دمای طبیعی بدن انسان در بازه دمایی بین 36.11 تا 37.22 درجه سانتیگراد است. البته این دما تحت تأثیر سن ، شرایط گوناگونی نظیر بارداری، سطح فعالیت بدنی، تغییرات آب و هوایی، تغییرات هورمونی، نحوه اندازه گیری دمای بدن و … متفاوت خواهد بود.
نحوه اندازه گیری دمای بدن مختلف و به صورت رکتوم، دهانی یا از طریق زیربغل انجام می پذیرد.
وسیله اندازه گیری دمای بدن انسان می تواند دماسنج جیوه ای یا به صورت ترمومتر باشد. در صورت استفاده از ترمومتر می توان دمای طبیعی بدن را از طریق پیشانی یا از گوش نیز اندازه گیری کرد.
افزایش یا کاهش بیش از اندازه دمای طبیعی بدن خطرناک است. دمای بیش از دمای طبیعی سبب تب و دمایی کمتر از دمای طبیعی و به خصوص کمتر از 35 درجه سانتیگراد به عارضه هیپوترمی می انجامد.
جهت مقابله با تب از داروهای مختلف، نوشیدن مایعات، کمپرس خنک، حمام ولرم و … جهت پایین آوردن دمای طبیعی بدن استفاده می کنند.
جهت مقابله با هیپوترمی از روش های طبیعی مختلف برای افزایش دمای بدن انسان استفاده می شود.
به منظور کسب اطلاعات بیشتر در خصوص دمای طبیعی بدن و علل تغییر آن و روش های کاهش یا افزایش آن، تا انتهای این مقاله با ما همراه باشید.
دمای طبیعی بدن انسان چند درجه است؟
دمای بدن انسان بر اساس سن، میزان فعالیت بدنی و زمانی که دما اندازه گیری می شود، متفاوت خواهد بود.
دمای طبیعی بدن انسان در حالت عمومی 98.6 درجه فارنهایت است که برابر با 37 درجه سانتیگراد خواهد بود.
این دما از سال 1871 توسط پزشکی آلمانی و پس از اینکه وی دمای بدن میلیون ها بیمار را اندازه گیری کرد، به دست آمد و به عنوان دمای بدن انسان در حالت طبیعی شناخته شد.
البته در شرایط صحیح بهتر است که دمای بدن انسان را در بازه بین 97 تا 99 درجه فارنهایت یا بین 36.11 تا 37.22 درجه سانتیگراد به شمار آورند.
دمای طبیعی بدن نوزاد چقدر است؟
دمای طبیعی بدن نوزادان از بزرگسالان در حالت طبیعی اندکی بیشتر است. دمای بدن نوزادان در حالت طبیعی حدود 99.5 درجه فارنهایت برابر با 37.5 درجه سانتیگراد خواهد بود.
علت بالاتر بودن دمای طبیعی بدن نوزادان آن است که سطح بدن نوزادان در مقایسه با وزن بدنشان بالاتر است. بدن نوزادان از نظر متابولیکی بسیار فعال تر از بزرگسالان است و به این خاطر گرما تولید می کند.
بدن نوزادان برخلاف بدن بزرگسالان به تنظیم دما نمی پردازد. این به این معنا است که در دمای بالا و زمانی که هوا گرم است، نوزادان کمتر عرق می کنند و بدن آن ها گرمای بیشتری را در خود نگاه می دارد.
همچنین ممکن است در زمان بالا بودن دمای بدن و تب، سرد شدن و پایین آمدن دمای بدن برای آن ها دشوارتر باشد.
حداقل دمای بدن انسان چقدر است؟
حداقل دمای طبیعی بدن انسان حدود 98.6 درجه فارنهایت، برابر با 37 درجه سانتیگراد است. اگر به هر دلیلی دمای بدن به زیر 95 درجه فارنهایت یا 35 درجه سانتیگراد برسد، عارضه هیپوترمی رخ می دهد که عارضه خطرناکی است.
