کم خونی قبل از بارداری از جمله بیماری‌هایی است که در صورت درمان نشدن به‌ویژه در زنان، در زمان بارداری و پس از آن لطمات زیادی بر مادر و جنین وارد خواهد کرد.
افرادی که کم خونی ناشی از فقر آهن دارند هموگلوبین کافی برای رساندن اکسیژن به سلول‌ها را به‌اندازه کافی نداشته و اغلب احساس خستگی و خواب‌آلودگی و بی انرژی دارند.
برای درمان کم خونی ناشی از فقر آهن باید از رژیم غذایی مناسب استفاده شود و در کنار استفاده از مواد غذایی مناسب و حاوی آهن چون گوشت قرمز، مرغ، ماهی، جگر، حبوبات و … از مکمل‌ها و قرص‌های حاوی آهن استفاده شود، تا کم خونی درمان شده و در جنین و مادر در زمان بارداری و پس از آن مشکلاتی را به وجود نیاورد.
اهمیت مصرف آهن به‌اندازه‌ای است که زنان پس از زایمان برای رهایی از افسردگی و خونریزی‌های زیاد همچنان می‌بایست رژیم غذایی همراه با آهن و استفاده از مکمل‌ها و قرص‌های حاوی آهن را حفظ کنند.
استفاده از مکمل های آهن برای درمان کم خونی قبل از بارداری نیز لازم است.
کم خونی فقر آهن چیست؟
آهن لازمه تولید هموگلوبین خون است. هموگلوبین پروتئینی موجود در گلبول‌های قرمز خون است که وظیفه انتقال اکسیژن به سلول‌ها را انجام می‌دهد.
در صورت کمبود آهن سطح هموگلوبین خون پایین آمده و اکسیژن به طور مناسب به سلول‌ها انتقال نمی‌یابد.
برای همین افراد که کم خونی ناشی از فقر آهن دارند دچار خستگی دائم هستند. کم خونی دلایل مختلفی دارد اما یکی از شایع‌ترین دلایل کم خونی ناشی از فقر آهن در بدن است.
علائم کم خونی فقر آهن
از شایع‌ترین علائم کم خونی یا آنمی ناشی از فقر آهن می‌توان به علائم زیر اشاره کرد:
- رنگ‌پریدگی در پوست، لب و ناخن‌ها
- احساس ضعف و خستگی دائم
- سردرد و سرگیجه
- احساس تنگی نفس
- ضربان شدید قلب
- عدم برخورداری از تمرکز لازم برای انجام کارها
- بی‌حوصله بودن و احساس خواب‌آلودگی
- ریزش موی شدید
- تغییرات سریع خلق‌وخوی و بداخلاقی
- احساس ضعف و بی‌حالی و احساس کمبود انرژی در بدن
- تورم و احساس درد در زبان و دهان
- سندرم پای بی‌قرار
- وجود ناخن‌های قاشقی شکل
- هوس‌های عجیب
- عفونت‌های زیاد
- وجود دست‌وپای سرد
با مشاهده این علائم لازم است حتماً به پزشک مراجعه شود تا از روش‌های مختلفی چون تغییر در رژیم غذایی و یا استفاده از قرص‌ها و مکمل‌های لازم و موردنیاز به درمان کم خونی ناشی از فقر آهن پرداخته شود.
به ویژه این مسأله برای زنانی که قصد باردار شدن دارند اهمیت داشته و می بایست به درمان کم خونی قبل از بارداری بپردازند.
مدیریت کم خونی فقر آهن قبل از بارداری
سطح پایین آهن در خون سبب ناباروری زنان می‌شود. زنانی که در رژیم غذایی خود به‌اندازه کافی آهن جذب نمی‌کنند تخمک‌گذاری مناسبی نخواهند داشت.
اگر سطح آهن بدن از حد نرمال خیلی پایین‌تر باشد، تخمک‌گذاری ضعیفی به وجود می‌آید و قدرت باروری تا حدود 60 درصد کم می‌شود؛ لذا درمان کم خونی قبل از بارداری برای زنان بسیار مهم است.
یکی از مکمل های مورد استفاده بانوان مکمل یدوناتال ایکس مارت است.
آهن موجود در این مکمل برابر با 750 گرم عدس است و از کم خونی قبل از بارداری جلوگیری می کند.
