دیسک بالشتک های گردی میان مهره های ستون فقرات است که امکان حرکت راحت تر را برای افراد فراهم می آورد. اگر به دلایل مختلفی، هسته یا قسمت نرم و ژله ای دیسک به قسمت سخت بیرونی فشار وارد آورد، پارگی دیسک کمر رخ خواهد داد.
احساس درد پا، بی حسی و گزگز و ضعف عضلانی از مهمترین علائم پارگی دیسک کمر است. به منظور درمان پارگی دیسک کمر از روش های تهاجمی جراحی و روش های غیر تهاجمی مانند ورزش درمانی، لیزر درمانی، طب سوزنی و فیزیوتراپی استفاده می شود.
پزشکان حتی الامکان از روش های غیر تهاجمی جهت درمان استفاده می کنند، زیرا روش جراحی با خطراتی چون آسیب های عصبی، خونریزی، عفونت، ترومبوز وریدی عمقی، نشت مایع نخاعی و … همراه خواهد بود.
به منظور کسب اطلاعات بیشتر در خصوص پاره شدن دیسک کمر و روش های درمانی آن تا انتهای این متن با ما همراه باشید.
پارگی دیسک کمر چیست؟
دیسک های ستون فقرات بالشتک های گردی میان مهره هستند که امکان حرکت و خم شدن راحت تر را برای افراد فراهم می آورند.
دیسک ستون فقرات، مرکزی نرم و ژله مانندی به نام هسته دارد. به قسمت بیرونی هسته که سخت تر بوده و حالت لاستیکی دارد، حلقه می گویند. در پارگی دیسک بخشی از هسته به حلقه یا قسمت بیرونی فشار وارد می آورد، این وضعیت به نخاع فشار آورده و اعصاب نخاعی را تحریک می کند.
به عارضه پارگی دیسک کمر اصطلاحاً فتق دیسک، بیرون زدگی دیسک یا دیسک لغزنده نیز می گویند. پارگی دیسک کمر می تواند در هر نقطه ای از ستون فقرات رخ دهد، اما احتمال بروز این عارضه در قسمت پایین ستون فقرات بیشتر است.
پاره شدن دیسک کمر از دلایل اصلی گردن درد، کمر درد و پا درد به حساب می آید. اغلب افرادی که به این عارضه مبتلا می شوند با رعایت برخی موارد درمانی و بدون نیاز به عمل جراحی بهبود می یابند، اما توصیه می گردد در صورتی که افراد دردی همراه با بی حسی، گزگز یا ضعف را تجربه می کنند و یا درد لگن آنها به سمت پا و ساق پای آنها حرکت می کند، جهت درمان به پزشک معالج مراجعه نمایند.
پاره شدن دیسک کمر چه علائمی دارد؟
افراد با پارگی دیسک کمر می توانند علائمی نداشته باشند ولی اغلب پاره شدن دیسک کمر در قسمت تحتانی کمر رخ می دهد و همراه با علائمی است. از مهمترین علائم پارگی دیسک کمر عبارتند از:
● درد در پاها و ساق پا
افرادی که با عارضه پاره شدن دیسک کمر مواجه هستند، اغلب درد را در ناحیه کمر، باسن، ران و ساق پا احساس می کنند.
درد مربوط به پارگی دیسک با سرفه، عطسه یا حرکت در وضعیتی خاص تشدید می شود. درد ناشی از این عارضه تیز بوده و با سوزش همراه است.
اگر فتق دیسک به عصب سیاتیک فشار آورد، معمولاً درد در یک طرف باسن احساس شده و به سمت ران و ساق پا کشیده می شود.
● احساس گزگز و بی حسی
افراد با عارضه پارگی دیسک کمر در محل اعصاب آسیب دیده و پاها بی حسی و گزگز را تجربه خواهند کرد.
● احساس ضعف ماهیچه ها
ضعف عضلانی ناشی از آسیب دیدگی اعصاب سبب می شود تا افراد در شرایط حادتر زمین بخورند و یا در بلند کردن و نگه داشتن اشیا با مشکل مواجه شوند.
آیا عمل پارگی دیسک کمر خطرناک است؟
اغلب علائم پارگی دیسک کمر را با راهکارهایی چون استراحت، دارو درمانی و فیزیوتراپی درمان می کنند، اما اگر علائم پاره شدن دیسک کمر در عرض چند ماه بهتر نشود، عمل جراحی به عنوان یکی از گزینه های درمانی مطرح خواهد شد.
اغلب افرادی که بی حسی و ضعف را در ناحیه عصب آسیب دیده احساس می کنند و قادر نیستند تا روده و مثانه خود را کنترل کرده و در ایستادن و راه رفتن با مشکل مواجهند، به عمل پارگی دیسک کمر نیاز خواهند داشت.
اگرچه عمل این عارضه می تواند با سرعت بالاتری درد بیماران دچار عارضه فتق دیسک را بهبود بخشد، اما این عمل نظیر هر عمل جراحی دیگری با عوارضی همراه خواهد بود. برخی از عوارض عمل پارگی دیسک کمر عبارتند از:
- آسیب عصبی: ممکن است در حین جراحی اعصاب اطراف ستون فقرات آسیب ببینند و منجر به درد، بی حسی و ضعف بعد از عمل شوند.
- خونریزی: در حین عمل جراحی یا بعد از آن ممکن است خونریزی رخ دهد.