حداکثر دمایی که بدن انسان قادر به تحمل آن است نیز 108.14 درجه فارنهایت برابر با 42.3 درجه سانتیگراد است.
دمایی بالاتر از این دما اثرات جبران ناپذیری را برای بدن به خصوص مغز انسان به دنبال خواهد داشت.
میانگین دمای بدن انسان بر اساس سن
میانگین دمای طبیعی بدن انسان بر حسب سن مطابق با جدول زیر است:
| سن | اندازه گیری از طریق دهان | اندازه گیری از طریق گوش | اندازه گیری از طریق زیربغل |
| تا 12 ماهگی (نوزادان) | 36.7-37.3 درجه سانتیگراد | 37-37.9 درجه سانتیگراد | 36.4-37.3 درجه سانتیگراد |
| کودکان | 36.4-37.4 درجه سانتیگراد | 37-37.9 درجه سانتیگراد | 35.9-36.83 درجه سانتیگراد |
| بزرگسالان | 35.6-36.7 درجه سانتیگراد | 36.1-37.2 درجه سانتیگراد | 35-36.1 درجه سانتیگراد |
| سالمندان (بالای 65 سال) | 33.9-37 درجه سانتیگراد | 34.4-37.6 درجه سانتیگراد | 33.3-36.4 درجه سانتیگراد |
عوامل تأثیرگذار در دمای بدن انسان
از جمله عوامل تأثیرگذار در دمای بدن انسان می توان به موارد زیر اشاره کرد:
سطح فعالیت بدنی افراد
هرچه فعالیت بدنی افراد بیشتر باشد، دمای طبیعی بدن نیز به نسبت بالا می رود.
تغییرات آب و هوایی
تغییرات آب و هوایی بر بدن افراد تأثیرگذار بوده و با افزایش دمای محیط دمای طبیعی بدن انسان نیز بالا می رود.
روش اندازه گیری دمای بدن
نوع اندازه گیری بر میزان دمای بدن تأثیر گذار خواهد بود. اگر اندازه گیری دمای بدن از زیربغل انجام شود، اغلب دمای نشان داده شده کمتر از زمانی است که دما از طریق دهان اندازه گیری می شود.
تغییرات هورمونی
تغییرات هورمونی بدن بر سطح دمای بدن تأثیرگذار است.
تغییرات سنی
با افزایش سن توانایی بدن در تنظیم دما نیز کاهش می یابد، بنابراین سالمندان اغلب دمای پایین تری دارند. جوانان اغلب دمای بدن بالاتری را تجربه می کنند.
روش های اندازه گیری دمای بدن
می توان اندازه گیری دمای طبیعی بدن را به حالات زیر تقسیم بندی کرد:
اندازه گیری رکتوم (مقعدی)
مطمئن ترین راه برای اندازه گیری دمای مرکزی بدن، اندازه گیری به روش رکتوم است.
دقت این روش از سایر روش ها بالاتر است.
محدوده دمایی که این روش نشان می دهد بین 36.6 تا 38 درجه سانتیگراد است.
اندازه گیری باکال (دهانی)
دمای اندازه گیری شده در این روش حتماً از اندازه گیری رکتوم کمتر خواهد بود. این اختلاف تا 1.1 درجه سانتیگراد نیز می رسد.
اغلب دمایی که به این روش اندازه گیری می شود، در حالت طبیعی و نرمال بین 35.5 تا 37.5 درجه سانتیگراد است.
اندازه گیری زیر بغل
دمای اندازه گیری شده در روش زیربغل کمتر از روش رکتوم است. اغلب زمان طولانی تری صرف می گردد تا اندازه گیری دقیق دمای بدن انسان در این روش انجام شود.
در اندازه گیری دما به روش زیربغل، دمای نرمال و طبیعی بین 34.7 تا 37.3 درجه سانتیگراد خواهد بود.
