MCHC یا (Mean Corpuscular Hemoglobin Concentration) به مفهوم میانگین غلظت هموگلوبین در گلبول های قرمز خون است. این فاکتور به تشخیص کم خونی و برخی از بیماری های خونی کمک می کند. این مقدار در حالت نرمال لازم است بین 32 تا 36 گرم در دسی لیتر باشد.
مقادیر بالاتر یا پایین تر از حد نرمال لزوماً نشان دهنده بیماری نیست و پزشک را به انجام آزمایشات بیشتر سوق میدهد.
اغلب سطح بالای Mchc در آزمایش خون مربوط به نوعی کم خونی به نام همولیتیک خودایمنی است و سطح پایین Mchc در آزمایش خون نیز میتواند نشاندهنده کم خونی ناشی از فقر آهن باشد.
از آنجا که هموگلوبین پروتئینی است که در خون وظیفه اکسیژن رسانی به سلول های بدن را انجام میدهد، سطح نامتعادل Mchc در آزمایش خون اغلب با به احساس ضعف و خستگی، تنگی نفس، رنگ پریدگی در پوست و لثه، ریتم نامنظم ضربان قلب، دست و پاهای سرد، سر درد و سرگیجه، احیای درد در قفسه سینه و … همراه است.
استفاده از انواع ویتامین B12، B9 و ماده معدنی آهن در رژیم غذایی، تا حدود زیادی به درمان کم خونی های ناشی از سطح نامتعادل Mchc کمک میکند.
به منظور کسب اطلاعات بیشتر در خصوص Mchc در آزمایش خون تا انتهای این مقاله با ما همراه باشید.
Mchc در آزمایش خون چیست؟
MCHC در آزمایش خون نشاندهنده میانگین غلظت هموگلوبین در گلبول های قرمز است. MCHC نشان می دهد که هر گلبول قرمز چه میزان هموگلوبین نسبت به حجم خود دارد.
هموگلوبین پروتئینی در گلبول قرمز خون است که وظیفه حمل و رساندن اکسیژن به سلول های سراسر بدن را بر عهده دارد. به منظور تست و ارزیابی توانایی هموگلوبین در حمل اکسیژن Mchc در آزمایش خون انجام می گیرد.
اهمیت MCHC جایی خود را نشان می دهد که از این فاکتور برای ارزیابی وضعیت سلامت فرد و بررسی میزان کم خونی و سایر اختلالات خونی استفاده شود.
هدف از آزمایش Mchc آن است که آیا گلبول قرمز یا RCB حامل مقدار مناسبی هموگلوبین است یا خیر؟ این تست یکی از چندین تستی است که به منظور بررسی علائم کم خونی و سایر اختلالات خونی مورد استفاده قرار میگیرد.
به منظور تست گلبول قرمز فاکتورهای مختلف آن از جمله میانگین هموگلوبین سلولی (MCH)، میانگین حجم جسمی (MCV)، میانگین غلظت هموگلوبین سلولی (Mchc) و عرض توزیع گلبول قرمز (RDW) را مورد تست و ارزیابی قرار میدهند.
پایین بودن mchc در آزمایش خون نشانه چیست؟
سطح پایین Mchc در آزمایش خون نشان میدهد که گلبول های قرمز خون افراد هموگلوبین کافی را ندارد. از آنجا که هموگلوبین پروتئینی است که وظیفه حمل و رساندن اکسیژن به سلول های بدن را بر عهده دارد، میزان پایین هموگلوبین سبب اکسیژن رسانی نامطلوب به سلول ها میشود.
خستگی و علائم کم خونی نشاندهنده Mchc پایین است.اگر سطح Mchc در آزمایش خون پایین باشد، عللی چون بارداری، کمبود آهن، رژیم غذایی نامناسب و یا سرطان را میتوان از عوامل آن در نظر گرفت. اما اغلب سطح پایین Mchc ناشی از نارسایی کمبود آهن، کم خونی خطرناک، آپلاستیک و یا همولیتیک است.
از علائم Mchc پایین میتوان به احساس ضعف و خستگی، تنگی نفس، رنگ پریدگی در پوست و لثه، ریتم نامنظم ضربان قلب، دست و پاهای سرد، سر درد و سرگیجه، احیای درد در قفسه سینه و … اشاره کرد.
دلایل پایین بودن Mchc در آزمایش خون
علل پایین بودن MCHC یا غلظت متوسط هموگلوبین در گلبول های قرمز به دلایل زیر است:
● کمبود آهن
کمبود آهن ناشی از عدم دریافت کافی آهن یا مشکلات جذب آهن را مهمترین دلیل پایین بودن MCHC در نظر می گیرند.
