گرفتگی عضلات پا اتفاق شایعی است که معمولا آسیبی به انسان و ماهیچه‌ه اوارد نمی‌کند. گرفتگی عضلات پا می‌تواند در هر زمانی رخ دهد اما در شب و در هنگام استراحت شایع‌تر هستند.
گرفتگی عضلات پا چیست؟
هنگامی که یکی از ماهیچه‌های درون پا به شکل ناگهانی منقبض میشود، گرفتگی عضلات پا به وجود می‌آید. این گرفتگی با درد شدید همراه است و می‌تواند حرکت را مختل کرده و می‌تواند از چند ثانیه تا 10 دقیقه طول بکشد.
گرفتگی عضلات در نواحی زیر اتفاق می‌افتد:
- ماهیچه زیر پا، زیر زانو و زیر پشت ساق پا
- عضلات پا یا ران (در این نواحی گرفتگی به ندرت اتفاق می‌افتد)
بعد از رفع گرفتگی، ماهیچه ممکن است تا 24 ساعت بعد دردناک باشد.
چه چیزی باعث گرفتگی عضلات پا میشود؟
گرفتگی عضلات پا می‌تواند دلایل متعددی داشته باشد.
- افزایش سن باعث کاهش حجم ماهیچه میشود و بقیه ماهیچه‌ها راحت‌تر تحت فشار قرار می گیرند.
- فشار زیاد به عضلات در تمرینات ورزشی سنگین، به خصوص در هوای گرم یا مرطوب
- بارداری (معمولا در ماه‌های آخر) به دلیل اضافه شدن وزن کودک
- برخی داروهای خاص مانند داروی کاهش کلسترول (استاتین‌ها) یا کاهش فشار خون (دیورتیکس)
- عدم مصرف مایعات به اندازه کافی
- مشکلات کلیه ناشیه از مصرف الکل زیاد
- کم آبی و انجام ورزش سنگین در اب و هوای گرم، باعث افزایش دفعات بروز گرفتگی عضلات پا میشود
- کشیدگی عضلات و نگهداشتنشان به یک حالت برای مدت طولانی
- تنگ شدن شریان‌هایی که خون را به پاهای شما می رسانند. این مورد بیشتر هنگام ورزش کردن اتفاق می‌افتد و به محض توقف حرکات، از بین می‌رود.
- فشردگی اعصاب در ستون فقرات نیز می‌تواند باعث ایجاد دردی شبیه گرفتگی در پاها شود. درد معمولاً با طولانی‌تر راه رفتن تشدید میشود.
- وجود مواد معدنی مانند پتاسیم، کلسیم دی یا منیزیم بسیار کم در رژیم غذایی می‌تواند منجر به گرفتگی عضلات پا شود. دیورتیک‌ها (داروهایی که اغلب برای فشار خون بالا تجویز میشوند) باعث کاهش میزان این مواد معدنی در بدن میشوند.
گرفتگی پا چه حسی دارد؟
اسپاسم عضلانی می‌تواند مانند جای یک بخیه در پهلو دردناک باشد. ممکن است زیر پوست خود دردی حس کنید که نمی‌توان جای دقیق آن را مشخص کرد. اسپاسم غیر ارادی است. ماهیچه‌ها منقبض شده و و درمان آن نیاز به صبر و زمان دارد. گرفتگی عضلات پا به خصوص در افراد مسن و ورزشکاران بسیار شایع هستند.
اگر اسپاسم عضلانی شدید است، اغلب اتفاق می‌افتد، به درمان پاسخ ضعیفی می‌دهد و دلیل آن مشخص نیست، با پزشک خود قرار ملاقات بگذارید. گرفتگی عضلات پا می‌تواند به عوامل زمینه‌ای مرتبط باشد.
چگونه گرفتگی پا را متوقف کنم؟
پزشک عمومی پس از معاینه و تشخیص علت گرفتگی عضلات پا، یکی از راه‌های درمانی زیر را پیشنهاد می‌دهد
- انجام تمرینات کششی به طور مرتب
- قرص کینین اگر ورزش کمکی نکرده باشد
کینین برای همه مناسب نیست. پزشک عمومی در مورد خطرات و عوارض جانبی احتمالی با شما صحبت خواهد کرد.
