آزمایش بارداری

به‌منظور تشخیص بارداری علاوه بر آزمایش بارداری می‌توان باوجود برخی علائم چون به تأخیر افتادن قاعدگی، خستگی، احساس تهوع و … به باردار بودن پی برد.

استفاده از تست ادرار خانگی و یا برای اطمینان تست خون برای تعیین و اندازه‌گیری سطح هورمون HCG اطمینان از بارداری را کامل خواهند کرد.

بعد از مشخص شدن بارداری لازم است در دوران بارداری متناسب با دستور پزشک آزمایش بارداری چون تست غربال‌گری، سونوگرافی، تست گلوکوز، آزمایش بارداری آمینو سنتز و … انجام پذیرد تا در این دوران سلامت مادر و جنین مورد بررسی و نظارت قرار گرفته و در زمان لازم اقدامات مناسب انجام شود.

استفاده از مواد غذایی مفید و مغذی حاوی انواع پروتئین‌ها، ویتامین‌ها و املاح و مواد معدنی مهم در سلامتی مادر و جنین نقش بسزایی دارند.

استفاده از مکمل یدوناتال ایکس مارت ازجمله مکمل‌هایی است که با داشتن آهن، ید، فولیک اسید و انواع ویتامین‌های گروه B، C و D سبب رشد نمو بهتر جنین شده و سلامت مادر را حفظ خواهند کرد.

انواع تست بارداری چیست؟

پزشکان اغلب انواع آزمایش‌ها و تست‌ها را در دوران بارداری شامل انواع غربالگری، تصویربرداری، خون، ادرار و … را توصیه می‌کنند.

این تست‌ها برای اطمینان از سلامت مادر و جنین است و به بهتر شدن مراقبت‌هایی که می‌بایست در دوران بارداری صورت گیرد، کمک می‌کند.

انواع تست‌های بارداری را می‌توان مطابق ذیل دسته‌بندی کرد.

آزمایش بارداری غربالگری ژنتیکی

این نوع از آزمایش بارداری به شناسایی اختلالات ژنتیکی قبل از تولد کودک کمک می‌کند. غربالگری در سه‌ماهه اول و دوم انجام می‌شود.

غربالگری در سه‌ماهه اول آزمایش بارداری است که به تعیین خطر ابتلای جنین به نقایص مادرزادی خاص کمک می‌کند.

غربالگری در سه‌ماهه دوم نیز مکمل غربالگری سه‌ماهه اول بوده و اطلاعاتی در خصوص خطر تولد نوزاد با شرایط ژنتیکی خاص اشاره می‌کند.

ازجمله بیماری‌های ژنتیکی که توسط غربالگری ژنتیکی قابل‌تشخیص است عبارتند از:

• فیبروز سیستیک
• دیستروفی عضلانی دوشنبه هموفیلی
• بیماری کلیه پلی کیستیک
• بیماری سلول داسی شکل
• تالاسمی

غربالگری در سه‌ماهه اول ترکیبی از سونوگرافی جنین و آزمایش خون است.

آزمایش‌ بارداری غربالگری در سه‌ماهه اول شامل سونوگرافی به‌منظور شفافیت نوکال جنین، سونوگرافی به‌منظور تشخیص استخوان بینی جنین، آزمایش خون که برای اندازه‌گیری دو مورد است، یکی شامل پروتئینی که توسط جفت در اوایل بارداری تولید می‌شود و دیگری هورمون گنادوتروپین جفتی انسان که این هورمون نیز توسط جفت در اوایل بارداری ایجاد می‌شود.

غربالگری در سه‌ماهه دوم ترکیبی از چند آزمایش خون است. غربالگری در سه‌ماهه دوم بین هفته‌های 15 تا 20 بارداری انجام می‌شود.

همانطور که بیان شد، یکی از آزمایش‌های غربالگری سه‌ماهه دوم غربالگری AFP است. در این آزمایش خون سطح AFP مورد آزمایش قرار می‌گیرد.

