درد دیسک کمر علل مختلفی دارد که یکی از مهم ترین آن ها بیرون زدگی یا فتق دیسک کمر است.
دیسک قسمت نرم و ژله مانندی به نام هسته و قسمت بیرونی سخت تری به نام حلقه دارد. اگر هسته به دلایل مختلف به حلقه فشار وارد آورد، فتق دیسک ایجاد خواهد شد.
با توجه به اینکه فتق یا بیرون زدگی دیسک کدامیک از پنج مهره ستون فقرات و اعصاب آن ها را تحت تأثیر قرار می دهد، محل درد متفاوت خواهد بود و سوال اینجاست که “درد دیسک کمر به کجا می زند؟”.
اغلب درد دیسک کمر به باسن، ران و ساق پا و حتی پاشنه و انگشتان پا امتداد می یابد. پزشک متخصص برای تشخیص این درد علاوه بر معاینات بالینی از سی تی یا ام آر آی استفاده خواهد کرد.
جهت درمان درد دیسک کمر استراحت، فیزیوتراپی، داروهای ضدالتهابی، تزریق نخاعی و در انتها و در صورت عدم رفع مشکل، جراحی مورد استفاده قرار خواهد گرفت.
به منظور کسب اطلاعات بیشتر در خصوص اینکه درد دیسک کمر به کجا می زند و چه عللی دارد، تا انتهای این مقاله با ما همراه باشید.
فتق دیسک چیست؟
فتق دیسک یا بیرون زدگی دیسک کمر به مشکل در بالشتک های لاستیکی یا همان دیسک هایی بر می گردد که جهت ساخت ستون فقرات، بین مهره ها قرار گرفته اند.
یک دیسک یا همان بالشتک لاستیکی دارای بخش نرم و ژله مانندی است که هسته دیسک را تشکیل می دهد.
این هسته قسمت بیرونی سخت تری به نام حلقه دارد. دیسک این امکان را برای افراد فراهم می آورد که به راحتی خم شده و حرکت کنند.
فتق دیسک زمانی رخ می دهد که به دلایل مختلف، بخشی از هسته از طریق پارگی حلقوی به لایه بیرونی یا همان حلقه فشار وارد آورد.
فتق دیسک در هر قسمت از ستون فقرات می تواند رخ دهد، اما اغلب در پایین کمر رخ خواهد داد. بسته به محل ایجاد فتق دیسک، فتق می تواند منجر به درد دیسک کمر، بی حسی و ضعف شود.
آناتومی دیسک کمر
ستون فقرات کمری قسمت تحتانی کمر است که از زیر آخرین مهره قفسه سینه یعنی مهره T12 شروع می شود و تا بالای مهره ستون فقرات خاجی یا ساکروم یعنی مهره S1 ادامه پیدا می کند.
ستون فقرات کمری دارای 5 مهره است که از بالا به پایین شماره گذاری می شوند و از L1 تا L5 را پوشش می دهند.
مهره های کمر بزرگ تر و ضخیم تر از استخوان های متراکم شده هستند. مهره های کمر از جلو گرد به نظر می رسند و در قسمت جلو ضخیم تر از قسمت پشت هستند.
ارتفاع دیسک های کمردر طول روز به دلیل وزن بالای بدن کوتاه تر می شوند. حداقل 5 ساعت خوابیدن به مهره های کمری اجازه خواهد داد تا به شکل و اندازه اولیه خود بازگردند.
فرم مهره های کمری در حال حرکت تغییر می کند. زمانی که فرد به جلو خم می شود ارتفاع مهره های کمری در جلو کاهش و در قسمت خلفی افزایش می یابد. این وضعیت در حالت خم شدن به عقب متفاوت خواهد بود. مهره های کمری وظایف زیر را بر عهده دارند:
- مهره های کمری بارهای فشاری وارده بر ستون فقرات را توزیع می کنند.
- مهره های کمر خاصیت جذب ضربه را فراهم می آورند.
- مهره های کمر در حین حرکت، فاصله بین بدنه مهره ها را حفظ می کنند.
- ایجاد انعطاف در ستون فقرات و جلوگیری از حرکات بیش از حد از دیگر وظایف مهره های کمری است.
درد دیسک کمر به کجا می زند؟
با توجه به نقطه آسیب دیده محل درد متفاوت خواهد بود، اما اغلب فشار بر یک یا چند عصب ستون فقرات در اثر فتق دیسک کمر سبب درد، سوزن سوزن شدن و بی حسی می شود که این حالات از باسن به ساق پا و گاهی اوقات به ران پا می رود.
