روماتیسم دست از بیماری های خود ایمنی است که به دلیل حمله اشتباه سیستم ایمنی بدن به بافت های سالم ایجاد می گردد. ژن ها، هورمون ها و رعایت فاکتورهای سبک زندگی سالم، همگی در ابتلا به این عارضه نقش دارند.
التهاب، تورم، احساس درد دست پس از بیدار شدن از خواب، محدودیت های حرکتی دست، بزرگتر شدن مفاصل انگشتان دست و … از علائم روماتیسم دست به شمار می آیند.
استفاده از آتل یا بریس، مصرف داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی، استفاده از داروهای ضد روماتیسمی، تزریق کورتیکواستروئیدها انجام حرکات تقویتی و کششی، سرما و گرما درمانی، جراحی و … از مهمترین روش های درمانی روماتیسم دست است که با توجه به شدت این عارضه مورد استفاده قرار می گیرد.
به منظور کسب اطلاعات بیشتر در خصوص این عارضه و علائم روماتیسم دست تا انتهای این مقاله با ما همراه باشید.
علت روماتیسم مفصلی دست چیست؟
آرتریت روماتوئید یا روماتیسم مفصلی بیماری خود ایمنی است که به دلیل حمله سیستم ایمنی به بافت های سالم بدن ایجاد می گردد.
سیستم ایمنی بدن آنتی بادی هایی تولید می کند که به باکتری ها، ویروس ها و عفونت ها حمله کرده و با آن مقابله می کنند، اما سیستم ایمنی افرادی که به روماتیسم مفصلی مبتلا هستند به اشتباه آنتی بادی هایی را به مفاصل فرستاده و با بافت اطراف مفاصل مقابله می کند؛ این فرایند سبب می گردد تا لایه نازک سلولی زخم و ملتهب شده و مواد شیمیایی که به اطراف مفصل آسیب می زند از خود ترشح کند.
اغلب استخوان ها، غضروف ها، تاندون ها و رباط ها از عارضه روماتیسم مفصلی آسیب می بینند و در صورت عدم درمان این عارضه، این اجزا به دلیل مواد شیمیایی ساطع شده، شکل و تراز خود را از دست می دهند و در شرایط بحرانی به طور کامل از بین می روند.
موارد زیر از مهمترین عللی هستند که سبب حمله اشتباه سیستم ایمنی بدن به بافت ها می شوند، برخی از این موارد عبارتند از:
● ژن ها
عوامل ژنتیکی یکی از عوامل ایجاد روماتیسم مفصلی است.
● هورمون ها
روماتیسم مفصلی دست در زنان شایع تر از مردان است، زیرا اثرات هورمون زنانه یا استروژن بر این عارضه بیشتر است.
● استعمال سیگار
افراد با استعمال سیگار با احتمال بالاتری دچار علائم روماتیسم دست خواهند شد.
چگونه روماتیسم بر عملکرد دست تأثیر می گذارد؟
تغییراتی که روماتیسم مفصلی دست بر مفاصل ایجاد می کند، قابل مشاهده و احساس است.
روماتیسم دست سبب درد، تورم و سفتی قابل توجهی در انگشتان دست می شود، این ناهنجاری های مفصلی سبب می گردد تا افراد جهت انجام فعالیت های روزمره خود فشار بیش از حدی را بر سایر تاندون ها وارد کرده و حتی منجر به درد در سایر مفاصل خواهد شد.
در صورت عدم درمان روماتیسم مفصلی دست، استخوان ها تغییر شکل پیدا می کنند و در شرایط بحرانی فرد به سندرم تونل کارپال مبتلا می گردد، در این سندرم علاوه بر بی حسی، سوزن سوزن شدن و احساس ضعف در انگشتان دست، آسیب های عصبی دائمی به انگشتان وارد شده و آن ها برای همیشه از کار خواهند افتاد.