AFP پروتئینی است که کبد جنین تولید کرد و در اطراف جنین وجود داد. سطوح غیرطبیعی AFP نشان‌دهنده علائمی چون نقص در دیواره شکم جنین، سندروم داون یا سایر نقایص کروموزومی، نقص در لوله عصبی باز، دو قلو بودن و … است.

علاوه بر سطح AFP سطح هورمون اینهیبین نیز مورداندازه‌گیری قرار می‌گیرد. این هورمون توسط جفت تولید می‌شود.

هورمون استرسول نیز که توسط جفت تولید می‌شود موردبررسی و اندازه‌گیری قرار می‌گیرد.

سطح هورمون گنادوتروگین نیز که توسط جفت تولید می‌شود مورداندازه‌گیری و بررسی قرار می‌گیرد.

سطوح نامناسب در AFP نشان می‌دهد که می‌بایست آزمایشات اضافی دیگری انجام شود. در این حالت ممکن است از آزمایش آمینوسنتز استفاده شود.

آزمایش سونوگرافی

آزمایش سونوگرافی یک آزمایش بارداری است که در آن از امواج صوتی با فرکانس بالا برای گرفتن تصویر از اندام داخلی جنین استفاده می‌شود.

سونوگرافی در دوران بارداری ممکن است در زمان‌های مختلف و به دلایل مختلفی انجام شود.

آزمایش بارداری سونوگرافی در سه‌ماهه اول نشان‌دهنده تاریخ زایمان، شناسایی تعداد جنین، شناسایی ساختار جنین،تشخیص حاملگی خارج از رحم یا سقط‌جنین، بررسی رحم و سایر آناتومی لگن، تشخیص ناهنجاری‌های جنین انجام می‌شود.

انجام سونوگرافی در سه‌ماهه دوم نیز برای آزمایش بارداری سونوگرافی به‌منظور تعیین دقیق زمان تولد نوزاد، بررسی تعداد و جنسیت جنین، بررسی آناتومی جنین در صورت وجود ناهنجاری، برای بررسی مایع اطراف جنین، بررسی الگوی جریان خون، بررسی رفتار و فعالیت جنین، اندازه‌گیری طول دهانه رحم، نظارت بر رشد جنین انجام می‌شود.

آزمایش بارداری سونوگرافی در سه‌ماهه سوم نیز برای نظرت بر رشد جنین، بررسی مایع اطراف جنین، تعیین موقعیت جنین، ارزیابی جفت و تعیین مشخصات بیوفیزیکی انجام می‌شود.

در دوران بارداری سونوگرافی به دو صورت شکمی و یا ه صورت ترانس واژینال انجام می‌شود.

در سونوگرافی شکمی ژل روی شکم مالیده شده و در ادامه مبدل اولتراسوند برای ایجاد تصویر روی شکم می‌چرخد.

در حالت دوم که به آن ترانس واژینال می‌گویند یک مبدل اولتراسوند کوچک‌تر وارد واژن شده و در پشت واژن قرار گرفته و تصویر تولید می‌کند.

از سونوگرافی ترانس واژینال اغلب در اوایل بارداری استفاده می‌شود که تصویر دقیق‌تری در اختیار قرار می‌دهد.

انواع تکنولوژی بکار رفته در تصاویر سونوگرافی تصاویر دوبعدی، سه‌بعدی و یا چهاربعدی در اختیار افراد قرار می‌دهند.

آزمایش بارداری سونوگرافی هیچ خطری برای مادر و جنین نداشته و هیچ اشعه‌ای ساطع نمی‌شود تنها ممکن است به دلیل فشار بر شکم و واژن اندکی درد بعد از سونوگرافی احساس گردد.

آزمایش بارداری آمینوسنتز

آزمایش بارداری آمینوسنتز شامل گرفتن نمونه کوچکی از مایعی به نام آمنیوتیک است که جنین را احاطه کرده است.

این آزمایش برای تشخیص اختلالات کروموزومی و نقایص باز در لوله عصبی مانند اسپینابیفیدا استفاده می‌شود.

