بهترین راهکار برای درمان دل درد پریودی
طبق یک مطالعه انجام شده در سال 2014، حدود 53% از خان‌ها در هر دوره پریودی با علائمی مانند دل‌درد پریودی، کمردرد، پادرد، ضعف، خستگی، بی‌قراری، سرگیجه یا سردرد مواجه می‌شوند. گاهی شدت درد پریودی در روزهای اول به حدی زیاد است که خانم توانایی کافی برای انجام کارهای روزمره را ندارد.
از نظر پزشکان، مواجهه با این علائم کاملا طبیعی است. اصولا زمانی باید نگران شد که شدت درد به‌خصوص گرفتگی‌های شکمی بیش‌ازحد معمول باشد و با علائم دیگری مانند حالت تهوع، استفراغ، اسهال، سردرد میگرنی و خونریزی شدید همراه شود. این وضعیت در اصطلاح پزشکی همان قاعدگی دردناک یا دیسمنوره (Dysmenorrhea) است و یکی از علائم شایع فیبروم رحم، کیست تخمدان و دیگر مشکلات رحم و تخمدان محسوب می‌شود.
بنابراین علت دل درد پریودی در روز چهارم به بعد را می‌توان به قاعدگی دردناک نسبت داد. درمان دل درد پریودی در این وضعیت باید توسط پزشک متخصص زنان و زایمان انجام شود. زیرا دردی مشابه درد زایمان است و با راهکارهای خانگی مانند مصرف مسکن‌های بدون نسخه تسکین پیدا نمی‌کند. در ادامه به جزئیات بیشتری از روش درمان دل درد پریودی اشاره خواهیم کرد.
چرا دردهای قاعدگی اتفاق می‌افتد؟
درد پریود در اغلب خانم‌ها یک روند طبیعی است و با شروع خونریزی آغاز می‌شود. زیرا در این دوره دیواره مخاطی رحم به‌تدریج شروع به ریزش می‌کند. برای ریزش لازم است که ماهیچه‌های دیواره رحم مدام در حالت انقباض باشند. این مساله نیاز به ترشح هورمون پروستاگلاندین دارد که منجر به بروز درد و التهاب می‌شود. معمولا چنین فرآیندی به‌صورت دل‌درد پریودی احساس می‌شود که می‌تواند به نواحی دیگر مانند کمر و ران گسترش یابد.
بهتر است بدانید که شدت درد ممکن است در هر دوره متفاوت باشد. گاهی اسپاسم شدید است و گاهی به‌صورت یک درد مزمن و جزئی احساس می‌شود.
طبق مطالعات انجام‌شده، شدت دردهای طبیعی قاعدگی تقریبا معادل یک‌پنجم درد زایمان است. اصولا درد پریودی که علت زمینه‌ای ندارد، با بالا رفتن سن بهتر می‌شود. بسیاری از زنان نیز پس از بچه‌دار شدن متوجه بهبودی و درمان دل درد پریودی به‌صورت خود‌به‌خود می‌شوند.
چگونه دردهای شدید قاعدگی را مدیریت کنیم؟
اگرچه می‌توان دردهای طبیعی قاعدگی را با تماس کیسه آب گرم، مصرف مسکن‌های ساده، استراحت، اجتناب از مصرف غذاهایی حاوی کافئین و غیره به‌راحتی کنترل کرد. اما دردهای شدید ناشی از دیسمنوره با این راهکارها قابل تسکین نیستند.
این دردها اغلب به‌صورت دردهای ضربان‌دار یا گرفتگی در قسمت تحتانی شکم، کمر، لگن و پا نمود پیدا می‌کنند. 1 تا 3 روز قبل از پریودی شروع می‌شوند، در روز اول پریودی به اوج خود می‌رسند و سپس به میزان اندکی فروکش می‌کنند یا حتی اصلا از بین نمی‌روند.
قبل از آگاهی از نحوه مدیریت و درمان دل درد پریودی باید بدانید که دیسمنوره دو نوع اولیه و ثانویه دارد. دیسمنوره اولیه می‌تواند در تمام طول زندگی باعث گرفتگی شدید و مکرر ناشی از انقباضات غیرطبیعی رحم شود. درحالی‌که دیسمنوره ثانویه زمانی بروز می‌کند که فرد قبلا با دردهای خفیف در هر سیکل مواجه می‌شده است و حال به‌دلیل ابتلا به بیماری‌های رحم یا سایر اندامهای لگن، درد شدیدتری را احساس می‌کند. معمولا خانم‌ها از سن 35 سال به بعد درگیر دیسمنوره ثانویه می‌شوند.
