مایع آمنیوتیک ( Amniotic fluid) مایع شفاف و زرد رنگی است که جنین را احاطه کرده است. میزان مایع آمنیوتیک در بارداری برای سلامت جنین مهم است و پزشکان به طور مرتب آن را زیر نظر میگیرند.
میزان مناسب این مایع در هر هفته از بارداری، بر اساس جدول میزان مایع آمنیوتیک در بارداری، تعیین میشود.
مایع آمنیوتیک پس از 12 هفته، کیسه آمنیوتیک را پر و جنین در حال رشد را در رحم احاطه میکند.
مایع آمنیوتیک در اوایل بارداری، بیشتر از آب تشکیل شده است. به تدریج، میزان مواد مغذی، هورمونها، آنتیبادیها و ادرار کودک در آن بالا میرود.
این ماده عملکردهای مهم بسیاری دارد و برای رشد سالم جنین حیاتی است. با این حال، اگر مقدار مایع آمنیوتیک داخل رحم خیلی کم یا خیلی زیاد باشد، ممکن است مشکلاتی برای مادر و جنین ایجاد کند.
آنچه در این مقاله میخوانید:
Toggleمایع آمنیوتیک چیست؟
مایع آمنیوتیک در بارداری یک مایع شبیه به آب است که جنین را در رحم احاطه میکند. کارکرد اصلی مایع آمنیوتیک در بارداری، آمادهسازی ارگانهای بدن جنین برای زندگی در خارج از رحم است.
کیسه آمنیوتیک حدود 10 الی 12 هفته پس از بارداری تشکیل میشود و وقتی زمان زایمان نزدیک میشود، کیسه آمنیوتیک پاره شده و مایع آمنیوتیک از واژن ترشح میشود.
همانطور که گفته شد مایع آمنیوتیک حاوی مواد مغذی، هورمونها، آنتیبادیها و سایر مواد است که به حفظ سلامت و محافظت از جنین کمک میکند. به همین دلیل است که میزان مایع آمنیوتیک در بارداری بسیار مهم است.
از فواید مایع آمنیوتیک میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- محافظت از جنین در برابر عفونت
- کاهش شدت حرکت جنین و کمک به حرکت آن در رحم
- کمک به رشد عضلات و استخوانهای جنین
- جلوگیری از فشرده شدن بند ناف
- کمک به رشد سیستم گوارشی و تنفسی جنین
- تنظیم دمای بدن جنین
- محافظت از جنین در برابر ضربههای خارجی
- تقویت سیستم ایمنی بدن جنین
میزان مایع آمنیوتیک در بارداری چگونه اندازه گیری میشود؟
از آنجایی که کمبود یا زیاد بودن مایع آمنیوتیک میتواند برای مادر و جنین خطرناک باشد، هر زمان که سونوگرافی انجام دهید، پزشک میزان مایع آمنیوتیک در بارداری را اندازهگیری میکند.
اندازهگیری شاخص مایع آمنیوتیک (AFI) و اندازهگیری پاکت مایع از روشهای تعیین میزان مایع آمنیوتیک در بارداری هستند.
پزشک یا تکنسین سونوگرافی میزان مایع آمنیوتیک در بارداری را با اندازهگیری پاکتهای مایع در طول سونوگرافی تخمین میزند. این آزمایش هیچ خطری برای مادر یا جنین ندارد.
به این نکته توجه داشته باشید که دوقلوها نیاز به مواد مغذی بیشتری دارند و میزان مایع آمنیوتیک در بارداری دوقلوها بیشتر است.
میزان مایع آمنیوتیک در بارداری چقدر باید باشد؟
میزان مایع آمنیوتیک در بارداری بستگی به هفته بارداری دارد. سطح مایع آمنیوتیک در هفته 34 تا 36 بارداری به بیشترین حد رسیده و در حدود 1000 میلیلیتر است.
با نزدیکی به زمان زایمان، میزان مایع آمنیوتیک به 800 میلیلیتر میرسد.
جدول میزان مایع آمنیوتیک در بارداری
در جدول زیر، متوسط میزان مایع آمنیوتیک در بارداری را به طور متوسط در هر هفته از بارداری آوردهایم.