انواع مشکلات رایج در دیسک کمر را می توان مطابق ذیل طبقه بندی کرد:
- کشیدگی و رگ به رگ شدن دیسک: اعمال بار بیش از حد به بافت های نرم بدن مانند رباط ها، تاندون ها و ماهیچه ها سبب کشیدگی دیسک می شود. در صورتیکه بار وارده بیش از حد توان بافت های نرم باشد، تحریک و التهاب و رگ به رگ شدن دیسک رخ خواهد داد.
- بیماری دژنراتیو دیسک: محتوای آب دیسک با افزایش سن کاهش یافته و به مرور زمان نازک و سخت می شوند. این امر سبب افزایش اصطکاک بین استخوان ها و رشد در اطراف دیسک می شود و خار استخوان ایجاد می شود. افراد با این بیماری در هنگام فعالیت یا نشستن های طولانی مدت درد بیشتری را در مهره های کمر خود تجربه خواهند کرد.
- فتق دیسک یا دیسک بیرون زده یا دیسک اکسترود شده: در فتق دیسک لایه یا پوسته سخت بیرونی دیسک نازک شده و سبب می گردد تا محتویات ژله مانند هسته بیرون آمده و اعصاب نخاعی را تحت تأثیر قرار داده و موجب انتقال درد به اندام تحتانی، بی حسی یا سوزن سوزن شدن شود.
● دیسک کمر و درد پای چپ
فتق یا بیرون زدگی دیسک اغلب یک طرف بدن را درگیر می کند. اگر درد دیسک کمر در یک طرف بدن باشد و و این درد به سمت باسن و پاها ادامه پیدا کند، علت تحت فشار قرار گرفتن عصب سیاتیک خواهد بود.
اغلب درد سیاتیک یک سمت از بدن را درگیر کرده و از قسمت تحتانی کمر شروع شده و تا باسن، ران و پشت ساق پا ادامه پیدا می کند. اغلب درد دیسک کمر که عصب سیاتیک را تحت تأثیر قرار می دهد خود را به صورت علائم زیر نمایان خواهد کرد:
- درد با حرکت و فعالیت بیشتر می شود.
- در پاها بی حسی و ضعف احساس شده و حتی ممکن است فرد در شرایط حادتر احساس حرکت در پاهای خود را از دست بدهد.
- اغلب درد دیسک کمر ناشی از تحت فشار قرار گرفتن عصب سیاتیک خود را به صورت سوزن سوزن شدن و احساس درد در پا و انگشتان پا نشان می دهد.
- در شرایط بسیار حاد که با مشاهده آن به سرعت می بایست به پزشک متخصص مراجعه شود، بی اختیاری در کنترل ادرار و عدم کنترل بر روده و مثانه است.
● دیسک کمر و درد پای راست
اغلب درد دیسک کمر در یک سمت از بدن نظیر درد در پای راست ناشی از تحت فشار قرار گرفتن عصب سیاتیک است.
درد دیسک کمر اگر ناشی از فشار بر روی اعصاب باشد می تواند بی حسی یا ضعف در بدن از جمله پای راست را به دنبال داشته باشد.
درد در پای راست ناشی از تحت فشار قرار گرفتن عصب سیاتیک اغلب تیز است و شبیه شوک الکتریکی است. این درد با ایستادن، راه رفتن و نشستن های طولانی مدت بدتر می شود.
● دیسک کمر و درد پاشنه
برخورد اعصاب مهره های L4 و L5 ناشی از فتق دیسک علائمی چون ضعف در انگشت شست پا و درد در مچ پا را فراهم می آورد.
این درد در حرکت پاشنه مشکل ایجاد کرده و در راه رفتن فرد تداخل ایجاد خواهد کرد.
در این حالت ممکن است درد از پایین و از سمت مچ پا به سمت باسن حرکت کند.
● دیسک کمر و درد در عضله چهار سر ران
برخورد مهره های L3 و L4 ناشی از فتق دیسک اغلب به عضله چهار سر ران در جلوی ران می رسد.
درد در عضله چهار سر ران با درد سیاتیک که در امتداد و پشت ساق پا ادامه پیدا می کند، متفاوت خواهد بود.
