عفونت ادراری در بارداری به دلیل گشاد شدن مجرای ادراری در این دوران بسیار شایع است و اگر در مراحل اولیه از روی علائم و یا روش‌های تشخیصی شناسایی نشود می‌تواند عواقب خطرناکی را برای مادر و جنین به همراه داشته باشد.
علائمی نظیر سوزش در زمان ادرار، بی‌اختیاری ادرار، تکرر ادرار، بوی بد ادرار، کدر بودن و وجود خون در ادرار و … همگی از نشانه‌های عفونت ادراری در بارداری محسوب می‌شوند.
همچنین می‌توان از طریق عکس‌برداری، تست ادرار و کشت ادرار به وجود عفونت در مجاری ادراری پی برد.
به‌منظور درمان خانگی این بیماری روش‌هایی چون مصرف آب زیاد، استفاده از انواع دمنوش، مصرف ویتامین C و … پیشنهاد می‌شود و به‌عنوان روش غیرسنتی درمان این بیماری می‌توان به مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها اشاره کرد.
عفونت ادراری در بارداری اگر در مراحل اولیه عفونت و زود تشخیص داده شود به‌راحتی قابل‌درمان بوده و خطراتی را برای مادر و جنین به دنبال نخواهد داشت.
عفونت ادراری چیست؟
عفونت ادراری یا UTI یا URINARY TRACT INFECTION ، وجود عفونت در هر قسمت از سیستم ادراری است.
سیستم ادراری را می‌توان مجموعه‌ای از کلیه‌ها، حالب‌ها، مثانه و مجرای ادرار در نظر گرفت.
ادرار اغلب حاوی باکتری یا میکروب نیست. ادرار از سیستم تصفیه بدن یا کلیه‌ها ایجاد می‌شود.
ادرار بدون آلودگی و عفونت در سیستم ادراری حرکت می‌کند ولی ممکن است باکتری‌ها از خارج از بدن وارد سیستم ادراری شده و مشکلاتی چون عفونت و التهاب را فراهم آورند.
در خصوص اجزا سیستم ادراری می‌توان به موارد ذیل اشاره کرد:
کلیه‌ها: اندام‌هایی کوچک در پشت بدن که وظیفه فیلتر بدن را به دنبال دارند. این جز از بدن مواد زائد و آب را به‌صورت ادرار از بدن خارج می‌کند.
حالب‌ها: لوله‌های نازکی هستند که ادرار را از کلیه‌ها به مثانه منتقل می‌کنند.
مثانه: مثانه مانند یک کیسه یا ظرف ادرار را قبل از خروج از بدن ذخیره می‌کند.
مجرای ادرار: لوله‌ای که ادرار را از مثانه به خارج منتقل می‌کند.
احتمال ابتلا به عفونت ادراری در بارداری در زنان بیشتر از مردان است.
اگر عفونت ادراری مربوط به مثانه باشد همراه با درد زیاد بوده و آزاردهنده است، اما اگر عفونت ادراری مربوط به کلیه‌ها باشد، در صورت عدم درمان به‌موقع خطرات جدی را با خود به همراه خواهد داشت.
علائم عفونت ادراری در بارداری چیست؟
علائم شایع عفونت ادراری در بارداری مشابه علائمی است که ممکن است در هر زمان دیگری تجربه شود و شامل موارد ذیل است:
- احساس سوزش در زمان دفع ادرار
- تکرر ادرار یا میل بیش از حد معمول به دفع ادرار
- بی‌اختیاری در ادرارکردن
- احساس پر بودن مثانه حتی بعد از ادرارکردن
- بوی بد، رنگ کدر و خون‌آلود بودن ادرار
- تب با درجه حرارت بالا اگر عفونت به سمت کلیه‌ها رفته باشد و ممکن است استفراغ و کمردرد نیز تجربه شود.
آیا عفونت ادراری در بارداری خطرناک است؟
اغلب عفونت ادراری در بارداری دستگاه ادراری تحتانی را درگیر می‌کند که شامل مثانه و مجاری ادراری است.
عفونت ادراری اگر درمان نشود ممکن است که به کلیه‌ها سرایت کرده و عفونتی به نام پیلونفریت را فراهم آورد.
وجود عفونت در کلیه‌ها سبب آسیب به اندام و ایجاد عفونت در خون می‌شود.
البته اگر این شرایط در مراحل اولیه عفونت تشخیص داده شود به‌راحتی و با استفاده از آنتی‌بیوتیکی که برای مادر و کودک بی‌خطر است، باکتری‌هایی که عامل و ایجادکننده عفونت می‌شوند را از بین خواهند برد.
عفونت مجاری ادراری زمانی رخ می‌دهد که باکتری وارد دستگاه ادراری شود.
از آنجا که حدود 90 درصد از زنان باردار در این دوران گشادشدن مجرای ادراری را تجربه می‌کنند ورود میکروب و باکتری به آن آسان‌تر می‌شود.