مکمل یدوناتال ایکس مارت با در اختیار داشتن مقداری کافی اسید فولیک برابر با 2 کیلوگرم اسفناج به تولید هموگلوبین خون و انتقال اکسیزن کمک زیادی می کند.
این مکمل با استفاده از اسید فولیک موجود در خود از رشد و نمو جنین حمایت کرده و از کم خونی در دوران بارداری ممانعت می کند.
همچنین این مکمل در شکل گیری مناسب سیستم عصبی جنین و رشد و تکامل او کمک زیادی می کند.
علاوه بر آهن مکمل یدوناتال ایکس مارت حاوی مقادیر مناسبی ویتامین‌های گروه B است.
هرکدام از گروه‌های ویتامین B نقش خاصی را ایفا می‌کنند. برای مثال ویتامین B1 سبب رشد مغز جنین شده و ویتامین B2 سیستم عصبی جنین را رشد و توسعه می‌دهد.
ویتامین B6 مکمل یدوناتال لوله عصبی مغزی و نخاعی کودک را توسعه می‌دهد و ویتامین B9 سبب رشد مغزی کودکان می‌شود.
مکمل یدوناتال ایکس مارت با داشتن میزان کافی ویتامین B12 از سلامت مادر و کودک به طور همزمان محافظت می‌کند.
علاوه بر ویتامین‌های گروه B مکمل یدوناتال دارای میزان کافی ویتامین C به‌اندازه یک فنجان آب‌پرتقال است که با تقویت سیستم ایمنی و محافظت از سلول‌ها به رشد و توسعه مغز جنین کمک می‌کند.
ویتامین D نیز از دیگر ویتامین‌های موردنیاز جنین و موجود در این مکمل است که سبب تقویت مهارت‌های ذهنی و حرکتی جنین می‌شود.
مکمل یدوناتال ایکس مارت از بهترین مکمل‌هایی است که پزشکان برای مصرف در دوران بارداری یا برای درمان کم خونی قبل از بارداری توصیه می کنند.
مدیریت کم خونی فقر آهن قبل، حین و بعد از بارداری
تمامی پزشکان توصیه می‌کنند که هر خانمی که قصد بارداری دارد لازم است تا به پزشک زنان مراجعه و سلامتی خود را کنترل کند.
لازمه این کار آن است تا رزیم غذایی خود را تغییر داده و یا از مکمل‌های خاصی برای رفع کمبودها استفاده کند.
مکمل یدوناتال ایکس مارت یک از مکمل‌هایی است که پیش از بارداری توسط پزشکان تجویز می‌شود.
استفاده از رژیم غذایی مناسب و مکمل‌های خوراکی آهن از روش‌های مدیریت کم خونی پیش از بارداری و درمان کم خونی قبل از بارداری است.
اگر افراد با وجود کم خونی قبل از بارداری موفق به بارداری شوند، کم خونی تأثیراتی را به دنبال خواهد داشت.
احتمال سقط جنین یا زایمان زودتر از موعد در این مادران زیاد است. افرادی که با کم خونی موفق به زایمان شوند ممکن است به انتقال خون نیاز پیدا کنند.
جذب آهن با معده خالی همراه با آب‌میوه‌های اسیدی مانند آب‌پرتقال بهتر است. حتی اگر در دوران بارداری در سه‌ماهه آخر پس از انجام آزمایش کم خونی درمان نشده باشد و بدتر شود، تزریق آهن وریدی لازم است.
مادران دارای کم خونی پس از زایمان شدت خونریزی بیشتری خواهند داشت. شیردهی با وجود کم خونی دشوار است و افسردگی در مادران که کم خونی دارند بالاتر است.
کم خونی بعد از زایمان عامل اصلی اضطراب، استرس و افسردگی مادر است و دلبستگی میان مادر و نوزاد را تضعیف می‌کند.
گاهی در اثر کمبود آهن بعد از زایمان از تزریق وریدی آهن استفاده کرده و مشکل را برطرف می‌کنند. اما تداوم استفاده از مکمل‌های خوراکی حاوی آهن و داشتن رزیم غذایی مناسب همگی به درمان کم خونی قبل از بارداری، حین و بعد از آن کمک می‌کند.
چه اقداماتی پیش از بارداری برای کم خونی باید انجام داد
رژیم غذایی مناسب قبل از بارداری از بروز کم خونی در دوران بارداری جلوگیری می‌کند.