روماتیسم دست بر قدرت گرفتن، مهارت دست، توانایی نیشگون گرفتن و … تأثیر می گذارد. هرچه روماتیسم دست بحرانی تر باشد، قدرت گرفتن اجسام با دست ضعیف تر خواهد شد.
علائم روماتیسم دست
از علائم روماتیسم دست در افرادی که به تازگی دچار این عارضه شده اند، عبارتند از:
● افرادی که به تازگی به این عارضه مبتلا شده اند و اطلاعی از این ابتلا ندارند، در صورتیکه در طول روز از دستان خود زیاد استفاده کرده و فعالیت زیادی انجام دهند، با دردی مبهم و سوزش در مفاصل دست مواجه خواهند شد.
● احساس درد و سفتی مفاصل دست، صبح ها و پس از بیدار شدن از خواب شبانه.
● احساس تورم و التهاب در مفاصل دست.
افرادی که روماتیسم مفصلی دست آن ها مزمن و طولانی است با علائم روماتیسم دست زیر مواجه خواهند شد، که عبارتند از:
● دردهای مبهم و سوزشی که در مفاصل دست به عنوان اولین علائم روماتیسم دست به شمار می رفت، با گذشت زمان به دردی تیز و آزاردهنده تبدیل می شود.
● درد ناشی از روماتیشم مفصلی دست به مرور چنان گسترده و بیشتر می شود که امکان خواب راحت شبانه را از فرد صلب می کند.
● افراد جهت اجرای فعالیت های روزانه خود می بایست روش استفاده از دست های خود را تغییر دهند.
● بافت اطراف مفصل آسیب دیده دست در اثر لمس دچار قرمزی و حساسیت می شود.
● افراد حین خم کردن انگشتان دست با علائمی چون رنده شدن، ساییدن، ترک خوردن و کلیک مواجه می شوند.
● افراد با عارضه روماتیسم دست نمی توانند انگشتان خود را به طور کامل باز و بسته کنند.
● ایجاد پره های استخوانی کوچک در مفاصل میانی انگشتان دست نیز از علائم روماتیسم دست است.
● بزرگ شدن مفاصل انگشتان دست، تغییر شکل دادن مفاصل، غیر عادی خم شدن انگشتان دست، احساس ضعف و ناتوانی در دستان هنگام انجام فعالیت های روزمره و … همگی از علائم روماتیسم دست به شمار می روند.
روماتیسم دست چند نوع دارد؟
انواع روماتیسم دست که مفاصل دست و انگشتان آن را تحت تأثیر قرار می دهد شامل آرتروز، آرتریت روماتوئید، آرتریت پسوریاتیک، نقرس و لوپوس است.
انواع روماتیسم مفصلی دست عبارتند از:
● آرتروز
آرتروز با ساییدگی مفاصل همراه بوده و در افراد با سن بالاتر رخ می دهد.
اغلب مفصل کارپومتاکارپال، مفصل پروگزیمال اینترفالانژیال، مفصل فالانژیال دیستال تحت روماتیسم مفصلی آرتروز دست آسیب می بینند.
سن بالا، جنسیت زنانه، چاقی، موارد ژنتیکی از مهمترین عوامل ایجاد آرتروز دست هستند.
● آرتریت روماتوئید
در این نوع بیماری سیستم ایمنی به مفاصل و اندام های بدن حمله می کند، عوامل ژنتیکی، جنسیت زنانه، سابقه خانوادگی، عفونت ویروسی قبلی، روماتیسم پالیندرومیک و … از مهمترین علل ایجاد آرتریت روماتوئید روماتیسم دست هستند.
● آرتریت پسوریاتیک
اگر افراد دارای بیماری پوستی پسوریازیس دچار بیماری التهابی مفاصل شوند، روماتیسم مفصلی آرتریت پسوریازیس در آن ها ایجاد خواهد شد.
● نقرس
نوعی از روماتیسم مفصل دست که سبب تجمع اسید اوریک در مفاصل دست می شود را نقرس می گویند.