همچنین زنان در دوران بارداری به دلیل تغییرات هورمونی قندی در ادرار خود دارند که رشد باکتری‌ها در مجاری ادراری را راحت‌تر می‌کند.
عفونت ادراری در بارداری خطرناک است، زیرا تغییرات هورمونی زنان در بارداری مبارزه با عفونت برای بدن را دشوار خواهد کرد.
عفونت ادراری در بارداری چگونه تشخیص داده می شود؟
به‌منظور تشخیص عفونت ادراری در بارداری روش‌های ذیل می‌توانند مورداستفاده قرار گیرند:
- بررسی نمونه ادرار: ادرار نمونه‌گیری شده در آزمایشگاه در خصوص سطح گلبول سفید، قرمز و سطح باکتری مورد بررسی قرار می‌گیرد.
- کشت ادرار: کشت ادرار تشخیص می‌دهد که در ادرار چه باکتری‌هایی وجود دارد و می‌توانند منجر به چه عفونت‌هایی شوند. در مقابل پزشکان می‌توانند با گرفتن این اطلاعات داروهای دقیق‌تری را تجویز کنند.
- تصویربرداری از دستگاه ادراری شامل سونوگرافی، سی‌تی‌اسکن و ام‌آرآی: با استفاده از روش‌های گفته شده به‌راحتی می‌توان در خصوص وجود یا عدم وجود عفونت در دستگاه و مجاری ادراری اظهارنظر کرد.
- سیستوسکوپی: استفاده از لوله‌ای نازک و بلند همراه با عدسی به نام سیستوسکوپ به‌منظور دیدن داخل مجاری ادراری و مثانه.
تأثیر عفونت ادراری در بارداری بر جنین
عفونت ادراری در بارداری عوارض قابل‌توجهی بر مادر و جنین خواهد داشت.
از جمله عوارض عفونت مجاری ادراری می‌توان به پارگی زودرس کیسه آب، کوریوآمنیونیت مادر، تأخیر در رشد داخلی رحم، وزن کم نوزاد، زایمان زودرس و … اشاره کرد.
درمان عفونت ادراری در بارداری
آنتی‌بیوتیک‌ها اولین درمان عفونت ادراری در بارداری به شمار می‌رود.
وضعیت سلامتی فرد و نوع باکتری که با روش‌های تشخیصی شناسایی شده است در تجویز درست و مناسب نوع آنتی‌بیوتیک به پزشک کمک می‌کند.
چه زمانی باید برای عفونت ادراری در بارداری به پزشک مراجعه کنم؟
ممکن است زنان دارای عفونت ادراری در بارداری باشند و هیچ علائمی از خود نشان ندهند؛ بنابراین توصیه می‌شود متخصص زنان و زایمان در هر بار مراجعه زنان، ادرار آن‌ها را تست کند تا از عدم وجود عفونت در بدن اطمینان حاصل کند.
در برخی موارد عفونت مجاری ادراری همراه با علائم و نشانه است. در حالات زیر ناشی از عفونت کلیه و مجاری ادراری لازم است تا زنان به پزشک مراجعه کنند:
- تب شدید
- درد در پشت
- درد در پهلو
- حالت لرز
- حالت تهوع و استفراغ
درمان خانگی عفونت ادراری در بارداری
از روش‌های درمان خانگی عفونت ادراری در بارداری می‌توان به موارد ذیل اشاره کرد:
● آب زغال اخته
استفاده از آب زغال اخته خالص، طبیعی و بدون مواد قندی و افزودنی به دلیل ویژگی مبارزه با عفونت، می‌تواند به‌عنوان راهکاری برای مقابله با عفونت ادراری باشد. البته افرادی که غلظت خون دارند و از داروهای رقیق‌کننده خون مانند وارفارین استفاده می‌کنند نباید از این آب‌میوه طبیعی استفاده کنند.
● دوری از نوشیدن مایعاتی که مثانه را تحریک می‌کنند
قهوه، الکل و نوشیدنی‌های حاوی کافئین سبب تحریک مثانه شده و ادرار را تداوم می‌بخشند.
● افزایش مصرف ویتامین C
ویتامین C سطح اسیدی ادرار را افزایش داده و باکتری‌ها از این طریق از بین می‌برد. ویتامین C سیستم ایمنی بدن را تقویت می‌کند.
استفاده از انواع مرکبات، فلفل قرمز، کیوی و … منابعی غنی از ویتامین C محسوب می‌شوند.
● نوشیدن آب زیاد
نوشیدن آب فراوان به مادر کمک می‌کند در صورت وجود باکتری و عفونت ادراری در بارداری، آن را دفع کند.
● استفاده از روغن میخک
روغن میخک خواص ضدمیکروبی، ضدویروسی و ضدقارچی دارد. البته در کنار مزایای روغن میخک استفاده از آن می‌تواند معایبی را نیز در بر داشته باشد. بنابراین بهتر است قبل از مصرف این روغن در دوران بارداری با پزشک و متخصص مربوطه مشورت کنید.