استفاده از مکمل‌های مناسب مانند مکمل یدوناتال ایکس مارت به تکمیل ذخایر بدن کمک خواهد کرد.
جنین به‌ویژه از هفته بیستم از ذخایر مادر استفاده می‌کند. در صورت کمبود آهن در بدن مادر جنین نمی‌تواند مواد غذایی لازم برای رشد مغز و توسعه سیستم عصبی را به‌اندازه کافی به دست آورد و دچار نارسایی خواهد شد.
پزشک برای تشخیص کم خونی آزمایشی به نام CBC انجام می‌دهد. از طریق این آزمایش سطح هموگلوبین و گلبول‌های قرمز خون تعیین می‌شود.
بهتر است بعد از انجام آزمایش خون و تعیین میزان آهن موجود در خون و مشخص‌شدن کم خونی در بدن از مواد غذایی چون گوشت قرمز، گشت سفید، ماهی، تخم‌مرغ، جگر، اسفناج، کلم بروکلی، میوه‌های خشک، لوبیا، غلات و حبوبات و … استفاده شود تا کمبود آهن بدن جبران شود و درمان کم خونی قبل از بارداری انجام گیرد.
علائم و نشانه های کم خونی
شایع‌ترین علائم و نشانه‌های کم خونی عبارتند از:
- خستگی مداوم از متوسط تا شدید
- سردردهای مزمن
- گیجی و سرگیجه
- وجود ناخن‌های ضعیف و شکننده و قاشقی شکل
- سردرد
- احساس تنگی نفس
- ضربان قلب شدید
- دست‌وپای سرد
وقتی کم خونی دارید می توانید باردار شوید؟
با وجود کم خونی نیز می‌توان باردار شد اما این بارداری خطراتی را برای جنین به دنبال خواهد داشت.
بارداری همراه با کم خونی مانع از تقسیم سلول‌های جنین شده و احتمال سقط در مراحل اولیه رشد وجود خواهد داشت.
خطراتی چون زایمان زودرس، وزن کم نوزاد و زایمان زودرس از جمله خطراتی است که مادر و جنین را تهدید می‌کند.
احتمال بارداری در زنان دارای کم خونی کم است ولی بانوان کم خون نیز می‌توانند باردار شوند، اما باتوجه‌به خطرات بیان شده بهتر است از روش‌های مختلف به درمان کم خونی قبل از بارداری ناشی از فقر آهن بپردازند.
سوالات متداول
آیا قرص آهن می تواند باروری را افزایش دهد؟
در زمان بارداری مقدار خون موردنیاز بدن 50 درصد افزایش می‌یابد؛ لذا نیاز استفاده از آهن برای ساخت هموگلوبین اضافی زیاد می‌شود. استفاده از مکمل و قرص آهن احتمال باروری را افزایش خواهد داد.
3 علت اصلی کم خونی چیست؟
کمبود آهن، کمبود ویتامین به‌ویژه ویتامین‌های B12 و فولات و بیماری و ازدست‌دادن مقدار زیادی خون سه علت اصلی کم خونی به شمار می‌رود.
آیا کم خونی بر جنسیت جنین تأثیر دارد؟
کم خونی بر جنسیت جنین تأثیر نخواهد داشت.
5 پیشنهاد طب سنتی برای درمان کم خونی
برخی از توصیه‌های طب سنتی برای درمان کم خونی عبارتند از:
- عدم نوشیدن آب، قبل، حین و بلافاصله بعد از غذا خوردن
- جویدن کامل و مناسب غذا
- پرهیز از پرخوری و درهم خوری
- پرهیز از نوشیدن چای بعد از غذا
- پرهیز از مصرف آب یخ
میوه‌های مفید در درمان کم خونی قبل از بارداری
از بهترین میوه‌ها برای درمان کم خونی می‌توان به انار، موز، سیب، آلو، پرتقال، هلو، گیلاس، انبه و طالبی اشاره کرد.
مکمل های مفید برای درمان کم خونی قبل از بارداری
بهترین مکمل درمان کم خونی قبل از بارداری مکمل یدوناتال ایکس مارت است. این مکمل با داشتن انواع ویتامین‌های گروه B ، به همراه ویتامین‌های D و C و آهن و فولات موجود در خود به درمان کم خونی زنان قبل از بارداری کمک زیادی می‌کند.
