اکسیژن خون چقدر باید باشد؟

سطح اکسیژن خون نرمال اندازه‌گیری شده با پالس اکسیومتر برای افرادی که ریه سالم دارند باید 80 الی 100 میلی‌لیتر جیوه باشند.

برای افرادی که مبتلا به بیماری‌های ریوی هستند، پزشک باید سطح نرمال اکسیژن  خون را تعیین کند.

اکسیژن برای زندگی و عملکرد مناسب ارگان‌های داخلی بدن لازم است. هنگام تنفس (دم) اکسیژن از طریق بینی یا دهان وارد بدن سپس از طریق ریه‌ها وارد جریان خون می‌شود.

تمام سلول‌ها برای تولید انرژی موثر به اکسیژن و بدن برای انجام تمام فرآیندهای خود مانند هضم و حتی تفکر به انرژی نیاز دارد.

سطح اکسیژن خون چیست؟

هنگامی که سلول‌ها از اکسیژن استفاده می‌کنند، دی اکسید کربن تولید می‌شود. سپس جریان خون دی اکسید کربن را به ریه‌ها برمی گرداند. این کربن دی اکسید از طریق دهان یا بینی بیرون داده می‌شود (بازدم).

بدن به طور مداوم میزان اکسیژن خون را بررسی و تنظیم می‌کند، زیرا سطوح پایین اکسیژن خون (هیپوکسمی) می‌تواند منجر به بسیاری از شرایط جدی و آسیب به سیستم‌های داخلی، به ویژه مغز و قلب شود.

سطوح پایین اکسیژن خون نشان می‌دهد که ریه‌ها و یا سیستم گردش خون ممکن است آنطور که باید کار نکند.

سطح اکسیژن خون میزان اکسیژنی که سلول‌های قرمز خون می‌توانند انتقال دهند را مشخص می‌کند.

بدن به طور دقیق و مداوم، میزان اکسیژن خون را اندازه‌گیری و تعدیل می‌کند. این کار برای سلامت بدن ضروری است.

در اکثر مواقع نیازی به بررسی میزان اکسیژن خون در کودکان و بزرگسالان نیست. پزشکان هم در صورت بروز علائم شدید تنگی نفس و درد در قفسه سینه آن را اندازه می‌گیرند.

میزان نرمال اکسیژن خون در افراد مبتلا به آسم و انواع بیماری‌های قلبی باید به طور مداوم بررسی شود.

سطح اکسیژن خون نرمال چقدر است؟

به میزان اکسیژن خون، غلظت اکسیژن در خون هم گفته می‌شود. وقتی از روش اندازه‌گیری ABG استفاده می‌کنید، میزان اکسیژن خون PaO₂  نامیده می‌شود.

وقتی از دستگاه پالس اکسیومتر استفاده می‌شود، این مقدار O₂ sat یا SpO₂  نامیده می‌شود. این اطلاعات برای بررسی سطح اکسیژن خون ضروری هستند.

سطح طبیعی اکسیژن خون

برای ریه‌های سالم، میزان نرمال اکسیژن خون اندازه‌گیری شده با ABG، بین 80 تا 100 میلی‌متر جیوه است.

95 تا 100 درصد، سطح نرمال اکسیژن خون اندازه‌گیری شده با پالس اکسیومتر است.

نکته قابل توجه این است که این سطوح برای افراد مبتلا به بیماری‌های ریوی یکسان نیستند. در این موارد، پزشک سطح نرمال اکسیژن خون را تعیین می‌کند.

سطح پایین اکسیژن خون

اگرسطح اکسیژن خون از سطح نرمال پایین‌تر باشد، عارضه‌ای به نام هیپوکسمی ایجاد می‌شود.

هر چه میزان اکسیژن خون پایین‌تر باشد، هیپوکسمی شدیدتر می‌شود. این بیماری روی بافت و ارگان‌های داخلی بدن تاثیر می‌گذارد.

معمولا در اندازه گیری ABG، زیر 80 میلی‌متر جیوه و در پالس اکسیومتری زیر 95 درصد، سطح پایین اکسیژن تعریف می‌شود.

سطح بالای اکسیژن خون

اگر برای تنفس از دستگاه‌های کمکی استفاده نمی‌کنید، به ندرت با سطح بالای اکسیژن خون مواجه خواهید شد.

این اتفاق برای کسانی می‌افتد که از کپسول‌های اکسیژن و دیگر دستگاه‌های تنفسی استفاده می‌کنند.

پالس اکسیمتری چیست؟

پالس اکسیمتر دستگاهی غیر تهاجمی اس که می‌تواند سطح اکسیژن خون را بسنجد.

این دستگاه به مویرگ‌های نوک انگشتان دست، انگشتان پا و یا لاله گوش، نور فرو سرخ می‌فرستد و سپس بازتاب این اشعه را اندازه‌گیری می‌کند.

نتیجه به صورت درصد غلظت اکسیژن خون که به نام SpO₂ نیز شناخته می‌شود، نمایش داده می‌شود.

