از زمان تخمک‌گذاری تا زایمان، رشد جنین هفته به هفته ادامه پیدا می‌کند.
جنین ابتدا توده‌ایی سلولی است که با مرور زمان به جنین کاملی تبدیل می‌شود. در حدود هفته پنجم، سلول‌های قلب جنین تشکیل شده و تپش قلب ابتدایی جنین شروع می‌شود.
در هفته 27 جنین چرخه خواب و بیداری منظمی خواهد داشت و در هفته 39 جنین از نظر جسمی رشد می‌کند.
از این جدول زمانی استفاده کنید تا بدانید جنین شما چقدر بزرگ است، به علاوه اینکه چگونه در طول بارداری رشد می کند.
جدول کامل تغییرات رشد جنین هفته به هفته
| هفته های بارداری | اندازه جنین | وزن جنین | شکل و تغییرات جنین |
| هفته اول | اندازه جنین در هفته اول به اندازه تخمک است زیرا هنوز تخمک در رحم کاشته نشده است. | وزن جنین در هفته اول بسیار کم است. | در دو هفته اول بارداری، تخمک در حال جایگیری در رحم است به همین دلیل هنوز جنینی تشکیل نشده است. |
| هفته دوم | اندازه جنین در هفته دوم همچنان به اندازه یک تخمک است. | وزن جنین در هفته دوم همچنان بسیار کم است. زیرا تقسیم سلولی هنوز شروع نشده است. | در دو هفته اول بارداری، تخمک در حال جایگیری در رحم است به همین دلیل هنوز جنینی تشکیل نشده است. |
| هفته سوم | اندازه جنین در هفته سوم هنوز مشخص نیست. زیر نمی‌توان توده سلولی بلاستوسیت را وزن گرفت. | وزن جنین در هفته سوم به اندازه یک توده سلولی کوچک با صدها سلول است. | تخمک تقسیمات سلولی را انجام داده و در دیواره رحم قرار دارد. به این توده سلولی بلاستوسیت گفته می‌شود. |
| هفته چهارم | اندازه جنین در هفته چهارم به اندازه یک دانه خشخاش است. | وزن جنین در هفته چهارم بارداری حدود 0.0003 گرم است. | در این مرحله از رشد جنین هفته به هفته، بالاخره رویان شکل گرفته است. |
| هفته پنجم | اندازه جنین در هفته پنجم بارداری به اندازه یک کنجد است. | وزن جنین در هفته پنجم بارداری حدود 0.00364 گرم است. | در این هفته جنین بیشتر به یک بچه قورباغه شباهت دارد. سیستم گردش خون در این هفته شکل گرفته و قلب کوچک، شروع به تپیدن می‌کند. |
| هفته ششم | اندازه جنین در هفته ششم به اندازه یک عدد لپه است. | وزن جنین در هفته ششم بارداری حدود 0.045 گرم است. | بینی، دهان و گوش جنین شروع به شکل‌گیری کرده و روده و مغز او شروع به رشد می کند. |
| هفته هفتم | اندازه جنین در هفته هفتم به اندازه بلوبری است. | وزن جنین در هفته هفتم 2 گرم است. | جنین هنوز یک دم دارد که به زودی ناپدید می‌شود. دست‌ها و پاهای کوچکی که بیشتر شبیه پارو هستند از بازوها و پاهای در حال رشد بیرون می‌آیند. |
| هفته هشتم | اندازه جنین در هفته هشتم 1.57 سانتی‌متر است. | وزن جنین در هفته هشتم حدود 20 گرم است. | در این مرحله از رشد جنین هفته به هفته، جنین شروع به حرکت می‌کند اما حرکتش حس نمی‌شود. سلول های عصبی در حال منشعب شدن هستند و مسیرهای عصبی اولیه را تشکیل می‌دهند. لوله‌های تنفسی اکنون از گلو تا ریه‌های در حال رشد گسترش یافته‌اند. |
| هفته نهم | اندازه جنین در هفته نهم 2.30 سانتی‌متر است. | وزن جنین در هفته نهم حدود 27 گرم است. | آناتومی جنین به تازگی شکل گرفته است. دم جنین از بین رفته است و وزن آنها قرار است بدون توقف بالا برود. |
| هفته دهم | اندازه جنین در هفته دهم 3.1 سانتی‌متر است. | وزن جنین در هفته دهم 35 گرم است. | جنین مهم‌ترین بخش رشد جنین هفته به هفته را پشت سر گذاشته است. پوست هنوز شفاف است و جزئیات کوچکی مانند ناخن‌ها شروع به رشد کرده‌اند. |