در این شرایط، برای درمان دل درد پریودی باید به پزشک مراجعه کنید. زیرا بیماری‌های سیستم تناسلی مانند اندومتریوز، فیبروم رحم، بیماری التهابی لگن، آدنومیوز، تنگی دهانه رحم و کیست تخمدان می‌توانند منجر به بروز سرطان و از دست دادن تخمدان یا رحم شوند. پزشک به کمک هورمون‌درمانی یا تجویز داروهای آنتی‌بیوتیک، ضدالتهاب، ضداسپاسم و ضدافسردگی می‌تواند مشکل شما را حل کند. اگر لازم باشد جراحی نیز انجام می‌شود.
چگونه می‌توانم دل درد پریودی را مدیریت کنم؟
اصولا مساله مدیریت دل درد پریودی با درمان دل درد پریودی متفاوت است. در واقع هدف از مدیریت، کنترل این عارضه است تا شدید درد به حداقل برسد. انجام صحیح این روند حتی روی کاهش دردهای انواع دیسمنوره نیز موثر است. برای مدیریت دل درد پریودی توصیه می‌کنیم که:
- از 2 تا 3 روز قبل از پریودی مصرف داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی مانند ایبوپروفن یا مفنامیک اسید را آغاز کنید زیرا باعث کاهش التهاب دیواره رحم در طول پریودی می‌شود.
- ورزش منظم روزانه را ترک نکنید.
- خوردن غذاهای فست‌فود را به حداقل برسانید و روی مصرف روزانه میوه و سبزیجات تاکید بیشتری داشته باشید، زیرا حاوی آنتی‌اکسیدان فراوان هستند.
- از چند روز قبل مصرف سیگار، الکل و کافئین را متوقف کنید.
- حداقل از یک هفته قبل خوردن یک مکمل حاوی اسیدهای چرب امگا 3، کلسیم، منیزیم، روی، ویتامین B6، ویتامین B1، ویتامین D و ویتامین E را آغاز کنید.
مطالعات ثابت کرده‌اند که افزایش میزان این ویتامین‌ها و مواد معدنی در بدن، به کاهش دردهای قاعدگی و حتی در مواردی درمان دل درد پریودی کمک زیادی می‌کند. اسیدهای چرب امگا 3 خاصیت ضدالتهابی دارند و تامین روزانه 1 تا 2 گرم از آن‌ها در درمان دل درد پریودی موثر است.
اصولا سطح کلسیم در طول چرخه قاعدگی تغییر می‌کند. تامین حداقل 500 میلی‌گرم از آن در طول روز می‌تواند به رفع خستگی، گرفتگی عضلانی، نفخ و درمان دل درد پریودی کمک کند. زیرا عضلات برای تنظیم انقباضات خود به این ماده مغذی نیاز دارند. طبق نتایج آخرین تحقیقات، اغلب افرادی‌که علائم شدید پریودی را تجربه می‌کنند، به اندازه کافی از طریق رژیم غذایی خود کلسیم دریافت نمی‌کنند.
از نظر پزشکان، ممکن است بعضی از دردهای پریودی به علت کمبود منیزیم بروز کنند. زیرا در سال 2012 یک مطالعه بالینی نشان داد که مصرف یک مکمل حاوی منیزیم و ویتامین B6 باعث کاهش بی‌خوابی، اضطراب، افسردگی، درد پستان و درمان دل درد پریودی می‌شود.
اخیرا مشخص شده است که تامین کافی ویتامین D و ماده معدنی روی (زینک) به تنظیم چرخه قاعدگی، تسکین دردهای عضلانی به‌خصوص درمان دل درد پریودی و بهبود خلق‌وخو کمک می‌کند.
اگر قصد خرید یک مکمل عالی برای درمان دل درد پریودی و مشکلات دیگر قاعدگی را دارید، پیشنهاد ما به شما مکمل بن فیت (Bone Fit) است. این قرص کلسیم دی حاوی میزان بالایی از ویتامین D، کلسیم، منیزیم و روی است و قابلیت پیشگیری از بروز گرفتگی عضلات را دارد. علاوه بر این، به افزایش استحکام استخوان‌های شما برای جلوگیری از بروز پوکی استخوان نیز کمک می‌کند.