خطای این دستگاه‌ها در حد دو درصد است به این معنا که نتیجه نهایی می‌تواند دو درصد بیشتر یا کمتر از میزان نمایش داده شده باشد.

با وجود این خطای کوچک، پزشکان همچنان به عنوان سریع‌ترین راه اندازه‌گیری میزان اکسیژن خون از ان استفاده می‌کنند.

چون استفاده از این روش تهاجمی نیست و سوزن وارد بدن نمی‌شود، در منزل هم قابل اجراست.

دستگاه پالس اکسیمتری را می‌توان از فروشگاه لوازم پزشکی تهیه کرد.

علائم کمبود اکسیژن در خون چیست؟

وقتی اکسیژن خون از میزان نرمال اکسیژن خون کمتر می‌شود، علائم زیر را تجربه خواهید کرد:

• تنگی نفس
• درد قفسه سینه
• گیجی
• سردرد
• تپش قلب

درصورتی که کمبود اکسیژن درمان نشود، احتمال بروز عارضه یرقان افزایش پیدا می‌کند.

یکی از علائم یرقان، کبود شدن ناخن، پوست و خلط است. درصورت مشاهده هر کدام از این علائم، مراجعه به پزشک ضروری است زیرا ممکن است باعث از کار افتادن سیستم تنفسی شود.

چه چیزی باعث پایین آمدن سطح اکسیژن خون می‌شود؟

• برنشیت، نفخ و دیگر بیماری‌های مربوط به دستگاه تنفسی
• آسم
• ریه از کار افتاده
• کمخونی
• نارسایی قلب مادرزادی
• بیماری‌های قلبی
• انسداد رگ‌های ریه
• عفونت ریه
• ارتفاع زیاد، جایی که هوا رقیق است و اکسیژن کافی وجود ندارد.

این عارضه‌ها می‌توانند باعث عدم جذب اکسیژن کافی توسط ریه‌ها شوند.

عارضه‌های مربوط به سیستم گردش خون هم می‌توانند از انتقال درست اکسیژن توسط سلول‌های خون به قسمت‌های مختلف بدن جلوگیری کنند.

نتیجه آزمایش سطح اکسیژن خون با پالس اکسیمتر برای افراد سیگاری معمولا بالا است. زیرا کربن دی‌اکسید زیادی در خون آن‌ها جود دارد و اکسیمتر نمی‌تواند اکسیژن و کربن دی اکسید را از یکدیگر تشخیص دهد.

چگونه سطح اکسیژن خون را افزایش دهیم؟

راه‌های طبیعی زیادی برای افزایش میزان اکسیژن خون وجود دارد.

تمرینات تنفسی می‌توانند باعث رسیدن اکسیژن تازه به خون شوند. در ادامه دو تمرین تنفسی و چند راهکار را شرح می‌دهیم.

• تنفس با لب‌های بسته: از طریق بینی دم را انجام دهید سپس در حالی که لب‌های خود را کمی به هم فشار می‌دهید، هوا را بیرون دهید. این کار باعث می‌شود هوا بیشتر در ریه‌های شما بماند و اکسیژن بیشتری دریافت کند.
• تنفس شکمی: دست خود را روی شکم‌تان بگذارید. هوا را از طریق بینی داخل کشیده و آن را به سمت شکم خود ببرید. باید بتوانید با دست خود حرکت شکم را احساس کنید. سپس در زمانی دو یا سه برابر زمان دم، نفس خود را بیرون دهید.
• پیاده‌روی، باز کردن پنجره برای ورود هوای تازه به منزل یا قرار دادن گیاهان خانگی در فضای بسته می‌تواند به افزایش کیفیت اکسیژن دریافتی توسط بدن کمک کند.
• مصرف مکمل‌هایی دارویی چون یدوناتال نیز می‌تواند بر سلامت سلول‌های قرمز خون تاثیر بگذارد و از ابتلا به بیماری‌های خونی و ریوی جلوگیری کند. این مکمل را می‌توان از داروخانه‌های انلاین و داروخانه‌های سطح شهر خریداری کرد.
• ترک سیگار از دیگر راه‌های افزایش کیفیت اکسیژن خون است. تنها 2 الی 3 هفته پس از ترک، تغییرات قابل توجهی در سیستم گردش خون خود خواهید دید. 1 الی 9 ماه بعد، نفس تنگی‌ به طور کامل از بین میرود.
• قرار نگرفتن در معرض دود سیگار، ورزش مداوم و مصرف مواد غذایی سالم نیز می‌توانند بر تعدیل سطح اکسیژن خون تاثیر بگذارند.

غلظت اکسیژن

درصورتی که میزان اکسیژن خون کاهش بیابد، ممکن است مجبور شوید با استفاده از دستگاه‌های اکسیژن، به طور مستقیم اکسیژن تنفس کنید.

برای جلوگیری از بروز مشکلات بیشتر، استفاده از دستگاه اکسیژن در منزل باید به تجویز و تحت نظارت پزشک باشد.