● درد دیسک کمر در امتداد بیرونی ساق پا
برخورد اعصاب S1 و L5 ناشی از فتق دیسک سبب از بین رفتن رفلکس مچ پا و ایجاد ضعف می شود. این احساس ضعف ایستادن بر انگشتان پا را برای بیماران مشکل می کنند.
درد دیسک کمر ناشی از برخورد اعصاب این دو مهره می توانند سبب احساس درد یا بی حسی در امتداد قسمت بیرونی ساق پا، کف پا و انگشتان پا شود.
آیا درد دیسک کمر به شکم می زند؟
فتق دیسک می تواند علت درد شکم باشد. علت انتقال درد دیسک کمر به شکم آن است که قسمت تحتانی شکم توسط اعصاب ایلیوهیپوگاستریک، ایلیوینگوینال و تناسلی فمورال عصب دهی می شوند.
بیرون زدگی دیسک سبب فشار بر این اعصاب شده و به دلیل ارتباط این اعصاب با قسمت تحتانی شکم، ممکن است درد در شکم نیز احساس شود.
درد دیسک کمر چگونه تشخیص داده می شود؟
پزشک ممکن است به دلیل تشخیص درد دیسک کمر و کمک به تأیید تشخیص و کسب اطلاعات بیشتر در خصوص اینکه کدام اعصاب نخاعی تحت تأثیر قرار گرفته است، ام آر آی (MRI) را تجویز کند.
استفاده از سی تی (CT) یا توموگرافی کامپیوتری نیز می تواند تا حدی جهت تشخیص کمک کننده باشد.
CT در نهایت تصویری تشخیصی ایجاد می کند که پس از خواندن اشعه ایکس توسط کامپیوتر ایجاد می شود. CT قادر است شکل و اندازه کانال نخاعی، محتویات آن و ساختارهای اطراف را به وضوح نشان دهد.
MRI یا تصویربرداری رزونانس مغناطیسی، آزمایشی تشخیصی است که تصاویر سه بعدی از قسمت های مختلف بدن را تولید می کند.
ام آر آی قابلیت این را دارد که طناب نخاعی، ریشه های عصبی و نواحی اطراف آن را به وضوح برای پزشک متخصص نشان داده و از این طریق متخصص به راحتی بیشتری مشکل فتق یا بیرون زدگی دیسک را تشخیص می دهد.
بهبود دیسک کمر با مصرف بن فیت
یکی از روش های درمان درد دیسک کمر استفاده از مکمل های غذایی است. یکی از بهترین مکمل ها در این زمینه مکمل بن فیت ایکس مارت است.
این مکمل حاوی مقادیر کافی از منیزیم، ویتامین دی، کلسیم و زینک است. کلسیم از طریق افزایش استحکام استخوان ها، مقاومت مهره های کمر در برابر فتق و بیرون زدگی دیسک را بالا می برد.
ویتامین دی مکمل بن فیت به جذب هرچه بهتر و بیشتر کلسیم در بدن کمک می کند.
منیزیم از دیگر مواد معدنی موجود در مکمل بن فیت است که به کاهش درد در ماهیچه ها و مفاصل کمک می کند و از این طریق در کاهش درد دیسک کمر تأثیرگذار خواهد بود.
زینک از مواد معدنی موجود در مکمل بن فیت است که در بالابردن استحکام استخوان ها و جلوگیری از فتق و بیرون زدگی دیسک کمر تأثیر خواهد داشت.
سوالات متداول
درد دیسک کمر به کدام پا می زند؟
دیسک کمر به دلایل مختلفی ایجاد شده و ممکن است به پای راست یا چپ بزند.
شایع ترین علائم دیسک کمر کدامند؟
فشار دیسک بر اعصاب سبب درد در پشت و پاها خواهد شد.
آیا پیاده روی درد دیسک کمر را بهبود می بخشد؟
بله، پیاده روی ورزشی است که از طریق افزایش گردن خون، عضلات بدن از جمله عضلات ستون فقرات را تقویت کرده و از این طریق در بهبود دیسک کمر موثر خواهد بود.
خطرناک ترین دیسک کمر کدام نوع است؟
می توان درد دیسک کمر را ناشی از کشیدگی و رگ به رگ شدن دیسک، بیماری دژنراتیو دیسک و فتق دیسک دانست. در این میان فتق دیسک یا دیسک بیرون زده یا اکسترود شده را می توان خطرناک ترین نوع از دیسک کمر شناسایی کرد.