البته در حالات بالا ، دماسنج جیوه ای جهت اندازه گیری دمای طبیعی بدن استفاده می شود. اگر از ترمومتر جهت اندازه گیری دمای بدن استفاده شود می توان از گوش یا پیشانی برای گرفتن دما استفاده کرد. اگرچه استفاده از ترمومتر بسیار سریع تر از دماسنج جیوه ای است، اما دقت این نوع دماسنج تا حدودی کمتر از دماسنج جیوه ای است.
تب چیست و چه علائمی دارد؟
تب افزایش موقت دمای طبیعی بدن است. اغلب تب به دلیل عفونت ایجاد می شود. تب نشانه مهمی است و می بایست مورد توجه قرار گیرد.
وجود تب در نوزادان خطرناک تر است و لازم است سریعاً درمان شود.
از علائم تب بالا می توان به نشانه هایی چون تعریق، لرز، سردرد، دردهای عضلانی، از دست دادن اشتها، تحریک پذیری، کم آبی بدن و ضعف عمومی اشاره کرد.
تب چه مشکلاتی برای بدن انسان بوجود می آورد؟
در زمان تب، رگ های خونی شروع به باریک شدن و انقباض می کنند و به این دلیل بدن انسان گرمای کمتری را از دست می دهد.
در زمان تب ماهیچه ها منقبض شده و باعث می شوند تا بلرزیم. اغلب تب و بالا رفتن دمای بدن انسان ناشی از عفونت است.
افزایش دمای طبیعی بدن سبب می گردد تا باکتری ها و ویروس هایی که سبب عفونت شده اند، از بین رفته و بقای آن ها دشوار گردد.
در صورتی که تب درمان نشود می تواند عوارض قابل توجهی چون تشنج، آسیب مغزی و یا حتی مرگ را به دنبال داشته باشد.
راهکارهای پایین آمدن دمای بدن و تب
ناحیه ای از مغز به نام هیپوتالاموس تنظیم دمای طبیعی بدن را بر عهده دارد. این ناحیه دمای فعلی بدن را در برابر دمای طبیعی بررسی کرده و در ادامه دمای بدن را تنظیم می کند.
زمانی که بدن خیلی گرم است، از طریق تعریق دمای بدن تنظیم می شود.
از طریق راه های زیر می توان دمای بدن را در زمان تب پایین آورد:
نوشیدن مایعات به میزان زیاد
نوشیدن زیاد مایعات در زمان تب به جلوگیری از کم آبی بدن کمک می کند و سبب پایین آمدن دمای بدن می شود.
آب، آب میوه، چای بدون کافئین، نوشیدنی های ورزشی و … از جمله این مایعات هستند.
استفاده از نوشابه های گازدار، قهوه و چای کافئین دار از مایعاتی هستند که سبب کم آبی بدن و به طبع آن بالا رفتن دمای طبیعی بدن می شوند، بنابراین نباید مورد استفاده قرار گیرند.
خوردن یخ
خوردن تکه های یخ می تواند به تسکین گلودرد و جلوگیری از کم آبی بدن کمک کند، اما این کاهش دما موقتی خواهد بود.
استراحت
اغلب تب به دلیل عفونت ایجاد می شود. بدن به منظور مقابله با ویروس ها و باکتری های موجود در خود فعالیت کرده و دمای طبیعی بدن بالا می رود. بهتر است در این زمان استراحت کنید تا دما بیش از پیش بالا نرود.
مصرف داروهای بدون نسخه
استفاده از برخی داروهای بدون نسخه مانند ایبوپروفن، ناپروکسن، استامینوفن و آسپرین از سریع ترین راه های مقابله با دمای بالای بدن و تب است.
حدود 30 تا 45 دقیقه زمان خواهد برد تا این داروها اثرات خود را نشان دهند.
استفاده از کمپرس خنک
قراردادن کمپرس خنک بر پیشانی و مچ دست سبب کاهش دمای بدن می شود.