آزمایش آمینوسنتز در هفته‌های 15 تا 20 دوران بارداری برای زنانی که در معرض خطر ناهنجاری کروموزومی قرار دارند انجام می‌شود.

اغلب زنان بالای 35 سال و یا زنانی که در زمان غربالگری سرم مادری غیرطبیعی داشته‌اند استفاده می‌شود.

در این آزمایش سوزنی بلند و نازک از طریق شکم به دخل کیسه آمنیوتیک وارد می‌شود تا نمونه کوچکی از مایع گرفته شود. با استفاده از این نمونه می‌توان اطلاعات ژنتیکی از جنین تهیه کرد.

آزمایش بارداری CVS

آزمایش بارداری CVS نمونه‌برداری از برخی بافت جفت است.

این بافت حاوی مواد ژنتیکی مشابه جنین است و می‌توان آن را از نظر ناهنجاری‌های کروموزومی و مشکلات ژنتیکی مورد آزمایش قرار داد.

اغلب آزمایش بارداری CVS برای زنانی با خطر ناهنجاری‌های کروموزومی و یا کسانی که نقص ژنتیکی در خانواده دارند انجام می‌شود.

اغلب این آزمایش در هفته‌های بین 10 تا 13 انجام می‌شود.

پایش جنین

در اواخر دوران بارداری ممکن است پزشک نیاز داشته باشد تا ضربان قلب جنین و سایر عملکردهای جنین را کنترل کند.

میانگین ضربان قلب جنین بین 120 تا 160 ضربه در دقیقه است. ضربان قلب جنین با الگوی غیرطبیعی نشان می‌دهد که جنین اکسیژن کافی دریافت نمی‌کند. حتی ضربان قلب نامنظم می‌تواند نشان‌دهنده استفاده از عمل سزارین باشد.

آزمایش بارداری تست گلوکز

آزمایش بارداری تست گلوکز برای اندازه‌گیری سطح قند خون مورداستفاده قرار می‌گیرد. این آزمایش اغلب بین هفته‌های 24 تا 28 دوران بارداری انجام می‌شود.

سطوح غیرطبیعی نشان‌دهنده دیابت بارداری است. ابتدا آزمایش اولیه‌ای به نام آزمایش چالش گلوکز انجام می‌شود اگر نتایج غیرطبیعی باشد آزمایش تحمل گلوکز انجام می‌شود.

در این آزمایش به‌صورت ناشتا تست خون‌گرفته می‌شود و بعد محلول گلوکز مخصوصی به شما داده‌شده و مجدداً تست گرفته می‌شود.

در زمان‌های مختلف در طول چند ساعت خون‌گرفته می‌شود.

علائم بارداری که میتوان بعد از آن برای تست بارداری اقدام کرد؟

از اولین علائم بارداری که می‌توان بعد از مشاهده آن‌ها برای تست بارداری اقدام کرد عبارتند از:

• از دست رفتن دوره قاعدگی ماهانه: اگر در سنین باروری هستید و از دوره قاعدگی یک هفته یا بیشتر گذشته است احتمال بارداری وجود دارد.
• وجود سینه‌های حساس و متورم در زنان: در اوایل دوران بارداری به دلایل تغییرات ژنتیکی ممکن است سینه‌های زنان حساس و دردناک شود.
• حالت تهوع همراه با استفراغ و یا بدون استفراغ: حالت تهوع صبحگاهی که اغلب یک تا دو ماه بعد از بارداری شروع می‌شود. این حالت را برخی از زنان زودتر تجربه کرده و با گذشت زمان این حالت در آنان کمتر می‌شود و برخی زنان اصلاً این حالت را تجربه نمی‌کنند.
• افزایش ادرار: میزان خون در بدن زنان در دوران بارداری افزایش می‌یابد و سبب می‌شود کلیه‌ها مایع اضافی را به مثانه داده و زنان باردار احساس ادرار بیشتری خواهند داشت.
• احساس خستگی: افزایش سریع سطح هورمون پروژسترون در اوایل بارداری یکی از دلایل احساس خستگی در اوایل دوران بارداری است.