فرمولاسیون این محصول در کشور سوئیس طراحی شده است و در ایران توسط شرکت نیکان فارمد مهر تولید می‌شود. به‌همین‌دلیل، با وجود کیفیت بالا قیمت مناسبی دارد.
آیا ماساژ می‌تواند دردهای پریودی را تسکین دهد؟
ماساژ ممکن است با شل کردن عضلات رحم، میزان اسپاسم را کاهش دهد. به‌همین‌دلیل برای مدیریت موثرتر دردهای پریودی، ماساژدرمانی باید بر روی ناحیه شکم متمرکز شود. البته ماساژ کامل بدن نیز به‌دلیل کاهش استرس روانی ممکن است به تسکین دردهای قاعدگی کمک کند.
راه‌های تسکین دل درد پریودی
اگر دل درد پریودی شما علت زمینه‌ای نداشته باشد و فقط به‌دلیل قاعدگی بروز کرده باشد، راهکارهای زیر برای درمان دل درد پریودی موثر خواهند بود:
- قرار دادن یک پد یا کیسه آب گرم در ناحیه شکم، لگن یا کمر
- گرفتن دوش آب گرم
- ماساژ دادن شکم با روغن‌های اساسی مانند روغن زیتون، زنجبیل و کنجد
- خوردن غذاهای سبک و مغذی
- پیاده‌روی سبک و انجام تکنیک‌های تمدد اعصاب مانند یوگا یا مدیتیشن
- مصرف داروهای ضددرد مانند استامینوفن یا داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی مانند ایبوپروفن و ناپروکسن
- مصرف قرص‌های مکمل حاوی ویتامین‌های گروه B، کلسیم و منیزیم
- کاهش مصرف نمک، الکل، کافئین و شکر
بهتر است بدانید که در بعضی از افراد، مصرف مکمل‌های اسید چرب امگا 3 در دوران پریودی ممکن است باعث تشدید خونریزی شود. پس بهتر است فقط پیش از آغاز پریودی اقدام به مصرف آن‌ها کنید.
چگونه رژیم غذایی و ورزش می‌توانند در طولانی‌مدت به کاهش درد پریودی کمک کنند؟
مطالعات نشان داده‌اند، زنانی‌که به طور منظم ورزش می‌کنند کمتر دچار درد قاعدگی، گرفتگی عضلات و اختلالات خلقی می‌شوند. زیرا ورزش کردن می‌تواند هورمون‌های شادی مانند سروتونین و اندورفین را آزاد و بدن را برای پذیرش دردهای قاعدگی آماده کند.
شواهد زیادی نشان می‌دهند که داشتن رژیم‌های غذایی غنی از اسیدهای چرب امگا 3، کلسیم و ویتامین D و در عین حال فاقد چربی حیوانی، نمک و کافئین، ممکن است خطر ابتلا به علائم دردسرساز قاعدگی را کاهش دهد. زیرا مصرف زیاد کافئین می‌تواند باعث تحریک‌پذیری، کم‌خوابی و افزایش دردهای قاعدگی شود. خوردن نمک زیاد نیز به احتباس مایعات، نفخ شکم، تورم و درد سینه در دوران پریودی کمک می‌کند.
اصولا یک رژیم غذایی سالم سرشار از سبزیجات (پنج وعده در روز)، میوه (دو وعده در روز)، آجیل، دانه‌ها، ماهی (حداکثر سه وعده در هفته) و سایر منابع غذاهای امگا 3 مانند دانه کتان یا چیا است. گوشت بدون چربی (گوشت قرمز یا مرغ) منبع مهمی از آهن و پروتئین است. به‌ویژه برای زنانی‌که پریودهای سنگین با خونریزی شدید دارند.
برای درمان دل درد پریودی مصرف غذاهای غنی از کلسیم مانند آجیل، محصولات لبنی کم‌چرب، ماهی با استخوان مانند سالمون و ساردین، توفو و کلم بروکلی را افزایش دهید.
چگونه می‌توانید دردهای خفیف قاعدگی را تسکین دهید؟
تمامی راهکارهای ذکرشده در بخش قبل، علاوه‌بر درمان دل درد پریودی روی تسکین سایر دردهای خفیف قاعدگی مانند پادرد، کمردرد و سردرد نیز موثر هستند. زیرا باعث کاهش اسپاسم عضلات می‌شوند.