● استفاده از محصولات پروبیوتیک
محصولات پروبیوتیک تعادل باکتری‌ها در روده را تقویت می‌کنند. استفاده از ماست و پنیر پروبیوتیک از بهترین این محصولات به شمار می‌روند.
● ادرار فراوان
زنان باردار در این دوران لازم است تا بیشتر ادرار کنند تا عفونت و باکتری‌ها را از طریق ادرار از بدن خارج کند.
دمنوش برای عفونت ادراری در بارداری
استفاده از دمنوش های ذیل برای مقابله با عفونت ادراری در بارداری بسیار مفید هستند:
● چای سبز
چای سبز یکی از روش‌ها برای رفع عفونت مجاری ادراری است. دمنوش چای سبز مملو از آنتی‌اکسیدان‌هایی است که به ازبین‌بردن باکتری‌هایی که نسبت به آنتی‌بیوتیک مقاومت می‌کنند، کمک می‌کند.
● دمنوش زغال اخته
زغال اخته به‌صورت قرص و یا دمنوش در پیشگیری از عفونت مجاری ادراری نقش دارد. زغال اخته حاوی آنتی‌اکسیدان‌هایی مانند پلی‌فنول‌ها است. پلی‌فنول‌ها خاصیت ضدباکتریایی و ضدالتهابی دارند.
● دمنوش بابونه
دمنوش بابونه سرشار از آنتی‌اکسیدان بوده و خواص ضدالتهابی و ضد میکروبی دارد.
● دمنوش جعفری
جعفری به‌عنوان یک ادرارآور طبیعی با افزایش مقدار ادرار از عفونت کلیه جلوگیری کرده و از عفونت مجاری ادراری نیز جلوگیری می‌کند.
● دمنوش نعناع
نعناع خاصیت ضدباکتری، ضدویروسی و ضدالتهابی دارد و سبب ازبین‌بردن باکتری‌های بد در بدن می‌شود.
ویتامین و مواد معدنی مورد نیاز برای سلامت مادر و جنین
در دوران بارداری داشتن زندگی سالم برای سلامت جنین و مادر بسیار اهمیت دارد.
یکی از فاکتورهای داشتن زندگی سالم تغذیه مناسب و بهره‌مندی از مواد غذایی مقوی مملو از انواع ویتامین‌ها، املاح و مواد معدنی لازم است.
در کنار استفاده از مواد غذایی مغذی استفاده از مکمل‌هایی که این املاح و مواد معدنی و ویتامین‌های لازم را به‌ویژه در دوران بارداری برای مادر و جنین فراهم می‌آورد، بسیار بااهمیت است. یکی از این مکمل‌ها مکمل یدوناتال است.
مکمل یدوناتال ایکس مارت است ید و فولیک‌اسید موردنیاز بدن مادر در دوران بارداری را تأمین می‌کند.
ید از مواد معدنی است که به رشد سیستم عصبی جنین کمک کرده و از به تأخیرافتادن رشد جنین جلوگیری می‌کند.
این مکمل همچنین آهن لازم در دوران بارداری را برای مادر باردار فراهم آورده و از کم‌خونی یا آنمی زنان در دوران بارداری که برای سلامت مادر و جنین خطرناک است، جلوگیری می‌کند.
وجود انواع ویتامین‌ها در مکمل یدوناتال نظیر ویتامین‌های C، D، B1، B2، B6 و B12 ویتامین‌های لازم برای سلامت مادر و جنین را فراهم می‌آورد.
مکمل یدوناتال حاوی 60 قرص است که مصرف روزانه آن املاح و مواد معدنی و ویتامین‌های موردنیاز مادر و جنین در دوران بارداری را تأمین می‌کند.
سوالات متداول
آیا دمنوش برای عفونت ادراری در بارداری برای جنین خطرناک است؟
خیر، البته در خصوص میزان استفاده از دمنوش ها و فراوانی استفاده از دمنوش هایی مانند چای سبز، زغال اخته، بابونه، جعفری و نعناع بهتر است با متخصص زنان و زایمان مشورت شود.
علت عفونت ادراری در بارداری چیست؟
از آنجا که حدود 90 درصد از زنان باردار در این دوران گشادشدن مجرای ادراری را تجربه می‌کنند ورود میکروب و باکتری به این مجرا آسان‌تر می‌شود.
آیا UTI می تواند منجر به سقط جنین شود؟
بله عفونت مجاری ادراری شدید یا UTI منجر به سقط جنین می‌شود.
کدام میوه برای عفونت ادراری در دوران بارداری مفید است؟
زغال اخته، انواع مرکبات مانند پرتقال، نارنگی، لیموشیرین و … از جمله میوه‌های مفید برای رفع عفونت ادراری در بارداری به شمار می‌روند.