در بیماری کرونا، سطح اکسیژن خون چه تغییری می‌کند؟

سطح پایین اکسیژن خون یکی از مشکلات اصلی بیماران مبتلا به کرونا است. این اتفاق می‌تواند به دلیل تاثیر ویروس کرونا بر سلول‌های خون باشد.

یک مطالعه توسط شکراله الهی که مجله Stem Cell Report در دانشگاه آلاباما آن را منتشر کرد، 128 بیمار مبتلا به کرونا ارزیابی شدند.

در میان آزمایش شدگان، افراد مبتلا به کرونای حاد، متوط و ضعیف بررسی شدند.

محققان از آزمایش‌های خود نتیجه گرفتند که با پیشروی کرونا، تعداد سلول‌های خون نابالغ زیادی وارد خون می‌شوند.

میزان آن‌ها گاهی به بیش از 60 درصد کل خون بدن هم می‌رسد. برای مقایسه باید بدانید که در بدن یک فرد سالم، فقط 1 درصد از خون را سلول‌های خون نابالغ تشکیل می‌دهند.

سلول‌های خون نابالغ در مغز استخوان وجود دارند و به ندرت وارد گردش خون در بدن می‌شوند. این نشان می‌دهد که ویروس کرونا به طور مستقیم بر منبع تولید سلول‌های خون که وظیفه تامین اکسیژن خون را دارند، تاثیر می‌گذارد.

بدن برای جبران کمبود سلول‌های خون نابلغ، مقار بیشتری از آن‌ها را در مغز استخوان می‌سازد تا اکسیژن کافی برای بدن فراهم شود. اما ورود سلول‌های نابالغ باعث تشدید مشکل می‌شوند زیرا ویروس کرونا این سلول‌ها را مورد هدف قرار می‌دهد.

مشکل اصلی این است که سلول‌های خون نابالغ نمی‌توانند اکسیژن خون را با خود حمل کنند، فقط سلول‌های خون بالغ می‌توانند این کار را انجام دهند.

مشکل دیگر این سلول‌ها این است که بشدت مقابل کرونا اسیب‌پذیر هستند و بدن نمی‌تواند سلول‌های بالغ را جایگزین ان‌ها کند. به دنبال این اتفاقات، سطح اکسیژن خون پایین می‌آید.

علاوه بر این که سلولهای خون نابالغ باعث کاهش سطح اکسیژن خون می‌شوند، در واقع سلول‌های سرکوب‌کننده سیستم ایمنی قوی هستند. آن‌ها تولید آنتی‌بادی و ایمنی سلول‌های T را در برابر ویروس کاهش می‌دهند.

سوالات متداول

آیا سطح پایین اکسیژن خون نشانه کروناست؟

کرونا افراد را به روش‌های مختلفی تحت تأثیر قرار می‌دهد. افراد مختلف، طیف گسترده‌ای از علائم را از خود بروز می‌دهند.برخی از مبتلایان به کرونا، دچار کاهش سطح اکسیژن خون می‌شوند. فقط به این دلیل که سطح اکسیژن خون شما طبیعی است، به این معنی نیست با وجود علائم دیگر، مبتلا به کرونا نیستید. اگر علائم کرونا در بدن شما بروز یافت، بهترین کارا ین است که خود را در اسرع وقت به پزشک برسانید.

کمترین میزان اکسیژن خون قبل از مرگ چقدر است؟

هیپوکسمی زمانی است که سطح اکسیژن خون شما کم است. وقتی این اتفاق می افتد، اندام ها و بافت های بدن شما اکسیژن کافی برای عملکرد صحیح دریافت نمی کنند. معمولا برای افراد سالم، در اندازه گیری ABG، زیر 80 میلی‌متر جیوه و در پالس اکسیومتری زیر 95 درصد، سطح پایین اکسین تعریف می‌شود.

سطح اکسیژن خون در کرونا چند است؟

برای اکثر افراد، سطح اکسیژن 95 درصد یا بالاتر استاندارد و سالم است. درصورتی که میزان اکسیژن خون زیر 90 رفت، حتما باید به اورژانس مراجعه کرد. اگر بیماری ریوی دارید، به محض اینکه آزمایش کووید-19 مثبت شد، باید با پزشک خود تماس بگیرید. پزشک می تواند به شما در مورد نحوه نظارت و درمان وضعیت خود در طول عفونت توصیه کند.

سطح نرمال اکسیژن خون باید چند باشد؟

برای ریه‌های سالم، میزان نرمال اکسیژن خون اندازه‌گیری شده با ABG، بین 80 تا 100 میلی‌متر جیوه است. 95 تا 100 درصد، سطح نرمال اکسیژن خون اندازه‌گیری شده با پالس اکسیومتری است. نکته قابل توجه ان است که این سطوح برای افراد مبتلا به بیماری‌های ریوی یکسان نیستند. در این موارد، پزشک سطح نرمال اکسیژن خون را تعیین می‌کند.