در صورتی که می خواهید به طور موقت گرفتگی عضلات پا را متوقف کنید، روی جایی که درد می‌کند، گرما یا سرما را اعمال کنید. از یک حوله گرم یا پد گرم‌کننده روی عضلات منقبض یا سفت شده استفاده کنید. حمام آب گرم یا هدایت جریان دوش آب گرم روی ماهیچه‌های گرفته نیز می‌تواند کمک کننده باشد. از طرف دیگر، ماساژ ماهیچه‌های گرفته با یخ ممکن است درد را تسکین دهد.
اقدامات زیر می‌تواند به کاهش گرفتگی عضلات پا کمک کند:
- هر روز مقدار زیادی مایعات بنوشید. مقدار آن به غذاها و خوراکی‌هایی که می‌خورید، جنسیت، سطح فعالیت، آب و هوا، سلامتی، سن و داروهایی که مصرف می‌کنید بستگی دارد. مایعات به عضلات شما کمک می‌کنند تا منقبض و شل شوند و سلول‌های عضلانی را هیدراته نگه می‌دارد. در حین فعالیت سنگین ورزشی، به طور منظم آب بخورید.
- · قبل و بعد از استفاده از هر عضله برای مدت طولانی و به طور سنگین، تمرینات کششی انجام دهید. اگر سابقه گرفتگی عضلات پا در شب را دارید، تمرینات کششی قبل از خواب می تواند احتمال بروز گرفتگی را کاهش دهد. ورزش سبک، مانند دوچرخه‌سواری ثابت برای چند دقیقه قبل از خواب نیز ممکن است به جلوگیری از گرفتگی عضلات در شب کمک کند.
گرفتگی عضلات پا در شب
گرفتگی عضلات پا در شب زمانی اتفاق می‌افتد که خواب یا درحال استراحت هستید. درد گرفتگی عضلات پا می تواند شما را از خواب بیدار کرده و از دوباره خوابیدن شما جلوگیری گند.
گرفتگی عضلات پا در شب ممکن است برای هر فردی در هر سنی اتفاق بیفتد، اما بیشتر افراد مسن دچار آن میشوند. از افراد بالای 60 سال، 33 درصد حداقل هر دو ماه یک بار در شب دچار گرفتگی عضلات پا میشوند.
تقریباً هر فرد بالغ 50 ساله و بالاتر حداقل یک بار، هفت درصد از کودکان و 40 درصد از زنان باردار در شب دچار گرفتگی عضلات پا خواهد شد. سه چهارم (75%) از تمام گرفتگی های پا در شب اتفاق می‌افتد.
چه‌کسانی دچار گرفتگی عضلات پا میشوند؟
گرفتگی عضلات پا عمدتاً در طول خواب رخ می‌دهد و هرکسی می‌تواند آن را تجربه کند.
آمار نشان داده است که گرفتگی عضلات پا در زنان و افراد مسن‌تر بیشترین میزان را دارد و تقریباً 33 درصد از افراد بالای 60 سال و حدود 50 درصد از افراد بالای 80 سال را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
زنان باردار به شدت مستعد گرفتگی عضلات پا در شب هستند، به خصوص در سه ماهه دوم و سوم بارداری که وزن جنین به طورم داوم افزایش پیدا می کند.
1 تا 20 درصد از بیمارانی که گرفتگی عضلات پا را تجربه می‌کنند، به پزشک عمومی یا متخصص مراجعه می‌کنند تا اگر مشکلی وجود داشت، سریع تر ان را حل کنند. زیرا برخی از گرفتگی ها می‌تواند ناشی از دیابت یا تنگ شدن عروق قلبی باشد.
اختلالات عصبی، اختلالات ساختاری یا وضعیت قرارگیری پا و اختلالات متابولیک مانند کاهش حجم مایع خارج سلولی و اختلالات الکترولیت نیز می توانند گرفتگی عضلات پا را ایجاد کنند.
کسانی که داروهایی مانند استاتین‌ها، دیورتیک‌ها و داروهای ضد بارداری خوراکی مصرف می‌کنند هم در معرض گرفتگی عضلات پا هستند.