| هفته یازدهم | اندازه جنین در هفته یازدهم 4.1 سانتی‌متر است. | وزن جنین در هفته یازدهم حدود 45 گرم است. | جنین تقریبا به طور کامل شکل گرفته است. با رشد دیافراگم، آنها لگد می‌زنند، خود را کش داده و حتی سکسکه می‌کنند. |
| هفته دوازدهم | اندازه جنین در هفته دوازدهم 5.4 سانتی‌متر است. | وزن جنین در هفته دوازدهم 58 گرم است. | این هفته رفلکس‌های جنین شروع می‌شود: انگشتان باز و بسته می شوند، انگشتان پا حلقه می‌شوند و دهان حرکت مکیدن را تمرین می‌کند. |
| هفته سیزدهم | اندازه جنین در هفته سیزدهم 6.7 سانتی‌متر است. | وزن جنین در هفته سیزدهم 73 گرم است. | این آخرین هفته از سه ماهه اول بارداری است. انگشتان کوچک جنین دارای اثر انگشت هستند و رگ‌ها و اندام‌های او به وضوح از روی پوست قابل مشاهده هستند. اگر دختر دارید، تخمدان‌های او بیش از 2 میلیون تخمک دارند. |
| هفته چهاردهم | اندازه جنین در هفته چهاردهم 14.7 سانتی‌متر است. | وزن جنین در هفته چهاردهم 93 گرم است. | تکانه‌های مغزی جنین فعال شده‌اند و جنین می‌تواند شکل صورت خود را تغییر دهد. کلیه در این هفته شروع به کار می‌کنند. ممکن است انگشت شست خود بمکند. |
| هفته پانزدهم | اندازه جنین در هفته پانزدهم 16.7 سانتی‌متر است. | وزن جنین در هفته 117 گرم است. | پلک‌های جنین همچنان بسته است اما نور را حس می‌کند. در این هفته ممکن است بتوان جنسیت جنین را تعیین کرد. |
| هفته شانزدهم | اندازه جنین در هفته شانزدهم 18.6 سانتی‌متر است. | وزن جنین در هفته شانزدهم 146 گرم است. | سر جنین شروع به شکل‌گیری می‌کند. پاها به شکل اصلی خود نزدیک شده و گوش‌ها سر جایشان قرار می‌گیرند. |
| هفته هفدهم | اندازه جنین در هفته هفدهم 20.4 سانتی‌متر است. | وزن جنین در هفته 181 گرم است. | جنین می‌تواند مفاصل خود را تکان دهد. اسکلت در این هفته شکل می‌گیرد. بند ناف ضخیم‌تر می شود. |
| هفته هجدهم | اندازه جنین در هفته هجدهم 22.2 سانتی‌متر است. | وزن جنین در هفته هجدهم 223 گرم است. | جنین می‌تواند دست و پای خود را خم کند. ممکن است این حرکت را احساس کنید. یک پوشش محافظ از میلین در اطراف اعصاب آنها تشکیل می‌شود. |
| هفته نوزدهم | اندازه جنین در هفته نوزدهم 24.0 سانتی‌متر است. | وزن جنین در هفته نوزدهم 273 گرم است. | حواس پنجگانه جنین رشد کرده و ممکن است بتواند صداها را بشنود. |
| هفته بیستم | اندازه جنین در هفته بیستم 25.7 سانتی‌متر است. | وزن جنین در هفته بیستم 331 گرم است. | جنین قورت دادن را یاد می‌گیرد. مکونیوم که ماده‌ایی تیره و چسبناک است در معده تولید می‌شود. این ماده در اولین مدفوع دفع می‌شود. |
| هفته بیست و یکم | اندازه جنین در هفته بیست و یکم 27.4 سانتی‌متر است. | وزن جنین در هفته بیست و یکم 399 گرم است. | لگدهای جنین در این هفته احساس می‌شود. |
| هفته بیست و دوم | اندازه جنین در هفته بیست و دوم 29.0 سانتی‌متر است. | وزن جنین در هفته بیست و دوم 478 گرم است. | اکنون جنین شبیه یک نوزاد مینیاتوری است. ویژگی‌هایی مانند لب‌ها و ابروها مشخص‌تر هستند، اما هنوز رنگدانه‌های چشم تولید نشده‌اند. |
| هفته بیست و سوم | اندازه جنین در هفته بیست و سوم 30.6 سانتی‌متر است. | وزن جنین در هفته بیست و سوم 568 گرم است. | گوش جنین در این هفته بهتر می‌شنود. |
