سرماخوردگی یک بیماری ویروسی است که انواع مختلفی دارد و بسته به نوع آن چند روزی در بدن انسان فعالیت میکند.
سرماخوردگی يكي از شايع‌ترين بيماری‌هايي است كه انسان هميشه به آن دچار می‌شود. اين بيماری بزرگ وكوچك نمي‌شناسد و همه سنين به این بیماری مبتلا می‌شوند. معمولا سخت‌ترين سرماخوردگی‌ها بعد از دو هفته فروكش می‌کنند، البته گاهی سرفه‌هاي آن باقی می‌ماند.
در بعضی از مواقع وقتی ويروس سرماخوردگی به بدن حمله می‌كند، قسمت‌های مختلف مثل: گوش، گلو، بيني، سينوس‌ها و ريه را درگير می‌كند.
علل سرماخوردگی
طبق آخرين بررسی‌ها، ويروس بيماری سرماخوردگی يا آنفولانزا بيشتر از طريق ترشحات بزاقی و بيني فرد بيمار منتقل می‌شود. شخص بيمار با عطسه و سرفه، ويروس را در هوا پخش می‌كند.
در نتيجه ويروس از راه مخاط دهان و بيني وارد بدن می‌شود و بين يك الي سه روز انسان را مبتلا مي‌كند، البته سيستم دفاعي بدن افراد باهم متفاوت است.يعني در شرايط يكسان ممكن است ويروس وارد بدن دو نفرشود و يكي علايم سرماخوردگي را نشان دهد و ديگري سالم بماند.
علائم سرماخوردگی
در سرماخوردگي علايم بصورت تدريجي یک تا سه روز بعد از مواجهه با فرد بیمار ظاهر می‌شوند، این علائم به شرح ذیل می‌باشند.
- خستگي و بدن درد
- آبريزش بيني
- گلودرد
- سرفه
- عطسه
- تب
- سردرد
در بزرگسالان در صورت بروز شرایط زیر ضروری است که به پزشک مراجعه کنند:
- بدتر شدن علائم
- تب بالای 5/38 درجه که 3 روز یا بیشتر ادامه داشته باشد.
- بازگشت تب بعد از قطع شدن آن
- تنگی نفس
- گلو درد شدید، سردرد شدید و یا درد سینوس‌ها
در کودکان شرایط کمی متفاوت‌تر است. برای یک سرماخوردگی معمولی لزومی ندارد تا کودکان بلافاصله به پزشک مراجعه کنند، اما در صورت بروز شرایط زیر مراجعه به پزشک ضروری است:
- تب بالای 38 درجه برای کودک زیر یکسال
- بالارفتن تب و ادامه دار شدن بیش از 2 روز
- گلو درد، سرفه یا سردرد شدید
- خس خس سینه یا تنگی نفس
- گوش درد
- بی‌قراری شدید
- منگی و خستگی شدید
- از دست دادن اشتها
تفاوت سرماخوردگي و آنفولانزا
در آنفولانزا علايم ناگهاني و بسيار شديد است. تب بالا و لرز همراه سردرد و كوفتگي عضلاني شديد و سرفه‌های خشك وجود دارد كه دوره بيماري بيشتر از يك هفته طول می‌کشد.
سرماخوردگی و آنفولانزا علائم مشترک بسیاری دارند، با این تفاوت که علائم در سرماخوردگی خفیف تر است و کمتر به درمان جدی نیاز پیدا میکند.
تعداد ويروس‌هايی كه باعث آنفولانزا ميشود محدود است و براي همين تهیه واکسن آنفولانزا ممکن است. ولي بيشتر از 2000 نوع ويروس باعث سرماخوردگي مي‌شوند كه هرروز درحال تغييرشكل هستند و به همين جهت امکان تهیه واکسن براي سرماخوردگي وجود ندارد.
عوامل زمينه ساز
بيش از 2000 نوع ویروس عامل سرماخوردگی هستن اما ویروس‌های خانواده رينوويروس‌ها شایع‌ترین علت بروز سرماخوردگی می‌باشند.
كودكان درسنين قبل از دبستان بسيار مستعد ابتلابه سرماخوردگی هستند، چون هنوز به اكثر ويروسهای سرماخوردگی مقاومت پيدا نکردند.
با افزايش سن، نسبت به بسياری از ويروسهای سرماخوردگی مقاومت ايجاد می‌گردد و بنابراين شيوع ابتلا به سرماخوردگی به تدريج و با افزايش سن كاهش پیدا میکند.
در بزرگسالان ضعيف شدن سيستم ايمني بدن بنا به دلایل مختلف و يا وجود آلرژی، مي‌تواند يك عامل زمينه ساز ابتلا به سرماخوردگي باشد.
مسايل فرهنگی در ارتباط با سرماخوردگی
قاعدتاً وقتی تشخيص می‌دهیم يك بيماری سرماخوردگی، جنبه ويروسی دارد، بايد صبركنیم تا دوره آن طي شود، ولی افراد معمولاً صبور نیستند و می‌خواهند سريعا بهبود یابند. جالب اينجاست كه خود بيماران بعضاً پيشنهاد می‌کنند كه اگر يك آمپول پني سيلين بزنم درمان می‌شوم. پرهیز از خود درمانی و صبوری تا طی شدن دوره بیماری دو اصل مهم در سرماخوردگی است.
