یکی از شایع‌ترین عوارض دوران بارداری، سقط جنین است. این عارضه از لحاظ روحی بسیار دردناک بوده و تجربه‌ای ناخوشایند برای مادر باردار است.
سقط جنین معمولا در ماه‌های ابتدایی حاملگی اتفاق می‌افتد و عارضه‌ای نسبتا شایع در میان زنان باردار است. سقط ناخواسته جنین را اصطلاحا spontaneous abortion می‌گویند و برای آن علل و عوارض متعددی ذکر شده است.
در ادامه مطلب قصد داریم ضمن بررسی علل و عوارض سقط جنین، راه های جلوگیر از این عارضه بارداری را نیز تشریح کنیم.
عوارض سقط جنین چیست؟
سقط جنین دارای پیامدها و عوارض بسیار زیادی است. عوارض سقط جنینی به دو دسته عوارض کوتاه مدت و بلند مدت تقسیم بندی می‌شوند. عوارض کوتاه مدت سقط جنین عبارتند از:
- سقط جنین به صورت ناقص
- بروز عفونت‌های شدید
- خونریزی شدید
- ایجاد شکاف در دیواره رحم
عوارض سقط جنین تنها به موارد فوق ختم نمی‌شود، بلکه در طولانی مدت نیز یکسری عوارض دیگر بروز پیدا می‌کند. از جمله عوارض بلند مدت سقط جنین می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- ناباروری
در صورتی که عوارض کوتاه مدت ناشی از سقط جنین، جلوگیری یا کنترل نشود ممکن است باعث ایجا ناباروری شود. ایجاد شکاف در دیواره رحم یا بیماری‌های عفونی از جمله عوامل اصلی ایجاد ناباروری هستند.
- بارداری‌های خارج از رحم
به دلیل ایجاد اسکار در رحم ناشی از سقط جنین، ممکن است بارداری‌های بعدی به صورت خارج از رحم اتفاق بیفتد. در باردای خارج از رحم، رویان در لوله‌های فالوپ، دهانه رحم و قسمت‌های خارج از رحم تشکیل می‌شود.
- زایمان زودرس
طبق تحقیقات انجام شده، افرادی که سقط جنین متعدد داشته اند در بارداری‌های بعدی دچار زایمان زودرس یا همان زایمان زودتر از موعد می‌شوند.
- ضعف بدنی
تحقیقات نشان می‌دهد، زنانی که سقط جنین متعدد داشته اند به دلیل بروز عوارض کوتاه مدت سقط مانند خونریز‌ی‌های شدید و عفونت، در بارداری‌های بعدی دچار ضعف بندی شدید می‌شوند که در صورت عدم استفاده از مکمل‌های غذایی و بازیابی قوای جسمانی، مشکلات متعددی برای آنها ایجاد خواهد شد.
راه های جلوگیری از سقط جنین در بارداری
برای جلوگیری از سقط جنین، داشتن بارداری سالم و جلوگیری از بروز عوارض ناشی از سقط رعایت نکات زیر الزامی است:
- تقویت قوای بدنی و مراجعه به پزشک متخصص پیش از بارداری ضروری است. برای اقدام به بارداری باید تحت نظر پزشک متخصص، داروهای مکمل و مولتی ویتامین بارداری استفاده کنید. همچنین داشتن رژیم غذایی سالم و ورزش کردن نیز باعث افزایش میزان آمادگی جسمی برای بارداری و جلوگیری از سقط ناخواسته جنین می‌شود.
- عدم مصرف مشروبات الکلی و دخانیات برای جلوگیری از سقط جنین در بارداری الزامی است.
- درمان بیماری‌های زمینه‌ای پیش از بارداری ضروری است؛ به ویژه بیماری‌هایی که در ارتباط با انعقاد خون هستند.
- در دوران بارداری رابطه جنسی باید کنترل شده باشد. اگر احتمال سقط جنین وجود دارد، از برقراری رابطه جنسی خودداری کنید.
- ترک عادات ناسالم مانند پرخوری، مصرف غذاهای چرب برای داشتن بارداری سالم الزامی است. سعی کنید مصرف کافئین را به کمتر از 300 میلی گرم در روز کاهش دهید.
- استفاده از داروهایی مانند فولیک اسید به صورت روزانه، با تجویز پزشک باعث کاهش احتمال سقط جنین می‌شود.
با رعایت نکات فوق، احتمال سقط جنین به حداکثر می‌رسد.