- عفونت: ایجاد عفونت در محل جراحی پارگی دیسک می تواند از عوامل ریسک آفرین عمل دیسک کمر بوده و احتمال خطر را در این عمل جراحی تشدید کند.
- ترومبوز ورید عمقی: ایجاد لخته های خون در وریدهای پا یکی از خطرناک ترین عوارض است که جریان خون به قلب را متوقف می سازد.
- نشت مایع نخاعی: احتمال نشت مایع نخاعی در حین جراحی وجود دارد.
- پاره شدن مجدد دیسک: احتمال فتق مجدد دیسک بعد از عمل وجود خواهد اشت.
- عفونت دستگاه ادراری: احتمال عفونت ادراری و احتباس آن بعد از عمل جراحی وجود خواهد داشت.
درمان پارگی دیسک کمر بدون عمل
تحقیقات نشان می دهد که بیش از 50 درصد از افراد مبتلا به عارضه پارگی دیسک کمر، بدون عمل جراحی درمان می شوند.
اغلب افراد مبتلا به این عارضه با استفاده از روش هایی چون استراحت، داروهای ضد التهابی، فیزیوتراپی، رژیم غذایی مناسب، کاهش وزن، تزریق کورتیکواستروئیدها، طب سوزنی، لیزر درمانی و .. و رعایت برخی نکات بهبود می یابند.
● درمان پارگی دیسک کمر با ورزش
پزشکان جهت درمان پارگی دیسک کمر فیزیوتراپی و انجام برخی حرکات ورزشی را توصیه می کنند. پایه این تمرین ها بر تقویت بخش مرکزی ستون فقرات و تمرکز بر عضلات پشت، شکم، بالای ران و باسن خواهد بود.
اغلب پزشکان محدود کردن فعالیت ها تا 2 الی 3 روز اول و استراحت بیشتر را توصیه می کنند، اما بعد از آن انجام فعالیت های ورزشی ملایم و مناسب به منظور تقویت عضلات حمایت کننده ستون فقرات توصیه می شود.
پیاده روی، یوگا و دوچرخه سواری از جمله ورزش هایی هستند که در کنار انجام برخی حرکات ورزشی خاص توصیه می شود.
مبتلایان به پارگی دیسک کمر می بایست از انجام فعالیت های شدید در این دوران اجتناب نمایند. هر فعالیت ورزشی که سبب منقبض کردن ستون فقرات می شود مانند دویدن، هنرهای رزمی و … در این دوران توصیه نمی شود.
● درمان پارگی دیسک کمر با لیزر
یکی از روش های درمانی کم تهاجمی برای درمان پاره شدن دیسک کمر استفاده از لیزردرمانی یا PLDD است. این روش با تبخیر آب در هسته پالپوسوس یا همان هسته داخلی دیسک عمل می کند.
همین مایع اضافی است که به عصب سیاتیک فشار وارد کرده و سبب درد می شود. با استفاده از لیزر این مایع را از میان بر می دارند تا فشار بر عصب سیاتیک کاهش یافته و درد تسکین یابد.
در این روش بعد از بی حسی موضعی، سوزنی در دیسک بین مهره ای قرار می گیرد، فیبر لیزر از طریق سوزن وارد دیسک آسیب دیده شده و مایع اضافی را تبخیر می کند.
دوره نقاهت این درمان کوتاه بوده و اغلب بیماران بعد از چند روز استراحت می توانند فعالیت های روزانه خود را از سر بگیرند.
● درمان پارگی دیسک کمر با فیزیوتراپی
فیزیوتراپی یکی از روش های محافظه کارانه و غیر تهاجمی درمانی پارگی دیسک کمر است. فیزیوتراپیست بعد از معاینات اولیه برنامه درمانی مناسب شرایط بیمار برای وی تنظیم می کند.
در این برنامه می تواند فاکتورهای متفاوتی چون ماساژ، گرما، نوار چسب و … تشخیص داده شود. حتی متخصصین برای افزایش قدرت و تقویت عضلات می توانند حرکات ملایم ورزشی مانند پیاده روی، دوچرخه سواری، شنا و یوگا را توصیه کنند.
فیزیوتراپیست با توجه به وضعیت بیمار و شدت درد به وی در خصوص میزان انجام فعالیت های ورزشی و چگونگی انجام آنها آگاهی می دهد.
متخصصین فیزیوتراپی ممکن است از روش هایی چون ماساژ بافت عمیق یا DTM، کشش درمانی، تحریک الکتریکی عصب از طریق پوست یا TENS، تمرینات هوازی، تمرینات تقویتی، تمرینات کششی، درمان سرد و گرم و … جهت درمان پارگی دیسک کمر استفاده نمایند.
سوالات متداول
علائم پارگی دیسک کمر چیست؟
احساس درد در پاها، گزگز و بی حسی و ضعف عضلانی از مهمترین علائم پاره شدن دیسک کمر است.
بهترین روش درمان پارگی دیسک کمر چیست؟
اغلب برای درمان دیسک کمر از روش های غیر تهاجمی چون لیزر درمانی، طب سوزنی، فیزیوتراپی و ورزش درمانی استفاده می کنند و در شرایط بحرانی که این روش های درمانی تاثیرگذار نباشند از روش تهاجمی مانند عمل جراحی استفاده می شود.