در این حالت هموگلوبین کمتری در گلبول های قرمز تولید می شود. گلبول های قرمز کوچک تر و کم رنگ تر خواهند بود. خستگی، رنگ پریدگی، تنگی نفس و سردی دست و پا از علائم کمبود اهن به شمار می روند.
● بیماری های مزمن
از دیگر علل پایین بودن MCHC بیماری های کبدی و اختلالات ژنتیکی است. بیماری های کبدی در ذخیره و متابولیسم جذب آهن اختلال ایجاد می کنند، تولید پروتئین های خونی که بر ساختار و پایداری گلبول های قرمز تاثیر می گذارند را تحت تاثیر قرار داده و در تولید هموگلوبین به دلیل نقص فرایندهای متابولیکی کبد اختلال ایجاد می کنند.
اختلالات ژنتیکی مانند تالاسمی، آنمی سیدروبلاستیک و هموگلوبینوپاتی ها نیز سبب کاهش سطح MCHC خون خواهند شد.
در تالاسمی گلبول های قرمز کوچک تر (میکروسیتیک) و کم رنگ تر ( هیپوکرومیک) از حالت طبیعی خواهند شد.
در آنمی سیدروبلاستیک به دلیل نقص در استفاده از آهن و جذب آن، سطح تجمع آهن در سلول ها زیاد شده و MCHC پایین می آید. در حالت هموگلوبینوپاتی ها هموگلوبین ها ساختاری غیر طبیعی پیدا خواهند کرد که از جمله اختلالات ارثی و ژنتیکی هستند.
● کم خونی میکروسیتیک هیپوکرومیک
کم خونی میکروسیتیک هیپوکرومیک نوعی کم خونی است که از فقر آهن، اختلال در جذب آهن یا مشکلات ژنتیکی ناشی می شود.
اندازه کوچک گلبول های قرمز را میکروسیتیک می گویند و کم رنگ تر بودن گلبول های قرمز از حد استاندارد را هیپوکرومیک در نظر می گیرند.
اگر سطح پایین هموگلوبین ناشی از این کم خونی فقر آهن باشد به آن میکروسیتیک هیپوکرومیک و اگر اختلالات ژنتیکی عامل آن باشد، به آن تالاسمی می گویند.
اگر جذب و اختلال در استفاده از آهن این عارضه را پدید آورد به آن سیدروبلاستیک آنمی می گویند.
آزمایش های لازم برای تشخیص علل پایین بودن MCHC
انجام آزمایش های اضافی جهت تشخیص کم خونی مانند CBC، TIBC، رتیکولوسیت و الکتروفورز هموگلوبین و انجام تست های عملکردی کبد و کلیه توصیه می گردد.
در CBC یا شمارش کامل خون فاکتورهایی چون MCV، RBC، HCT، MCH و WBC مورد اندازه گیری قرار می گیرند.
در TIBC با اندازه گیری سطح آهن، کم خونی ناشی از فقر آهن بررسی می گردد.
در آزمایش رتیکولوسیت تولید گلبول های قرمز در مغز استخوان بررسی می شود.
در الکتروفورز هموگلوبین احتمال وجود تالاسمی مورد ارزیابی قرار می گیرد و در صورت احتمال نارسایی های کبد و کلیه، تست های عملکردی کبد و کلیه انجام می شوند.
درمان MCHC پایین در آزمایش خون
به منظور درمان mchc پایین در آزمایش که منجر به کم خونی می شود، می توان از راهکارهایی چون تغییرات در رزیم غذایی، مصرف مکمل های آهن و استفاده از داروها بهره گرفت.
افراد می توانند با استفاده از مواد غذایی چون گوشت قرمز، مرغ؛ ماهی، تخم مرغ، عدس، لوبیا، اسفناج، مصرف مرکبات، توت فرنگی، گوجه فرنگی، کلم بروکلی و … در رژیم غذایی خود و کاهش مصرف چای و قهوه به درمان کم خونی خود کمک شایانی نمایند.
مصرف مکمل های آهن تحت نظر پزشک از نظر مقدار و زمان مصرف این مکمل ها نیز تاثیر زیادی دارد.
مصرف مکمل های آهن بطور روزانه بین 30 تا 100 میلی گرم توصیه شده و اغلب نیم ساعت قبل صرف غذا یا به همراه وعده های غذایی سبک این مکمل ها را مصرف می نمایند.
بسته به نوع کم خونی، پزشکان داروهای متفاوتی را برای درمان توصیه می کنند.