با توجه به این که در دوران بارداری نیاز به ویتامین‌ها و املاح معدنی افزایش می‌یابد، قرص یدوناتال ایکس مارت کاملا مناسب این دوران است. این قرص حاوی ید، فولیک اسید، D3، ویتامین‌های گروه B و سایر املاح مورد نیاز برای مادران باردار است.
این مکمل با داشتن مجموعه‌ای از مواد معدنی باعث تقویت قوای بدنی مادر و همچنین باعث رشد و تکامل جنین می‌شود.
چه کارهایی باعث سقط جنین می شود؟
سقط ناخواسته جنین در ماه‌های ابتدایی بارداری برای خانم‌ها یک اتفاق دردناک و ناگوار است. این واقعه علاوه بر عوارض جسمانی، بر روحیه زنان نیز تاثیرگذار است.
مجموعه ای فعالیت‌های روزانه و خوراکی‌هایی که در دوران بارداری استفاده می‌شود، ممکن است احتمال سقط جنین را افزایش دهند.
از جمله مواردی که باعث افزایش احتمال سقط جنین می‌شوند می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- انجام فعالیت‌های فیزیکی، ورزش‌های سنگین و بالا و پایین رفتن از پله‌ها باعث افزایش احتمال سقط جنین می‌شود. بنابراین در ماه‌های اول بارداری استراحت کافی داشته باشید و از انجام فعالیت‌های شدید پرهیز کنید.
- داشتن رابطه جنسی متعدد در ماه‌های اول و دوم بارداری باعث سقط جنین می‌شود.
- قرص آسپرین به منظور تنظیم قاعدگی استفاده می‌شود اما استفاده از این دارو در ماه‌های اول بارداری باعث افزایش احتمال سقط می‌شود. به طوری که مصرف 5-6 عدد از این قرص در ماه اول یا دوم ابتدایی به صورت روزانه باعث سقط جنین خواهد شد.
- مصرف مقادیر بالای ویتامین C باعث سقط می‌شود. بنابراین از مصرف میوه و مرکبات حاوی ویتامین C پرهیز کنید.
- داروهایی مانند قرص ال دی، قرص HD و اکسی توسین به دلیل برهم زدن تعادل هورمون‌ها باعث سقط جنین می‌شود.
اتفاقاتی که در حین سقط جنین می‌افتد
برخی افراد ممکن است به طور ناخواسته سقط جنین را تجربه کنند. معمولا این سوال پیش می‌آید که عوارض سقط جنین چیست؟ یا چه اتفاقاتی پس از سقط جنین می‌افتد. در پاسخ به این سوال می‌توان گفت، سقط جنین با خونریزی از واژن و دفع لخته‌های خونی همراه است.
همچنین علائمی مانند گرگرفتگی‌های ملایم تا شدید، احساس درد در شکم و لگن و دفع ترشحات سفید و صورتی واژن بروز پیدا می‌کند.
به طورکلی با سقط جنین خونریزی شدید اتفاق می‌افتد اما در صورتی که احساس درد شدید باشد یا خونریزی قابل کنترل نباشد، مراجعه به پزشک متخصص ضروری است.
تا چه زمانی می توان سقط جنین انجام داد؟
سقط جنین با استفاده از دارو در سه ماهه اول بارداری امکان پذیر است. در این روش معمولا داروهای میزوپرستول و مفیپریستون برای سقط توسط پزشک تجویز می‌شود.
به طور کلی نیمی از سقط‌ها به دلیل اختلالات ژنتیکی بوده و در سه ماه اول بارداری رخ می‌دهد.
برای سقط جنین در سه ماهه دوم بارداری دارو دیگر روش موثری نیست. در این بازه برای سقط از روش‌های تهاجمی مانند ساکشن و کورتاژ استفاده می‌شود.
برای اطلاع از سیر تکامل جنین روی لینک کلیک کنید.
برای تشخیص روش سقط جنین باید با پزشک متخصص مشورت کنید. توجه داشته باشید که حاملگی در سنین بالاتر پر خطر بوده و معمولا روش کورتاژ برای سقط جنین در این بازه در نظر گرفته می‌شود.