استفاده از حمام ولرم
حمام گرفتن با آب ولرم (نه سرد) به کاهش تب و شل شدن ماهیچه های بدن کمک می کند.
استفاده از غذاهایی مانند سوپ
استفاده از غذاهایی مایع نظیر سوپ در زمان تب، سبب می گردد تا بدن هیدراته باقی مانده و دمای بدن کاهش یابد.
استفاده از وعده های غذایی کوچک و کم حجم
استفاده از غذاهایی مقوی و کم حجم در زمان تب سبب می گردد تا سیستم گوارشی تحت فشار قرار نگیرند و از بالارفتن دمای طبیعی بدن جلوگیری شود.
پوشیدن لباس هایی سبک
استفاده از لباس ها و پتوی سبک در زمان استراحت از بالارفتن بیشتر دمای بدن جلوگیری می کند.
استفاده از داروهای گیاهی
برخی داروهای گیاهی مانند نعناع، رازیانه، زردچوبه، زیره سبز، هل و … در پایین آوردن دمای بدن و تب نقش دارند.
اگر تب دارم، چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنم؟
توصیه می گردد افراد اگر علائم و نشانه های زیر را همراه با تب داشته باشند، جهت درمان به پزشک مراجعه نمایند:
- تبی که بعد از سه روز استراحت و مراقبت در منزل بهبود پیدا نکند.
- تب همراه با سردرد شدید
- تب به همراه تورم شدید گلو
- افزایش دمای بدن به همراه بثورات غیر معمول پوستی
- حساسیت زیاد به نور
- احساس سفتی در گردن
- سردرگمی ذهنی و عدم توانایی در تمرکز
- استفراغ مداوم
- دشواری در تنفس
- احساس درد در قفسه سینه
- درد در شکم
- درد در زمان ادرار
- خستگی مفرط و غیرمعمول با وجود عدم انجام فعالیت بدنی
- تحریک پذیری بالا
- ضعف عضلانی زیاد
- تشنج و …
هیپوترمی چیست و چه علائمی دارد؟
هیپوترمی وضعیت اورژانسی است که در آن بدن سریع تر از آنچه که گرما تولید کند، گرما از دست می دهد و دمای بدن انسان به طور خطرناکی کم می شود.
دمای طبیعی بدن انسان حدود 37 درجه سانتیگراد است، اگر دمای بدن به زیر 35 درجه سانتیگراد برسد این عارضه خطرناک رخ خواهد داد.
در دمای پایین قلب، سیستم عصبی و سایر اندام های بدن به درستی کار نمی کنند و منجر به نارسایی قلبی، سیستم تنفسی و در نهایت مرگ خواهد شد.
اغلب هیپوترمی در اثر قرار گرفتن در هوای سرد یا قرارگرفتن در آب بسیار سرد رخ می دهد.
سوالات متداول
دمای طبیعی بدن در بزرگسالان چقدر است؟
دمای طبیعی بدن در بزرگسالان بین 36.11 تا 37.22 درجه سانتیگراد است.
حداکثر تحمل دمای بدن انسان چقدر است؟
حداکثر تحمل دمای بدن انسان 108.14 درجه فارنهایت برابر با 42.3 درجه سانتیگراد است. دمای بالاتر از این اندازه سبب تغییر شکل پروتئین ها شده و آسیب جبران ناپذیری را به مغز انسان وارد می کند.
اصلی ترین علت تب در کودکان چیست؟
عفونت اصلی ترین علت تب در کودکان است. در اثر عفونت، دمای بدن به طور طبیعی بالا می رود تا ویروس و باکتری موجود در بدن از بین برود.
دمای بدن 35 نشانه چیست؟
دمای 35 درجه سانتیگراد نشانگر عارضه ای به نام هیپوترمی است. در این عارضه کاهش دمای طبیعی بدن، قلب، سیستم عصبی و سایر اندام های بدن انسان به درستی کار نمی کنند و نارسایی قلبی، تنفسی و در نهایت مرگ را با خود به دنبال خواهد داشت.