آیا می‌توانید از دردهای پریودی جلوگیری کنید؟
طبق تجربه، اغلب خانم‌هایی که یک سبک زندگی سالم دارند، کمتر دچار دردهای خفیف تا شدید قاعدگی می‌شوند. از این رو، توصیه می‌کنیم که برای پیشگیری از بروز دردهای پریودی خواب کافی، ورزش منظم و یک رژیم غذایی سالم و متنوع شامل حداقل 60% میوه و سبزیجات را داشته باشید.
اگرچه زندگی در دنیای امروز سرشار از استرس و اضطراب است، اما راهکارهای زیادی برای کنترل این مساله وجود دارد. رابطه جنسی خود را محدود به همسر خود کنید. زیرا تعدد شرکای جنسی خطر بروز عفونت‌های مقاربتی و بیماری التهابی لگن را افزایش می‌دهد. یکی از عوامل موثر در افزایش دردهای قاعدگی همین عفونت‌های مقاربتی است.
چه مدت دل درد پریودی یا قاعدگی طول می‌کشد؟
درد قاعدگی معمولا 48 تا 72 ساعت طول می‌کشد و در روز سوم یا چهارم با افزایش سطح هورمون‌های استروژن و پروژسترون به صفر می‌رسد. البته اگر به بیماری‌هایی مانند کیست تخمدان، فیبروم رحم و اندومتریوز مبتلا شده باشید، احتمالا شدت دل درد پریودی شما خیلی بیشتر می‌شود و حتی ممکن است بیش از 72 ساعت ادامه یابد.
سوالات متداول
1. برای درد پریود چه کنیم؟
درصورتی‌که درد شما جزئی و بخشی از فرآیند طبیعی پریودی باشد، می‌توانید با مصرف مسکن، تماس کمپرس آب گرم و استراحت آن را برطرف کنید. اما اگر در قالب دیسمنوره اولیه یا ثانویه خود را نشان دهد، لازم است برای درمان دل درد پریودی شدید با پزشک متخصص مشورت کنید.
2. آیا راهی برای خلاصی دائمی از درد پریود وجود دارد؟
بله، طبق نتایج مطالعات صورت‌گرفته، تغذیه سالم، مصرف مکمل‌هایی مانند بن فیت، ورزش منظم و عدم مصرف سیگار و الکل در بهبود کمردرد و درمان دل درد پریودی موثر هستند.
3. چگونه می‌توانم پریود بدون درد داشته باشم؟
فقط کافی است که به تمامی نکات ذکرشده در این مطلب در مورد مدیریت و درمان دل درد پریودی توجه کامل کنید. به‌خصوص مساله استفاده از مکمل و داروهای ضدالتهاب و کاهش مصرف نمک و شکر قبل از شروع پریودی!
4. چه چیزی دردهای پریود را سریع متوقف می‌کند؟
از نظر پزشکان، هیچ چیز به اندازه مسکن‌های بدون نسخه مانند ایبوپروفن، مفنامیک اسید و ناپروکسن نمی‌تواند به تسکین سریع دردهای جزئی پریودی کمک کند. در مورد دیسمنوره لازم است بیماری زمینه‌ای عامل آن با هورمون‌درمانی، آنتی‌بیوتیک یا حتی جراحی درمان شود تا زمینه درمان دل درد پریودی فراهم شود.
5. آیا خوردن شکلات به درمان دل درد پریودی کمک می‌کند؟
برخلاف باور عموم مردم، خوردن شکلات به تسکین درد پریودی کمک نمی‌کند. زیرا کافئین دارد و بهتر است از یک هفته قبل از شروع قاعدگی مصرف آن قطع شود. کافئین عامل موثری در افزایش انقباضات دیواره رحم است.
6. مصرف چه غذاهایی به تسکین دردهای پریودی کمک می‌کند؟
مصرف میوه، سبزیجات، گوشت بدون چربی، آجیل و دانه‌ها کمک زیادی به درمان دل درد پریودی می‌کند. در مقابل مصرف چای، قهوه، شکلات و نوشابه باعث تشدید درد پریودی می‌شود. توصیه می‌کنیم این نوشیدنی‌ها را با دمنوش بابونه و زنجبیل جایگزین کنید.
