از بین بردن جای زخم کهنه فرایندهای پزشکی متفاوتی دارد. با توجه به اینکه پوست افراد در ظاهر و زیبایی افراد تأثیر بسیاری دارد. پوست چین و چروک خورده، همراه با برآمدگیها و فرورفتگیهای زیاد و التهاب حس بدی را به فرد القا میکند. شدت جراحت ایجاد شده روی پوست در جای زخمی که بعدها بر پوست پدیدار میشود تأثیر گذار است.
امروزه با استفاده از روشهای مختلف درمانی پزشکی و بسیاری از روشهای درمانی خانگی و استفاده از قرص‌ها و مکملهای ویژهای میتوان سرعت بهبود زخمها را تسریع بخشید و از ایجاد جای زخم بر روی پوست ممانعت به عمل آورد. حتی در صورت ایجاد جای زخم و اسکار روی پوست با استفاده از انواع روشهایی نظیر لایهبرداری، جراحی، لیزردرمانی، مصرف پماد و کرم و … میتوان جای زخم کهنه را از بین برد.
جای زخم کهنه چیست؟
اتفاقات و حوادث ناگواری چون بریدگی، سوختگی و تصادف و … سبب ایجاد زخمهایی در بدن افراد میشود. گاهی این زخمها التیام یافته و خوب میشوند ولی گاهی جای این زخمها روی بدن باقی میماند. افراد به دلیل جای زخم کهنه که به‌صورت، فرورفتگی، برآمدگی، تغییر رنگ، التهاب و …هستند احساس ناراحتی میکنند، بنابراین به دنبال از بین بردن جای زخم کهنه هستند.
جای زخم و یا اسکار اغلب در زمان بهبود زخمهای عمیق ایجاد میشود. پوست از لایههای مختلفی تشکیل شده است. اگر شدت آسیب به بدن تا حدی باشد که لایه دوم از سطح پوست به نام درم را مورد آسیب قرار دهد. بدن برای ترمیم آسیب فیبرهای کلاژن که نوعی پروتئین است را تولید میکند.
هرچه زخم عمیقتر باشد بدن کلاژن بیشتری تولید کرده و احتمال ایجاد جای زخم کهنه و اسکار بیشتر میشود.
افراد به دلیل حفظ زیبایی خود و برگرداندن پوست به حالت اولیه و طبیعی خود از روشهای مختلفی برای از بین بردن جای زخم کهنه استفاده میکنند.
انواع مختلف اسکار قدیمی
اسکار قدیمی یا جای زخم کهنه انواع مختلفی دارد که عبارتند از:
- آتروفیک: فرورفتگیهای جزئی و یا عمیق روی پوست نوعی اسکار قدیمی به نام آتروفیک را به وجود میآورد. اگر بدن به‌منظور ترمیم و از بین بردن اسکار کلاژن کافی تولید نکند، این جای زخم ایجاد میشود.
- هایپرتروفیک یا کلوئید: برخلاف اسکار آتروفیک که همراه با فرورفتگی است اسکار کلوئید همراه با برجستگیهای روی پوست است. اگر بدن برای ترمیم زخم کلاژن بیش از اندازه تولید کند این نوع جای زخم پدیدار خواهد شد.
- نرموتروفیک: این جای زخم با تغییر رنگ پوست همراه است. قسمتهایی از پوست آسیب‌دیده در این حالت تیره شده و یا تغییر رنگ میدهد. این اسکار یا جای زخم از سایرین خفیفتر است و برای از بین بردن آن میتوان از کرمهای مناسب و یا ضدآفتاب استفاده کرد.
تفاوت جای زخم قدیمی با جای زخم جدید چیست؟
زخمی که تازه ایجاد میشود به زخمهای پاکیزه، آلوده، عفونی و یا کولونیزه تقسیم میشوند. زخم جدیدی که جسم خارجی یا آلودگی و باکتری و میکروبی وارد زخم نشده را زخم پاکیزه میگویند که تنها ملتهب است ولی به‌سرعت بهبود مییابد. در زخمهای آلوده که از جمله زخمهای جدید هستند اجسام خارجی یا ویروس باکتری در زخم وارد شده است. زخم عفونی که از زخمهای جدید هستند عفونت به لایههای زیرین پوست وارد میشود. زخم عفونی از خود ترشحاتی زرد یا سفید دارند و ملتهب و دردناک هستند. در زخمهای کلونیزه که از انواع زخمهای تازه هستند باکتری در زخم وجود دارد اما زخم عفونت نمیکند.
برخلاف انواع زخمهای جدید که انواع آن بیان گردید زخم قدیمی هیچ آلودگی، باکتری، ویروس و عفونتی در خود ندارد. به لایههای زیرین پوست نفوذ نمیکند. ملتهب نیست و ترشحی از آن خارج نمیشود.
زخمهای قدیمی همان کلاژنی است که بدن برای ترمیم زخم تولید کرده و گاهی در اثر کمبود تولید کلاژن به‌صورت تورفتگی و گاهی در اثر زیادی تولید کلاژن به‌صورت برآمدگی دیده میشود. زخم قدیمی ناشی از زخمهای جدید عمیق هستند. افراد برای از بین بردن جای زخم قدیمی از روشهای مختلفی استفاده میکنند.
چگونه جای زخم کهنه را از بین ببریم؟
برای از بین بردن جای زخم قدیمی و کهنه راههای مختلفی وجود دارند که همگی به‌شدت و جراحت ابتدایی زخم یا شدت زخم جدید بستگی دارند.
برخی از این روشها سنتی و خانگی هستند و برخی روشها درمانی بوده که نیاز به پزشک و دستگاه و ابزار ویژهای برای از بین بردن جای زخم کهنه دارند.