| هفته بیست و چهارم | اندازه جنین در هفته بیست و چهارم 32.2 سانتی‌متر است. | وزن جنین در هفته بیست و چهارم 670 گرم است. | جنین اندامی لاغر و بلند دارد. پوست جنین هنوز نازک و شفاف است. |
| هفته بیست و پنجم | اندازه جنین در هفته بیست و پنجم 33.7 سانتی‌متر است. | وزن جنین در هفته بیست و پنجم 785 گرم است. | زیر پوست جنین چربی جمع می‌شود. موها کم کم شروع به رشد می‌کنند. |
| هفته بیست و ششم | اندازه جنین در هفته بیست و ششم 35.1 سانتی‌متر است. | وزن جنین در هفته بیست و ششم 913 سانتی‌متر است. | جنین در این هفته، دم و بازدم کرده و مایع آمنیوتیک را به ریه‌های خود می‌فرستد. این ماده به رشد ریه کمک می‌کند. |
| هفته بیست و هفتم | اندازه جنین در هفته بیست و هفتم 36.6 سانتی‌متر است. | وزن جنین در هفته بیست و هفتم 1055 گرم است. | برنامه خواب و بیداری جنین در این هفته منظم می‌شود. مغز در این هفته بسیار فعال است. |
| هفته بیست و هشتم | اندازه جنین در هفته بیست و هشتم 37.6 سانتی‌متر است. | وزن جنین در هفته بیست و هشتم 1210 گرم است. | بینایی جنین در حال رشد است. جنین می‌تواند نور را تشخیص دهد. آنها می‌توانند پلک بزنند و مژه‌هایشان رشد کرده است. |
| هفته بیست و نهم | اندازه جنین در هفته بیست و نهم 39.3 سانتی‌متر است. | وزن جنین در هفته بیست و نهم 1379 گرم است. | ماهیچه‌ها و ریه‌های جنین برای عملکرد در دنیای بیرون آماده می‌شوند. سر در حال رشد است تا جا برای رشد مغز وجود داشته باشد. |
| هفته سی ام | اندازه جنین در هفته سیم ام 40.5 سانتی‌متر است. | وزن جنین در هفته سم ام 1559 گرم است. | جنین در یک پیمانه و نیم از مایع آمنیوتیک قرار دارد. با رشد جنین، میزان این مایع کمتر می‌شود. |
| هفته سی و یکم | اندازه جنین در هفته سی و یکم 41.8 سانتی‌متر است. | وزن جنین در هفته سی و یکم 1751 گرم است. | جنین می‌تواند سر خود را تکان دهد. لایه چربی برای محافظت بدن آنها را فرا می‌گیرد. |
| هفته سی و دوم | اندازه جنین در هفته سی و دوم 43.0 سانتی‌متر است. | وزن جنین در هفته سی و دوم 1953 گرم است. | در این چند هفته، هر هفته 450 گرم به وزن شما اضافه می‌شود. جنین در حال آماده شدن برای ورود به دنیای خارج از رحم است. |
| هفته سی و سوم | اندازه جنین در هفته سی و سوم 44.1 سانتی‌متر است. | وزن جنین در هفته سی و سوم 2162 گرم است. | قطعات استخوان جمجمه هنوز به هم متصل نشده‌اند. این رد شدن سر جنین هنگام زایمان را راحت می‌کند. |
| هفته سی و چهارم | اندازه جنین در هفته سی و چهارم 45.3 سانتی‌متر است. | وزن جنین در هفته سی و چهارم 2377 گرم است. | سیستم عصبی مرکزی و ریه‌های جنین مراحل آخر رشد خود را طی می‌کنند. جنین هایی که در هفته‌های 34 الی 37 به دنیا می‌آیند، زنده می‌مانند. |
| هفته سی و پنجم | اندازه جنین در هفته سی و پنجم 46.3 سانتی‌متر است. | وزن جنین در هفته سی و پنجم 2595 گرم است. | فضای شکم برای جنین تنگ می‌شود ولی همچنان می‌توانید حرکات جنین را احساس کنید. کلیه‌ها به طور کامل رشد کرده‌اند و کبد می‌تواند برخی از مواد زائد را دفع کند. |
| هفته سی و ششم | اندازه جنین در هفته سی و ششم 47.3 سانتی‌متر است. | وزن جنین در هفته سی و ششم 2813 گرم است. | جنین تقریبا روزی 28 گرم وزن اضافه می‌کند. بسیاری از موی بدن ان‌ها به همراه ماده‌ایی پوست ان‌ها را می‌پوشاند، از بین می‌رود. |