توجه داشته باشید که ممکن است با توجه به شرایطی چون چند قلو بودن، میزان مایع آمنیوتیک میتواند متفاوت باشد.
هفته | میزان مایع آمنیوتیک (میلیلیتر) |
10 | 10-20 |
11 | 70 |
12 | 60 |
13 | 100 |
15 | 190 |
16 | 250 |
20 | 300 |
24 | 800 |
28 | 800 |
33 | 800 |
34 | 1000 |
38 | 1000 الی 1200 |
39 | 1000 |
40 | 800 |
43 | 250 |
جدول میزان Afi (شاخص اندازه گیری مایع آمنیوتیک)
عوارض کم بودن مایع آمنیوتیک در بارداری چیست؟
کمبود میزان مایع آمنیوتیک در بارداری 4 درصد از کل زنان باردار را درگیر میکنند.
این عارضه زمانی به وجود میآید که شاخص مایع آمنیوتیک (AFI) کمتر از 5 سانتیمتر باشد و حداکثر اندازه پاکت عمودی (MVP) کمتر از 2 سانتی متر باشد.
این عارضه میتواند به دلایل زیر رخ دهد:
- شرایط مادرزادی که بر کلیهها یا مجاری ادراری جنین تاثیر میگذارد
- بیش از دو هفته از تاریخ زایمان گذشته باشد
- ابتلا به دیابت در بارداری
- توقف رشد نوزاد
- پارگی زودرس کیسه آب
- مشکلات جفت
- یکسان بودن جفت دوقلوها
کم بودن مایع آمنیوتیک در شش ماه اول بارداری به طور کلی خطرناکتر است. در این زمان، احتمال سقط جنین، نقص مادرزادی، مردهزایی و زایمان زودرس بالاتر است.
عوارض کم بودن میزان مایع آمنیوتیک در سه ماهه آخر بارداری ممکن است شامل فشرده شدن بند ناف، محدودیت رشد جنین، مشکلات تنفسی و زایمان سزارین شود.
پزشک وضعیت زنانی که دچار این عارضه در سه ماهه آخر بارداری میشوند را با دقت بیشتری تحت نظر میگیرد.
میزان پایین مایع آمنیوتیک در بارداری چگونه درمان میشود؟
نوع درمان میزان پایین مایع آمنیوتیک در بارداری به هفته بارداری بستگی دارد. اگر در هفته 37 بارداری قرار داشته باشید، پزشک مادر را با دقت بیشتری زیر نظر میگیرد و ممکن است از روش القای بارداری استفاده کند.
پزشکان برای تشخیص کمبود میزان مایع آمنیوتیک در بارداری از آزمایشات زیر استفاده میکنند:
● تست ضربان قلب جنین
این تست برای بررسی ضربان قلب کودک در زمان استراحت و حرکت است.
● بیوفیزیکال پروفایل جنین
در این روش، پزشک با استفاده از سونوگرافی حرکات، وضعیت عضلات جنین، تنفس و سطح مایع آمنیوتیک را بررسی کند. این آزمایش معمولا با تست ضربان قلب جنین همراه است.
● تعداد لگد زدن جنین
در این آزمایش، پزشک میزان زمان مورد نیاز برای تعداد مشخص لگد زدن را اندازهگیری میکند.
● سونوگرافی داپلر
در این نوع سونوگرافی میتوان جریان خون جنین را بررسی کرد.
در برخی موارد که وضعیت خیلی خطرناک است، پزشکان زایمان را به صورت سزارین یا با القای زایمان انجام میدهند.
در مواقعی که کمبود مایع آمنیوتیک خفیف است، پزشک آمنیو انفوزیون انجام میدهد تا میزان مایع آمنیوتیک در بارداری را افزایش دهد.
افزایش مصرف مایعات توسط مادر و استراحت مطلق نیز میتواند کمککننده باشد.
عوارض زیاد بودن یا افزایش مایع آمنیوتیک در بارداری چیست؟
افزایش میزان مایع آمنیوتیک در بارداری بسیار نادر است و تنها در یک درصد از بارداریها ممکن است اتفاق بیفتد.