درمان جای زخم قدیمی
برخی روشهای درمانی برای از بین بردن جای زخم کهنه عبارتند از:
- لایهبرداری شیمیایی: با موادی چون گلیکولیک اسید و یا سالیسیلیک اسید لایهبرداری میکنند. برای از بین بردن جای زخم کهنه که سطحی هستند و به لایههای زیرین پوست آسیب وارد نشده از این روش استفاده میشود.
- لیزردرمانی: لیزردرمانی برای از بین بردن جای زخم کهنه اسکار ایجاد شده پوست را از بین برده و پوست را به کلاژنسازی تحریک میکند.
- دارو: کرم و پمادهایی زیاد برای از بین بردن جای زخم کهنه وجود دارند. اما اگرچه هرکدام قوت و ضعف خاص خود را دارند اما در تمام داروها ممارست و با برنامه استفاده کردن دارو بسیار حائز اهمیت است.
- تزریق ژل یا فیلر: برای از بین بردن جای زخم کهنه آتروفیک موادی مانند هیالورونیک اسید و یا کلسیم هیدروکسی آپاتیت را به زخم تزریق میکنند.
- درم ابریژن: با دستگاهی به سایش لایههای پوست و از بین بردن جای زخم کهنه پرداخته میشود. دستگاه مورداستفاده در این روش انواع مختلف داشته و مزایای خاص خود را دارند.
- میکرونیدلینگ: با سوزنهایی بسیار ریز کلاژنسازی پوست برای از بین بردن جای زخم کهنه را تقویت میکنند.
- پانچ: در روش پانچ بافت اسکار اگر فرورفته باشد بالا میآید و فرورفتگی کمتر میشود.
- سابسیژن: در روش سابسیژن برای از بین بردن جای زخم کهنه جای زخم را به طور افقی حرکت میدهند تا از روی پوست محو گردد.
تأثیر ماده معدنی زینک در درمان جای زخم قدیمی
زینک بعد از آهن به‌عنوان دومین ماده معدنی مهم برای بدن است. زینک در تمامی فرایندهای لازم در بازسازی بافت پوست آسیب‌دیده و بهبود جای زخم اثر دارد.
زینک ایکس مارت به‌عنوان مکملی مهم در سلامت پوست و بهبود و از بین بردن جای زخم کهنه تأثیر دارد. زینک ایکس مارت سبب ایجاد کلاژن میشود. کلاژنها بافتهای پروتئینی هستند که در درمان جای زخم تأثیر دارند. همچنین زینک موجود در مکمل زینک ایکس مارتسلامت، شادابی و جوانی را به پوست افراد باز میگرداند.
درمان خانگی برای از بین بردن جای زخم کهنه
برای از بین بدن جای زخم کهنه روشهای ذیل مورداستفاده قرار میگیرد:
- لیمو: استفاده از لیمو با خاصیت آنتی‌اکسیدان آن سبب از بین بردن جای زخم کهنه میشود. البته در برخی موارد ممکن است پوست افراد نسبت به لیمو حساسیت نشان دهد که در این صورت باید از استعمال لیمو روی سطح خارجی پوست خودداری شود.
- عسل و جوش شیرین: قراردادن مخلوط عسل و جوش شیرین به مدت‌زمان 3 تا 5 دقیقه به طور روزانه روی زخم قدیمی سبب از بین بردن جای زخم کهنه میشود.
- پیاز: برای جلوگیری از تولید کلاژن اضافی بر روی زخم تأثیر دارد. کافی است آب پیاز را روزانه 3 تا 4 بار روی اسکار قرار دهید.
- ژل آلوئه‌ورا: ژل آلوده ورا التهاب پوست را کم کرده و به تولید کلاژنسازی پوست کمک میکند.
آیا روش های خانگی می توانند جای زخم قدیمی را درمان کنند؟
استفاده از روشهای خانگی و استفاده از کرم‌ها و پمادها برای از بین زخم قدیمی بی‌تأثیر نیستند. اما بهتر است از این روش زمانی استفاده شود که جای زخم خفیف و سطحی باشد. برای از بین بردن زخم کهنه که به صورت فرورفتگی یا برآمدگیهای زیاد روی پوست است، بهتر است از روشهای پزشکی و درمانی استفاده شود.
عملکرد مناسب روشهای خانگی در درمان و از بین بردن جای زخمهای سطحی به ممارست و با برنامه و مرتب استفاده کردن داروهای خانگی بستگی مستقیم دارد.
سوالات متداول
بهترین روش برای از بین بردن جای زخم قدیمی چیست؟
برای از بین بردن جای زخم کهنه روشهای پانچ، لایه برداری شیمیایی و لیزردرمانی به‌عنوان بهترین روشهای درمانی محسوب میشوند.
آیا جای زخمهای قدیمی با لیزر پاک می شود؟
لیزر با تحریک پوست به ایجاد کلاژنسازی بیشتر در از بین بردن جای زخم کهنه تأثیر داشته و جای زخمهای قدیمی با لیزر پاک خواهد شد.
آیا وازلین برای جای زخم قدیمی مفید است؟
استفاده از وازلین برای از بین بردن جای زخم کهنه که سطحی است و فرورفتگی و برآمدگی زیادی در پوست ایجاد نشده است مناسب است.
چرا جای زخم من بعد از 2 سال هنوز قرمز است؟
عواملی مانند عفونت، تغذیه نامناسب، دیابت، گردش خون پایین و … همگی سبب میشوند تا زخم بعد از مدت‌زمان طولانی همچنان ملتهب و قرمزرنگ باشد.