آیا گرفتگی عضلات پا نشانه چیز جدی است؟
گرفتگی عضلات معمولا خود به خود خوب میشوند و کم پیش می‌اید نیاز به مراقبت پزشکی داشته باشند. اما اگر یکی از علائم زیر را دارید، حتما به پزشک عمومی یا متخصص مراجعه کنید.
- درد شدید
- ایجاد ورم، قرمزی یا تغییر در شکل و رنگ پوست
- همراه با ضعف عضلات باشد
- به دفعات زیاد اتفاق بیافتد
- با انجام درمان‌های خانگی خوب نشود
- بی دلیل و ناگهانی بروز پیدا کنند
گرفتگی عضلات پای بیش از اندازه می‌تواند نشانه‌ای از بیماری‌های زیر باشد:
- بیماری ادیسون
- اختلال مصرف الکل
- نارسایی کلیه
- مشکلات تیروئید
- پارکینسون
- دیابت نوع 2
- سارکوئیدوز
- سیروز
- بیماری عروقی
توجه داشته باشید، هوای گرم می‌تواند تعداد دفعات ابتلا به گرفتگی عضلات پا را افزایش دهد. به همین دلیل برای تشخیص درست و به موقع، باید به پزشک متخصص مراجعه شود.
چه داروهایی ممکن است باعث گرفتگی عضلات پا شود؟
داروهای زیر از جمله موادی هستند که می توانند بر شدت و دفعات گرفتگی عضلات پا تاثیر بگذارند:
- قرص‌های ضد بارداری
- دیورتیک‌ها
- ناپروکسن
- البوترول، داروی آسم
- استاتین‌ها
برای کاهش گرفتگی عضلات پا از چه دارویی می‌توان استفاده کرد؟
کمبود کلسیم یکی از دلایل گرفتگی عضلات پا و پوکی استخوان است. کمبود این ماده مهم در بدن امروزه بسیار شایع است. انجام فعالیت ها ی سنگین به صورت روزانه، داشتن رژیم غذایی خاص یا عدم دریافت برخی از مواد مغذی نیز می تواند از دلایل بروز گرفتگی عضلات پا باشد.
ایکس مارت برای تامین مواد مورد نیاز برای تقویت عضلات و استخوان ها، دارویی به نام کلسی هیل به بازار عرضه کرده است که کلسیم ماده اصلی سازنده آن است و مصرف دوز مناسبی از ان می‌تواند استخوان‌ها را تقویت کرده و از گرفتگی عضلات پا جلوگیری کند.
سوالات متداول
علت اصلی گرفتگی عضلات پا چیست؟
فشار زیاد به ضلات پا یکی ز مهم تریند لایل گرفتگی عضلات پا است. علاوه بر ان، بالا رفتن سن و حاملگی نیز می‌توانند علت بروز گرفتگی عضلات پا باشد.
چگونه گرفتگی عضلات پا را سریع متوقف کنید؟
از کمپرس گرم روی گرفتگی استفاده کنید. دوش اب گرم و استفاده از کمپرس سرد هم می‌تواند درد را کاهش دهد.
علت گرفتگی شدید پا در شب چیست؟
مصرف پتاسیم، کلسیم و مگنسیم کمتر از حد لازم بدن، می‌تواند باعث گرفتگی عضلات پا در شب شود.
چه کمبودی باعث گرفتگی عضلات پا میشود؟
کمبود کلسیم، پتاسیم و منیزیم در بدن و همچنین عدم مصرف آب به اندزاه کافی ازد لایل گرفتگی عضلات پا است.
آیا شیر باعث گرفتگی عضلات پا میشود؟
خیر. شیر نوشیدنی سرشار از کلسیم، پتاسیم و سدیم است و می تواند به ریکاوری عضلات بعد از تمرینات سخت کمک کند.
گرفتگی عضلات پا چگونه تشخیص داده میشود؟
در طول گرفتگی، عضلات آسیب دیده سفت و دردناک و پاها و انگشتان پا سفت و دردناک میشوند. پس از رفع گرفتگی، ممکن است تا چند ساعت در پاهای خود درد و حساسیت داشته باشید.