در آزمایش بارداری چه چیزی اندازه گیری می شود؟

در آزمایش بارداری هورمونی به نام گنادوتروپین جفتی انسان یا HCG اندازه‌گیری می‌شود.

این هورمون در دوران بارداری 10 روز بعد از لقاح در خون و یا ادرار زن باردار مشاهده می‌شود.

آزمایش بارداری کیفی وجود هورمون HCG را شناسایی کرده و آزمایش بارداری کمی سطح این هورمون را اندازه‌گیری می‌کند.

آزمایش خون برای شناسایی این هورمون با گرفتن مقداری از خون و ارسال آن به آزمایشگاه انجام می‌شود.

آزمایش ادرار با قرار دادن یک قطره ادرار بر روی نوار شیمیایی انجام می‌شود.

علت مثبت کاذب شدن آزمایش بارداری چیست؟

اگر در زمان مناسب و درست تست بارداری انجام نشود و بسیار زودتر از موعد به تست بارداری اقدام شود ممکن است بارداری کاذب مشاهده شود.

ممکن است فرد اخیراً باردار شده  و یا اینکه از داروهای بارداری حاوی هورمون HCG استفاده می‌کند در این حالت نیز ممکن است بارداری کاذب نشان داده شود.

برخی از بیماری‌ها نظیر کیست‌های تخمدان سبب ایجاد هورمون HCG در خون شده و این پدیده سبب تست بارداری مثبت می‌شود.

ویتامین های مهم در دوران بارداری

در دوران بارداری تغذیه برای سلامتی مادر و جنین نظیر آزمایش بارداری بسیار تأثیرگذار است.

استفاده از مواد غذایی سالم و مقوی و استفاده از مکمل‌های غذایی مناسب در کنار تغذیه لازم است. یکی از بهترین مکمل‌ها در دوران بارداری مکمل یدوناتال ایکس مارت است.

مکمل یدوناتال با داشتن ید، فولیک اسید، آهن، ویتامین C، ویتامین D3، انواع ویتامین‌های گروه B مانند ویتامین B1، B2، B6 و B12 یکی از بهترین مکمل‌ها در دوران بارداری است.

یدوناتال با استفاده از ید موجود در خود به جلوگیری از اختلال در رشد سیستم عصبی و تأخیر در رشد جنین کمک می‌کند.

همچنین این مکمل با داشتن آهن از ایجاد آنمی و کم‌خونی در زنان باردار جلوگیری می‌کند. اسیدفولیک موجود در مکمل یدوناتال به جلوگیری از بروز عارضه نقص لوله عصبی و کاهش بروز اختلالات اوتیسم کمک می‌کند.

ویتامین C این مکمل سبب جذب بهتر آهن می‌شود. ویتامین‌های گروه B در مکمل یدوناتال ایکس مارت به رشد و نمو جنین کمک می‌کنند.

سوالات متداول

چه زمانی از روز بهترین زمان آزمایش بارداری است؟

آزمایش بارداری روی خون یا ادرار انجام می‌شود. در هرزمانی از روز می‌توان این آزمایش را انجام داده و حتماً لازم نیست در صبح این آزمایش انجام شود.

چه داروهایی روی نتیجه بارداری اثر دارد؟

مصرف داروهای حاوی هورمون HCG بر نتیجه بارداری اثر خواهند داشت. داروهای ضد اضطراب، ضد روان‌پریشی، ضد تشنج، آنتی‌هیستامین‌ها، دیازپام، آلپرازولام و… از داروهای تأثیرگذار بر نتیجه بارداری است.

بارداری پوچ با آزمایش مشخص میشود؟

اگر از تست بارداری خانگی استفاده شود که از ادرار نمونه‌گیری می‌شود ممکن است بارداری پوچ باشد، یعنی تست مثبت و باردار بودن را نشان داده اما واقعاً باردار نباشید. بهتر است برای اطمینان از آزمایش خون و اندازه‌گیری سطح هورمون HCG استفاده شود.