| هفته سی و هفتم | اندازه جنین در هفته سی و هفتم 48.3 سانتی‌متر است. | وزن جنین در هفته سی و هفتم 3028 گرم است. | زمان زایمان خیلی نزدیک است اما جنین تا هفته 39 به طور کامل رشد نمی‌کند. |
| هفته سی و هشتم | اندازه جنین در هفته سی و هشتم 49.3 سانتی‌متر است. | وزن جنین در هفته سی و هشتم 3236 گرم است. | رنگ چشم جنین هنوز مشخص نیست و بعد از تولد شروع به تغییر می‌کند. |
| هفته سی و نهم | اندازه جنین در هفته سی و نهم 50.1 سانتی‌متر است. | وزن جنین در هفته سی و نهم 3435 گرم است. | رشد اندام جنین کامل شده است اما چربی زیر پوست جنین همچنان بیشتر می‌شود. |
| هفته چهلم | اندازه جنین در هفته چهلم 51.0 سانتی‌متر است. | وزن جنین در هفته چهلم 3619 گرم است. | جنین در این هفته به طور کامل رشد کرده و آماده خروج از رحم است. |
عوامل تاثیرگذار در رشد جنین در هفته‌های بارداری
از عوامل تاثیرگذار بر رشد جنین می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- مشکل در جفت جنین
- دیابت پیشرفته
- فشار خون بالا یا بیماری قلبی
- عفونت هایی مانند سرخجه، سیتومگالوویروس، توکسوپلاسموز و سیفلیس
- بیماری کلیوی یا بیماری ریوی
- سوء تغذیه یا کم خونی
- کم خونی داسی شکل
- بیماری خودایمنی
- سیگار کشیدن، نوشیدن مشروبات الکلی یا سوء مصرف مواد
سایر علل احتمالی عدم رشد کافی جنین شامل نقص کروموزومی در نوزاد یا حاملگی چند قلو (دوقلو، سه قلو یا بیشتر) یا زندگی در ارتفاع بالای 5000 فوت است.
برای اطلاعات بیشتر در خصوص تشکیل جنین، مقاله سیر تکامل جنین را مطالعه فرمایید.
بهترین مکمل برای رشد جنین در هفته‌های بارداری
مکمل بارداری خوب باید شامل مواد معدنی زیر باشد:
- اسید فولیک: اسید فولیک یکی از انواع ویتامین B است که هر سلول در بدن برای رشد و تکامل سالم، به آن نیاز دارد. مصرف اسید فولیک قبل و در اوایل بارداری می تواند از نقایص مادرزادی مغز و ستون فقرات به نام نقص لوله عصبی جلوگیری کند.
- آهن: بدن از آهن برای ساخت هموگلوبین استفاده می‌کند، پروتئینی که به انتقال اکسیژن از ریه ها به بقیه بدن کمک می‌کند.
- کلسیم: کلسیم یک ماده معدنی است که به رشد استخوان‌ها، دندان‌ها، قلب، ماهیچه‌ها و اعصاب جنین کمک می‌کند.
- ویتامین D: ویتامین D به بدن کمک می‌کند تا کلسیم را جذب کند. این ویتامین عملکرد اعصاب، ماهیچه‌ها و سیستم ایمنی بدن را بهبود می‌بخشد.
- ید: ید یک ماده معدنی است که بدن برای ساختن هورمون‌های تیروئیدی به آن نیاز دارد که به بدن کمک می‌کند تا انرژی غذا را ذخیره کند.
مکمل یدوناتال ایکس مارت بهترین مکمل برای تامین مواد لازم برای رشد جنین هفته به هفته است زیرا دارای دوز مناسبی از مواد معدنی و ویتامین‌های مورد نیاز در دوران بارداری است.
سوالات متداول
بیشترین رشد جنین در چه هفته ای از بارداری اتفاق می‌افتد؟
سه ماهه دوم (14 هفته و 0 روز تا 27 هفته و 6 روز) زمان رشد و نمو سریع جنین است.
یک جنین در 7 هفته چقدر باید رشد کند؟
وزن جنین در هفته هفتم باید به 2 گرم و طولش به اندازه یک بلوبری، یعنی حدود 1.5 سانت برسد.
چه غذاهایی رشد جنین را افزایش می‌دهد؟
پروتئین برای رشد جنین هفته به هفته بسیار مهم است. منابع خوب پروتئین شامل گوشت بدون چربی، مرغ، غذاهای دریایی و تخم مرغ است. گزینه‌های دیگر عبارتند از لوبیا و نخود، آجیل، دانه‌ها و محصولات سویا.