بالا بودن mchc در آزمایش خون نشانه چیست و چه علائمی دارد؟
سطح بالای Mchc در آزمایش خون را هیپرکرومی میگویند. Mchc بالا نشان میدهد که میزان غلظت هموگلوبین در گلبول قرمز بیش از حد معمول و مجاز است. Mchc بالا میتواند دلایل مختلفی داشته باشد.
برخی از دلایل Mchc بالا در آزمایش خون به همراه علائم آن عبارت است از:
- کم خونی همولیتیک خودایمنی: این وضعیت زمانی رخ میدهد که بدن آنتی بادی هایی تولید میکند که به گلبول های قرمز حمله میکنند. اگر این وضعیت علت قابل تشخیصی نداشته باشد به آن آنمی همولیتیک خودایمنی ایدیوپاتیک میگویند.
- این بیماری میتواند به همراه بیماری های دیگری چون لوپوس یا لنفوم ایجاد شود. خستگی، رنگ پریدگی، ضعف، یرقان و زرد شدن پوست و سفیدی چشم، درد در قفسه سینه، تب، غش کردن، ناراحتی های شکمی به دلیل بزرگ شدن طحال و … از علائم همولیتیک خودایمنی است.
- حتی افرادی که با سوختگی بالای 10 درصد در بیمارستان بستری میشوند به کم خونی همولیتیک دچار میشوند.
- اسپرهسیتوز ارثی: اسپرهسیتوز بیماری ارثی است که گلبول قرمز را تحت تأثیر قرار میدهد. در این بیماری جهش ژنتیکی بر غشای گلبول قرمز تأثیر گذاشته و آن را شکننده و مستعد تخریب میکند. از علائم این بیماری میتوان به کم خونی، زردی، بزرگ شدن طحال و سنگ کیسه صفرا اشاره کرد.
مقدار نرمال Mchc در آزمایش خون چقدر است؟
مقدار نرمال Mchc در آزمایش خون برای افراد بزرگسال بین 32 تا 36 گرم در دسی لیتر است.
مقادیری متفاوت با بازه یاد شده لزوماً به منزله وجود مشکلات اساسی در افراد نبوده و تنها پزشکان را به انجام آزمایشات بیشتر و متفاوت تری سوق میدهد.
علائم کم خونی چیست؟
کم خونی بنا به علل زمینه ای و نوع بیماری و میزان پیشرفت آن میتواند خفیف یا شدید باشد.
اغلب علائم کم خونی خفیف با گذشت زمان ایجاد شده و موارد ذیل را شامل میشود:
- بی حسی و یا احساس گزگز در دست ها و پاها
- مشکلات شناختی و مورد تأثیر قرار گرفتن تمرکز و یا تفکر
- احساس ضعف و خستگی بیشتر از حد معمول
- سردرد مستمر
- مشکل در تمرکز کردن
- سرگیجه
- بی خوابی
- گرفتگی در عضلات پا
- تحریک پذیری بسیار و احساس آشفتگی
- از دست دادن اشتهای فرد بیمار
- احساس درد در قفسه سینه
- دست و پای سرد
علاوه بر علائم عمومی یاد شده بالا افرادی که دچار کم خونی ناشی از فقر آهن میشوند، ممکن است علائم دیگری نظیر ذیل را تجربه کنند:
- انحنا در ناخن ها به سمت بالا
- احساس گرسنگی برای مواد عجیبی مانند خاک، کاغذ یا یخ
افرادی که بیماری کم خونی را به دلیل کمبود ویتامین B12 تجربه میکنند، ممکن است با علائم زیر همراه باشند:
- تزلزل در راه رفتن
- زوال عقل
- احساس سفتی در دست و پاها
افراد کم خون به دلیل تخریب مزمن گلبول های قرمز خون، علائم زیر را خواهند داشت:
- ادرار قهوه ای یا قرمز رنگ
- علائم سنگ در کیسه صفرا
- زخم در پا
چه ویتامین هایی به درمان کم خونی کمک می کنند؟
از مهم ترین ویتامین هایی که به درمان کم خونی و درمان سطوح غیر نرمال Mchc در آزمایش خون کمک می کند، می توان به ویتامین B12 اشاره کرد. ویتامین B12 اغلب در گوشت، تخم مرغ و شیر یافت شده و افرادی که از این مواد غذایی استفاده نمی کنند، لزوم استفاده از مکمل های B12 را می بایست در دستور کار خود قرار دهند.
ویتامین B9 یا فولات ویتامین دیگری است که با کم خونی مقابله کرده و اغلب در سبزیجات با برگ سبز تیره نظیر اسفناج و یا در مواد غذایی چون جگر یافت میشود.