اگر شاخص AFI از 24 سانتیمتر بیشتر شود یا MVP بالای 8 سانتی متر باشد، گفته میشود سطح مایع آمنیوتیک از حد طبیعی بالاتر رفته است.
این بیماری باعث علائمی مانند ورم پا، تنگی نفس یا یبوست در زنان باردار میشود و به دلایل زیر اتفاق میافتد:
- یک بیماری مادرزادی تاثیرگذار بر توانایی بلع نوزاد
- دیابت در بارداری
- دوقلوهای همسان مبتلا به سندرم انتقال خون (TTTS)
- مشکلات معده جنین
- مشکلات جفت
- اختلالات گوارشی جنین
- مشکلات قلبی جنین
- آکندروپلازی، یک اختلال رشد استخوان
- عفونت
- ناهنجاریهای ریه جنین
- هیدروپس جنینی
- عدم تطابق خون مادر و کودک
افزایش میزان مایع آمنیوتیک در بارداری باعث فشار آمدن به اندامهای اطراف رحم میشود. سایر عوارض افزایش مایع آمنیوتیک شامل موارد زیر میشود:
- زایمان زودرس طبیعی یا سزارین
- بزرگی بیش از حد جنین
- خونریزی پس از زایمان
- مردهزایی
- پارگی زودرس غشای کیسه آمنیوتیک
- جدا شدن جفت
- افتادگی بند ناف
میزان نرمال مایع آمنیوتیک در هفته 26
میزان دقیق مایع آمنیوتیک در هفته 26 بارداری بستگی به عوامل مختلفی مانند تعداد قلها و اندازه جنین دارد.
میزان مایع آمنیوتیک در هفته 26 بارداری به طور متوسط باید 800 میلیلیتر باشد و میانگین سطح AFI در این هفته تقریبا 15 سانتیمتر است.
مکمل ماما لایف یک مکمل عالی برای رشد مناسب جنین
مایع آمنیوتیک نقش مهمی در انتقال مواد مورد نیاز برای رشد اندامهایی چون ریهها و تمرین بلع و تنفس جنین دارد.
برای حفظ تعادل میزان مایع آمنیوتیک در بارداری، مادر باید ترکیبی از مواد معدنی و مغذی برای بدن خود و جنین مصرف کند. در بسیاری از مواقع، رژیم غذایی برای تامین این مواد کافی نیست.
مکمل پریناتال ماما لایف یک مکمل ایدهآل برای زنان باردار است. این مکمل حاوی آهن، زینک، اسید فولیک و ویتامین D است که به رشد صحیح جنین کمک شایانی میکند.
در ماههای آخر بارداری که مایع آمنیوتیک کمتر شده و جنین شروع به وزنگیری میکند، مهم است که مادر، به اندازه کافی مواد مغذی وارد بدن خود کند.
مصرف مکمل ماما لایف با تامین این مواد، باعث بهبود روند وزنگیری جنین نیز میشود. این مکمل همچنین از دیابت در بارداری که یکی از دلایل اصلی کم شدن یا زیاد شدن میزان مایع آمنیوتیک در بارداری است، جلوگیری میکند.
در صورت تشخیص کمبود میزان مایع آمنیوتیک، برای جلوگیری از زایمان زودرس میتواندی از مکمل ماما لایف استفاده کنید.
سوالات متداول
میزان نرمال مایع آمنیوتیک در هفته 29 چقدر است؟
میزان مایع آمنیوتیک در بارداری در هفته 29 به طور متوسط 800 میلیلیتر است.
AFI در سونوگرافی باید چند باشد؟
عدد شاخص AFI با توجه به هفته بارداری و با آزمایشات دقیق تعیین میشود.
میزان نرمال مایع آمنیوتیک در هفته 32 چقدر است؟
در هفته 32، میزان مایع آمنیوتیک در بارداری بین 800 الی 100 میلیلیتر است.
میزان نرمال مایع آمنیوتیک در هفته 36 چقدر است؟
میزان نرمال مایع آمنیوتیک در هفته 36 بارداری، 1000 الی 1200 میلیلیتر است.