نقرس سبب میگردد تا انگشتان دست قرمز، متورم، داغ و حساس به لمس باشند.
● لوپوس
در بیماری لوپوس سیستم ایمنی بدن به اندام و بافت های سالم خود حمله می کند.
درد و تورم مفاصل، سفتی مفصل دست، بثورات روی انگشتان دست و … از عوارض روماتیسم دست از نوع لوپوس است.
تشخیص روماتیسم دست چگونه انجام می شود؟
پزشکان اغلب از طریق معاینات بالینی و با استفاده از تصویربرداری بوسیله اشعه ایکس روماتیسم را تشخیص می دهند.
تصویربرداری از بین رفتن غضروف استخوان و تشکیل خارهای استخوانی را نشان می دهد.
آزمایش خون به عنوان آزمایشات بعدی ممکن است جهت رد احتمال در خصوص سایر بیماری ها مورد استفاده قرار گیرد.
درمان روماتیسم دست
انتخاب روش درمانی روماتیسم دست به عوامل مختلفی چون تعداد مفاصل آسیب دیده، مرحله روماتیسم، سن بیمار، سطح فعالیت بدنی بیمار، شرایط پزشکی بیمار و … بستگی دارد.
درمان روماتیسم مفصلی سبب کاهش درد، سفتی مفاصل، بهبود عملکرد و حرکت مفاصل دست، بهبود کیفیت زندگی و … خواهد شد.
از انواع روش های درمانی روماتیسم مفصلی دست می توان به موارد زیر اشاره کرد:
● استفاده از آتل یا بریس
آتل و بریس از مفصل آسیب دیده دست محافظت می کند. کاهش بدشکلی مفصل دست، افزایش ثبات مفصل و کاهش فشار بر مفاصل دست از مزایای استفاده از آتل یا بریس است.
جهت عملکرد هرچه بهتر در خصوص نحوه استفاده، مدت زمان استفاده، تعداد دفعات و … لازم است تا از متخصصین این زمینه مشاوره گرفته شود.
● دارو درمانی با داروهای ضدالتهابی غیر استروئیدی
داروهای مورد استفاده در این عارضه با کاهش درد و التهاب مفاصل دست، علائم روماتیسم دست را تعدیل می کنند.
استامینوفن، ایبوپروفن، دیکلوفناک، ناپروکسن و … درد و تورم مفاصل دست را کاهش می دهند و با کاهش روند پیشرفت بیماری و کاهش علائم، کمک کننده خواهند بود.
● دارو درمانی با داروهای ضد روماتیسمی
داروهای ضد روماتیسمی مانند متوترکسات، هیدروکسی کلروکین، سولفاسالازین، لفلومونید و … علائم روماتیسم دست را کاهش داده و به کند کردن روند پیشرفت بیماری کمک می کند.
● دارو درمانی با کورتیکواستروئیدها
این داروها به صورت خوراکی یا تزریقی التهاب و سایر علاوم روماتیسم دست را کاهش می دهند.
داروهایی مانند پردنیزولون، پردنیزون، تریامسینولون، متیل پردنیزولون و … آسیب به استخوان های اطراف مفاصل را کاهش می دهد.
● دارو درمانی با تزریق داروهای استروئیدی
استروئیدها درد را کاهش داده و التهاب را کاهش می دهد. تزریق استروئیدها مستقیماً به مفاصل، تاندون ها و رباط های آسیب دیده انجام می گیرد.
● انجام حرکات تقویتی و کششی
زیر نظر فیزیوتراپیست متخصص می توان برنامه ای جهت انجام برخی حرکات مخصوص جهت کاهش علائم روماتیسم دست گرفت و انجام داد.
● سرما و گرما درمانی
سرما درد و تورم روماتیسم مفصلی دست را کاهش داده و گرما به کاهش سفتی مفصل دست کمک می کند و استفاده از پدهای گرمایی و سرمایی در بهبود علائم رومیتیسم دست موثر هستند.