بعضي افراد هروقت دچارعلايم سرماخوردگی می‌شوند خودشان به داروخانه مراجعه می‌كنند و چند عدد آنتی بیوتیک و قرص سرماخوردگي تهيه کرده و طبق تجربه‌های قبلی مصرف مي‌كنند.
مصرف خودسرانه آنتی بیوتیک‌ها عوارض جبران ناپذیری ایجاد خواهد کرد و منجر به بروز مقاومت آنتی بیوتیکی می‌گردد.
درمان سرماخوردگی
در كل درمان سرماخوردگی بيشتر درمان علامتي است كه شامل:
استراحت كامل درمنزل، مصرف مايعات و ميوه جات فراوان، مصرف نكردن سيگار و الكل، شستشوی گلو و بيني با محلول آب و نمک چندين بار درروز می‌باشد.
اما در صورت لزوم داروهاي ضدالتهاب و مسكن، داروهاي ضدسرفه، ضد احتقان بينی و برحسب نیاز آنتی بیوتیک مناسب تجویز می‌گردد.
اكثر قرص‌های ضد سرماخوردگی كه بطور آزاد در داروخانه به فروش می‌رسند متشکل از استامينوفن، ضداحتقان و آنتی هيستامين هستند. اين قرص‌ها می‌توانند كوفتگي و سردرد را كمی کاهش دهند و ترشحات را نيز كمتر کنند، ولی دركل اثر درمانی زيادی ندارند.
برای سرماخوردگی چی خوبه؟
مصرف مايعات: مانندآب، آب ميوه، چای، سوپ و مانند آن درطي سرماخوردگی توصيه می‌شود تا جايگزين مايعات از دست رفته از راه ترشحات و تب شوند.
مصرف سوپ مرغ: سوپ مرغ به عنوان يك ضد ترکیب التهاب عمل میکند و ثانياً باعث تسريع تخليه مخاط و ترشحات از بينی و بهبودی احتقان می‌شود كه اين مسأله باعث كاهش مدت زمان تماس ویروس‌ها با مخاط بينی می‌گردد و در بهبود علائم موثر است.
استراحت: اگر بيماردچار تب، سرفه‌های شديد و بی‌حالي است، حتماً درخانه استراحت کند، حداقل فايده آن اين است که دیگران را مبتلا نمی‌کند.
تنظيم دما و رطوبت اتاق: دماي اتاق بايدگرم باشد ولی داغ نباشد و اگرهوا خشک است از دستگاه بخور هوا استفاده شود. البته دستگاه بخور بايد تميز باشد تا محلی برای رشد ميكروب‌ها و قارچ‌ها نشود.
نوشيدن مخلوط آب ليموترش با عسل : نوشیدن مایعات گرم به تسكين گلودرد و كاهش سرفه کمک میکند.
استفاده از قطره‌های بينی نمكی: باعث كاهش احتقان بينی می‌شود و خصوصاً در اطفال به غذا خوردن و خواب بهتر آنها كمك میکند.
استفاده از مکمل ویتامین سی: میزان ویتامین سی بدن در هنگام ابتلا به عفونت‌ها کاهش پیدا میکند و از این رو افزایش مصرف ویتامین سی در این دوران اهمیت ویژه‌ای دارد. ویتامین سی در کاهش شدت و طول دوران بیماری‌های تنفسی همچون سرماخوردگی موثر است.
ویتامین سی با تقویت سیستم ایمنی در جلوگیری از ابتلا و کوتاه شدن طول دوره سرماخوردگی موثر است.
مکمل ویتامین ث 500 میلی گرمی ایکس-مارت با تامین حداکثری ویتامین ث مورد نیاز بدن، به حفظ سلامت عمومی و تقویت سیستم ایمنی شما کمک می کند.
نتيجه گيری
درنهايت به اين نتيجه می‌رسيم كه بهترين راه، پيشگيری از ابتلا به سرماخوردگی است. براي پيشگيری لازم است مسائل زير را در نظر گرفته و اين نكات را رعايت كنيم:
1-ازكسانی كه مبتلا به سرماخوردگی هستند و عطسه و سرفه می‌كنند حداقل 30 سانتيمتر فاصله بگيريد.
2-مهمترين كار بعدی شستشوی مداوم دست‌ها می‌باشد.
3-وقتی محيطی خشك باشد و تهويه مناسب نيز وجود نداشته باشد، باعث خشكی مخاط بينی ميشود و چون ترشح مخاط كم می‌شود، ويروس سريع در آن مخاط وارد شده و باعث ايجاد بيماری می‌گردد. پس استفاده از مایعات و بخور در رفع این مشکل کمک کننده است.
4-اگر شخصی در محيط نزديك ما دچار بيماری شده است، سعی كنيم مطلقاً از وسايلش استفاده نكنيم و آنها را مرتب ضدعفوني كنیم و از او بخواهیم از ماسك استفاده كند.
5-سیستم ایمنی خود را تقویت کنیم تا در صورت مواجهه با بیماری‌ها به آسانی بیمار نشویم و در صورت ابتلا دچار مراحل شدید بیماری نگردیم.
