز، تزریق انسولین هم برای فرد مبتلا تجویز می‌شود.

درصورت تشخیص دیابت بارداری، پزشک متخصص درمان را با توجه به شرایط زن باردار شروع می‌کند. توجه داشته باشید این درمان می‌تواند در طول زمان تغییر پیدا کند.

پایبندی به برنامه درمانی باعث زایمان سالم و جلوگیری از ابتلای نوزاد به بیماری‌های مختلف پس از تولد می‌شود.

پیشگیری از دیابت بارداری

حفظ عادات خوب در طول بارداری می‌تواند به پیشگیری از دیابت بارداری کمک کند.

• غذاهای سالم بخورید. غذاهای پر فیبر و کم چربی و کالری را انتخاب کنید. میوه، سبزیجات و غلات کامل را در رژیم غذایی خود جا دهید. به اندازه و تعداد وعده‌هایی که می‌خورید توجه نشان دهید.
• به طور مرتب ورزش کنید. ورزش قبل و حین بارداری می‌تواند از شما در برابر ابتلا به دیابت بارداری محافظت کند. کارهای کوچک برای حرکت انجام دهید. مثلا وقتی به خرید می‌روید، ماشین خود را کمی دورتر از محل خرید پارک کنید تا کمی پیاده‌روی کنید.
• بارداری را با وزن مناسب شروع کنید. اگر قصد بارداری دارید، کاهش وزن اضافی قبل بارداری، فواید زیادی برای شما و جنین خواهد داشت.
• بیش از حد توصیه شده وزن اضافه نکنید. افزایش وزن در دوران بارداری طبیعی است. اما افزایش سریع وزن بیش از حد می‌تواند خطر ابتلا به دیابت بارداری را افزایش دهد.

چه موقع برای دیابت بارداری به پزشک مراجعه کنیم؟

اگر دیابت بارداری برای شما تشخیص داده شده است، باید فوراً با پزشک خود تماس بگیرید.

در صورت بروز مشکلات زیر، بلافاصله به پزشک و یا بیمارستان مراجعه کنید:

• استفراغ یا اسهال بیش از 6 ساعت
• سطح قند خون بالاتر از حد تجویز شده

مکمل یدوناتال تامین‌کننده ویتامین‌های دوران بارداری

در بسیاری از مواقع، رژیم غذایی روزانه به تنهایی نمی‌تواند تمامی مواد لازم برای زن باردار و جنینش را تامین کند. از این رو پزشک متخصص برای جبران این کمبود، انواع مکمل‌ها را تجوز می‌کند.

یکی از مکمل‌های با کیفیت، یدوناتال است که مخصوص دوران بارداری ساخته شده و تمامی مواد معدنی لازم برای مادر و جنین را تامین می‌کند.

این مکمل حاوی آهن، فولیک اسید، ید، ویتامین C و دیگر مواد معدنی لازم برای زنان باردار است.

با مصرف این مکمل به سلامت پوست، خنثی کردن رادیکال‌های آزاد، عملکرد طبیعی مغز و سیستم عصبی جنین و جلوگیری از کم خونی در دوران بارداری کمک خواهید کرد.

سوالات متداول

آیا دیابت بارداری قابل درمان است؟

درست مانند هر نوع دیابت دیگری، این نوع دیابت قابل درمان نبوده و تا زمان زایمان از بین نمی‌رود. تنها می‌توان آن را با رژیم غذای مناسب، ورزش و در بعضی از مواقع، تزریق انسولین، کنترل کرد تا برای جنین و مادر مشکلی پیش نیاید.

بهترین صبحانه برای دیابت بارداری چیست؟

نان تست گندم کامل با کره آجیل و انواع توت‌های خرد شده، اسموتی ماست یونانی با انواع توت و سبزیجات و املت سبزیجات از صبحانه‌های ایده‌آل برای زنان مبتلا به دیابت بارداری هستند.

دیابت بارداری چه تاثیری بر کودک من می‌گذارد؟

دیابت بارداری می‌تواند باعث افت شدید قند خون نوزاد، بلافاصله پس از زایمان شود. همچنین در صورت عدم کنترل آن، امکان مرگ جنین در شکم یا بعد از زایمان نیز وجود دارد.

آیا دیابت بارداری بعد از بارداری از بین می‌رود؟

بله. پس از زایمان، دیابت بارداری از بین می‌رود. اما باید به این نکته توجه داشت که زنانی که دچار این نوع دیابت می شوند، ممکن است درآینده به دیابت نوع 2 مبتلا شوند.