اغلب بزرگسالان به منظور پیشگیری از بیماری کم خونی لازم است که به میزان 2.4 میکروگرم ویتامین B12 و 400 میکروگرم فولات یا ویتامین B9 را در برنامه غذایی خود داشته باشند.
علاوه بر ویتامین های یاد شده، ماده معدنی آهن به عنوان یکی از املاح معدنی مهم به منظور پیشگیری و مقابله با کم خونی به شمار میرود.
اگر بدن به اندازه کافی آهن دریافت نکرده و یا آهن دریافت شده را جذب نکند، قادر به تولید هموگلوبین نبوده و کم خونی ناشی از فقر آهن پدید خواهد آمد.
تفسیر نتایج Mchc در آزمایش خون
سطح نرمال و معمول Mchc در آزمایش خون بین 32 تا 36 گرم در دسی لیتر است. مقادیر بالاتر یا کمتر از حد نرمال میتواند علل مختلفی داشته باشد.
سطح پایین تر از حد نرمال Mchc میتواند ناشی از کم خونی فقر آهن باشد. مشکل در جذب آهن، بیماری های کلیوی، التهابات مزمن نیز از دیگر عواملی است که میتواند به سطح پایین Mchc منجر گردد. حتی سطح بالای Mchc بیش از حد نرمال نیز میتواند ناشی از کم خونی همولیتیک باشد.
عفونت ها، شرایط خود ایمنی، عوارض انتقال خون و … نیز از عواملی هستند که خود به کم خونی همولیتیک منجر میشوند. لذا خارج از حد تعادل و نرمال سطح Mchc در آزمایش خون میتواند نشاندهنده کم خونی به علل و عوامل مختلفی باشد.
مصرف مکمل هم لایف برای درمان Mchc پایین در آزمایش خون
اولین راه برای درمان کم خونی تغییر در رژیم‌غذایی و سبک زندگی فرد بیمار است.
بسیاری از افراد نمی‌توانند آهن مورد نیاز بدن خود را از مواد غذایی که روزانه مصرف میکنند، تامین کنند. از این رو پزشک برای جبران این کمبود، مکمل‌هایی چون مکمل هم لایف را که به طور خاص برای افراد مبتلا به کم خونی تولید شده است، تجویز میکند.
آهن موجود در مکمل هِم لایف به شکل فروس فومارات است. از دیگر مواد معدنی موجود در این مکمل میتوان به فولیک اسید، زینک ویتامین B12، سلنیوم و ویتامین E اشاره کرد.
مکمل هم لایف میتواند علائم mchc پایین را بهبود بخشد، سطح هموگلوبین خون را افزایش دهد و باعث تولید طبیعی گلبول‌های قرمز بیشتر شود.
علاوه بر این ویتامین C موجود در این مکمل، باعث جذب بهتر آهن به بدن میشود و با تقویت سیستم ایمنی بدن، از عوارض کم خونی جلوگیری میکند.
مکمل هم لایف برای افراد مبتلا به کم خونی شدید، زنان باردار، اهداکنندگان خون، زنانی که خونریزی قاعدگی شدید دارند، افراد مبتلا به نارسایی‌های قلبی و سرطان و کسانی که اختلالات گوارشی دارند مناسب است.
سوالات متداول
هدف از آزمایش Mchc چیست؟
هدف از آزمایش Mchc آن است که آیا گلبول قرمز یا RCB حامل مقدار مناسبی هموگلوبین است یا خیر؛ هموگلوبین پروتئینی در خون است که وظیفه حمل و انتقال و رساندن اکسیژن به سلول های مختلف بدن را بر عهده دارد.
عوارض Mchc پایین در آزمایش خون چیست؟
از علائم پایین Mchc در آزمایش خون میتوان به احساس ضعف و خستگی، تنگی نفس، رنگ پریدگی در پوست و لثه، ریتم نامنظم ضربان قلب، دست و پاهای سرد، سر درد و سرگیجه، احیای درد در قفسه سینه و … اشاره کرد.
آیا کم آبی می تواند باعث Mchc بالا در آزمایش خون شود؟
کم آبی میتواند به سطح بالای Mchc در آزمایش خون منجر شود. این به آن علت است که آب به سراسر سلول ها و بافت های بدن منتقل شده و به این دلیل حجم پلاسمای خون کاهش یابد.
اگر مقدار Mchc در آزمایش خون بالا باشد به چه معناست؟
سطح بالای Mchc در آزمایش خون میتواند ناشی از کم خونی همولیتیک خودایمنی و یا اسپرهسیتوز ارثی باشد.