● درمان گیاهی
استفاده از گیاهانی چون گزنه، اسطوخودوس، زنجبیل، نسترن، زردچوبه، گزنه و … در درمان گیاهی روماتیسم مفصلی موثر است. اغلب این گیاهان از طریق کاهش التهاب در مفاصل به کاهش درد کمک میکنند.
● جراحی
در صورتیکه روش های غیر تهاجمی ذکر شده به کاهش درد و التهاب ناشی از روماتیسم دست کمکی نکنند، استفاده از روش تهاجمی جراحی مورد استفاده قرار می گیرد.
یکی از روش ها آرترودز یا فیوژن مفصل است، در این روش از صفحه و پیچ برای حفظ استخوان ها و مفاصل کنار یکدیگر استفاده می شود، کاهش انعطاف پذیری و محدودیت حرکتی از عوارض جانبی این عمل خواهد بود.
آرتروپلاستی یا تعویض مفصل دست روش جراحی دیگری است که جراحات از ایمپلنت مصنوعی که از پلاستیک، سرامیک یا فلزات ساخته شده به عنوان جایگزین مفصل آسیب دیده استفاده می کنند.
انتقال تاندون نیز روش جراحی دیگری است که در آن از بخشی از یک تاندون سالم دیگر جهت بازیابی عملکرد دست استفاده می شود.
علاوه بر روش های درمانی بالا، استراحت مناسب، داشتن تغذیه ای سالم، رساندن وزن به حد استاندارد، پرهیز از استعمال دخانیات و … نیز در درمان روماتیسم دست مفید و موثر خواهند بود.
برای بهبود روماتیسم دست، آرتونیک بخورید
روماتیسم دست از بیماری هایی است که با درد و التهاب همراه است و شدت آن به مرور زمان بیشتر شده و فرد را از انجام فعالیت های روزمره باز می دارد.
به منظور کاهش علائم این بیمار و بهبود دامنه حرکتی بیماریان استفاده از مکمل های غذایی نظیر آرتونیک مفید و موثر خواهد بود.
کلاژن موجود در آرتونیک درد و التهاب مفاصل دست را کاهش می دهد و کندروئیتین این مکمل به ترمیم غضروف مفاصل دست پرداخته و از آسیب های بیشتر جلوگیری می کند.
متیل سولفونیل مکمل آرتونیک درد و تورم مفاصل را با گوگرد آلی موجود در خود بهبود داده و هیالورونیک اسید مکمل آرتونیک مفاصل را هیدراته نگه داشته و از تحلیل و ساییدگی آن ها جلوگیری می کند.
سوالات متداول
موثرترین دارو برای درمان روماتیسم دست چیست؟
استفاده از داروهای ضدالتهابی غیر استروئیدی مانند استامینوفن، ایبوپروفن، دیکلوفناک، ناپروکسن و … بهره گیری از داروهای ضد روماتیسمی مانند متوترکسات، هیدروکسی کلروکین، سولفاسالازین، لفلومونید و … دارو درمانی با کورتیکواستروئیدهایی نظیر پردنیزولون، پردنیزون، تریامسینولون، متیل پردنیزولون و … در هر مرحله از بیماری با توجه به شدت روماتیسم دست جزو داروهایی موثر به شمار می روند.
آیا گرما یا سرما می تواند به روماتیسم مفصلی دست کمک کند؟
از روش های بهبود روماتیسم دست سرما و گرما درمانی است، سرما درد و تورم را کاهش داده و گرما به کاهش سفتی مفاصل کمک خواهد کرد.
روماتیسم دست چه علائمی دارد؟
احساس دردی مبهم همراه با سوزش در مفاصل دست، احساس درد و سفتی مفاصل پس از بیدار شدن از خواب شبانه، احساس تورم و التهاب، افزایش شدت درد با گذشت زمان، عدم توانایی در انجام حرکات روزمره، قرمزی و حساسیت اطراف مفصل آسیب دیده و … از مهمترین علائم روماتیسم دست هستند.