روش‌های سقط جنین / سقط چگونه انجام می‌شود؟
روش‌های مختلفی برای سقط جنین وجود دارد. به طور کلی انواع روش‌های سقط جنین عبارتند از:
- سقط جنین با مصرف دارو
در این روش با توجه به اینکه در چه دوره‌ای از حاملگی هستید، داروهایی برای سقط جنین توسط پزشک تجویز می‌شود که با مصرف این داروها جنین سقط شده و خونریزی آغاز می‌شد. توجه داشته باشید که روش دارو برای سقط احتمال سقط ناقص را به دنبال دارد. بنابراین برای اطمینان از سقط پس از مصرف دارو نیز برای معاینه به پزشک متخصص مراجعه کنید.
- سقط با ساکشن
این روش برای سقط جنین معمولا با بی حسی یا بیهوشی سبک است. در این روش از ساکشن برای سقط و خروج بافت حاملگی استفاده می‌شود.
- کورتاژ
این روش سقط برای بارداری‌هایی که بیش از 13 هفته باشند مناسب است. در روش کورتاژ از بیهوشی عمومی استفاده می‌شود و پزشک با استفاده از میله‌های گشاد کننده ابتدا دهانه رحم را باز می‌کند، سپس با میله‌های کورت بافت حاملگی را از رحم جدا کرده و در نهایت با مکش آن را از رحم خارج می‌کند.
علائم سقط جنین چیست؟
علائم سقط جنین با توجه به روش سقط متفاوت است. به عنوان مثال در روش سقط با دارو عوارض جانبی از جمله اسهال، تب و لرز، استفراغ و غیره اتفاق می‌افتد.
سه عارضه اصلی سقط با دارو نیز شامل خونریزی شدید، عفونت و سقط ناقص است، بنابراین برای کاهش این عوارض باید تحت نظر پزشک متخصص باشید.
از جمله علائم سقط در روش ساکشن و کورتاژ نیز می‌توان به خونریزی، سرگیجه، تعریق، حالت تهوع و تب اشاره کرد. در این روش احساس درد در لگن برای چند روز نیز اتفاق می‌افتد و به مدت 2 هفته لکه بینی طبیعی است.
آیا سقط جنین برای بارداری های آینده بی خطر است؟
بارداری بعد از سقط جنین یکی از نگرانی‌های خانم‌ها است. از جمله مشکلاتی که خانم‌ها پس از سقط برای بارداری بعدی با آن مواجه می‌شوند می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- سقط جنین با روش دارو درمانی یا جراحی ممکن است باعث آسیب به دیواره رحم شود. این آسیب در نهایت منجر به زخم شدن لوله‌های فالوپ می‌شود و بارداری بعدی با مشکل مواجه خواهد شد.
- ضعف دهانه رحم از دیگر مشکلاتی است که برای بارداری پس از سقط به وجود می آید. معمولا باز شدن دهانه رحم ممکن است باعث ضعف دهانه رحم می‌شود. معمولا افرادی که سقط متعدد داشته اند با این مشکل مواجه می‌شوند. برای رفع این مشکل در بارداری پس از سقط، پزشک متخصص با استفاده از روش جراحی دهانه رحم را بسته نگه می‌دارد تا از بروز زایمان زودرس جلوگیری شود.
سوالات متداول
آیا سقط جنین درد دارد؟
سقط جنین معمولا با درد همراه است که میزان این درد برای هر شخصی متفاوت است. در سقط ناخواسته جنین معمولا درد مثل پریودی احساس می‌شود. برخی افراد نیز درد شدیدتری در ناحیه شکم و لگن احساس می‌کنند.
آیا مصرف قرص‌های ضدبارداری می‌تواند باعث سقط جنین شود؟
مصرف قرص‌های ضدبارداری در دوران بارداری احتمال نارسایی جنین را افزایش می‌دهد، بنابراین به محض این که از بارداری مطلع شدید مصرف این قرص‌ها را قطع کنید.
چه مدت بعد از سقط خونریزی دارم؟
خونریزی بعد از سقط حدود 10 روز الی 2 هفته ادامه دارد. شدت خونریزی و مدت زمان آن برای هر شخصی متفاوت است.
چه خوراکی‌هایی باعث سقط جنین می‌شود؟
به طور کلی خوراکی‌هایی که باعث قاعدگی می‌شوند مانند دارچین، زعفران و ادویه‌هایی که طبع گرم دارند احتمال سقط جنین را افزایش می‌دهند. همچنین مواد غذایی مانند ماهی، آناناس، نوشیدنی‌های کافئین دار و غذاهای خام باعث سقط جنین می‌شوند.
