مکملهای کلسیم معمولا در دو شکل کلسیم سیترات و کلسیم کربنات عرضه میشوند. هر کدام از این ترکیبات ویژگیهای خاص خویش را دارند، با این حال به علت قیمت کمتر، کلسیم کربنات رایجتر است.
در این مقاله، درباره کلسیم سیترات -نوعی از مکمل کلسیم که مصرف آن با مزایای زیادی همراه است- صحبت میکنیم. ما سعی میکنیم هر آنچه درباره این مکمل نیاز دارید، در اختیار شما قرار دهیم.
کلسیم سیترات چیست؟
کلسیم سیترات یا سیترات کلسیم (کلسیترات) یکی از انواع مکمل کلسیم است که در بازار وجود دارد. کلسیم یک یون با دو بار مثبت است. برای اینکه بتوان آن را پایدار کرد تا با موارد مختلف وارد واکنش نشود، لازم است آن را با یک یون دیگر که به همین تعداد بار منفی دارد ترکیب کرد. در این شرایط بارهای کلسیم خنثی میشوند و این ماده معدنی را میتوان به شکل مکملهای پودری، آبکی، کپسول و قرص تولید کرد.
با این حال، نوع یونی که با کلسیم ترکیب میشود اهمیت زیادی دارد. برای مثال از ترکیب کلسیم با یون کربنات، کربنات کلسیم حاصل میشود که همان سنگ آهک است. همانطور که میبینید همه ترکیبات کلسیم را نمیتوان خورد. فقط فرض کنیم کسی به عنوان مکمل، آهک مصرف کند!!
دانش داروسازی یونهای خاصی را برای ترکیب با کلسیم مشخص کرده که میتوانند در بدن از کلسیم جدا شوند و آسیبی نیز به بدن وارد نکنند. کربنات و سیترات دو تا از این یونها هستند که مکملهای کربنات کلسیم و کلسیم سیترات را میسازند.
کلسیم سیترات برای چه مواردی استفاده می شود؟
کلسیم نقش بسیار مهمی در بدن برای عملکرد طبیعی اعصاب، سلولها، ماهیچهها و استخوانها دارد. اگر کلسیم کافی در خون وجود نداشته باشد، بدن کلسیم را از استخوانها میگیرد و در نتیجه استخوانها ضعیف میشوند. داشتن مقدار مناسب کلسیم برای ساخت و حفظ استخوانهای قوی مهم است.
این مکمل همانند مکمل کربنات کلسیم برای پیشگیری یا درمان سطوح پایین کلسیم خون در افرادی که کلسیم کافی از رژیم غذایی خود دریافت نمیکنند استفاده میشود.
همچنین ممکن است برای درمان مشکلات ناشی از سطوح پایین کلسیم مانند از دست دادن استخوان ( پوکی استخوان )، استخوانهای ضعیف ( استئومالاسی/ راشیتیسم )، کاهش فعالیت غده پاراتیروئید (هیپوپاراتیروئیدیسم) و یک بیماری عضلانی خاص (تتانی نهفته) استفاده شود.
علاوه بر اینها زنان باردار، شیرده یا یائسه، افرادی که از داروهای خاصی مانند فنی توئین، فنوباربیتال یا پردنیزون استفاده میکنند، این مکمل را دریافت میکنند تا مبتلا به کمبود کلسیم نشوند (پیشگیری).
مقایسه کلسیم سیترات با کربنات کلسیم
مکملهای کلسیم سیترات راحتتر از کربنات کلسیم جذب میشوند. آنها را میتوان با معده خالی مصرف کرد. همچنین این مکمل در افرادی که از داروهای کاهشدهنده اسید معده استفاده میکنند، راحتتر جذب می شوند. اما از آنجایی که کلسیم سیترات تنها ۲۱ درصد کلسیم دارد، ممکن است برای تامین نیاز روزانه خود نیاز به مصرف قرصهای بیشتری داشته باشید. علاوه بر اینها، قیمت کلسیم سیترات نسبت به کلسیم کربنات بیشتر است.
عوارض جانبی کلسیم سیترات (کلسیترات) چیست؟
بسیاری از افرادی که از این مکمل استفاده میکنند عوارض جانبی جدی ندارند. با این حال، یبوست و ناراحتی معده ممکن است در طول مصرف رخ دهد. اگر هر یک از این عوارض جانبی ماندگار شد یا بدتر شد، فوراً به پزشک یا داروساز اطلاع دهید.
با این حال ممکن است، عوارض جانبی نادری نیز وجود داشته باشد مانند حالت تهوع/استفراغ، از دستدادن اشتها، کاهش وزن غیرمعمول، تغییرات ذهنی/خلق، درد استخوان/عضله، سردرد، افزایش تشنگی/ادرار، ضعف و خستگی غیرعادی.
واکنش آلرژیک جدی نسبت به این دارو نادر است. با این حال، در صورت مشاهده علائم یک واکنش آلرژیک جدی، از جمله: بثورات پوستی، خارش/تورم (مخصوصاً در صورت/زبان/گلو)، سرگیجه شدید و مشکل تنفسی، فوراً به پزشک مراجعه کنید.
هنگام مصرف کلسیم سیترات از چه داروها و مواد غذایی باید اجتناب کرد؟
کلسیم سیترات میتواند جذب سایر داروها مانند آنتیبیوتیکهای چهار حلقهای (به عنوان مثال داکسی سایکلین، مینوسیکلین)، بیسفسفوناتها (مانند آلندرونات)، استراموستین، لووتیروکسین و آنتی بیوتیکهای کینولون (مانند سیپروفلوکساسین، لووفلوکساسین) را کاهش دهد. به همین دلیل لازم است بین مصرف مکمل کلسیم و این داروها چند ساعت فاصله باشد.
جذب کلسیم وقتی با غذا مصرف میشود، افزایش مییابد. با این حال، غذاهای سرشار از اسید اگزالیک (اسفناج یا ریواس)، یا اسید فیتیک (سبوس و غلات کامل) ممکن است جذب کلسیم را کاهش دهند.
برای جلوگیری از این تداخل، این داروها و مواد غذایی را حداقل 2 ساعت قبل یا 4 تا 6 ساعت بعد از کلسیم مصرف کنید.
چگونه کلسیم سیترات (کلسیترات) را مصرف کنیم؟
این مکمل را به صورت خوراکی، با یا بدون غذا مصرف کنید. تمام دستورالعملهای روی بسته محصول را دنبال کنید و میزان مصرف را طبق دستور پزشک تنظیم کنید.
برای جذب بهتر، اگر دوز تجویز شده بیش از 600 میلیگرم در روز است، آن را تقسیم کرده و در طول روز با فاصله مصرف کنید.
اگر از محصول جویدنی استفاده میکنید، قبل از قورتدادن آن را خوب بجوید.
اگر از قرص جوشان استفاده میکنید، اجازه دهید قرص در یک لیوان آب کاملا حل شود. قرص را نجوید یا قورت ندهید.
اگر از پودر یا مکمل مایع استفاده میکنید، مکمل را با قاشق اندازهگیری کنید تا مطمئن شوید که دوز صحیح را دریافت کردهاید.
اگر محصولِ مایع، یک سوسپانسیون است، قبل از هر نوبت بطری را به خوبی تکان دهید.
دوز توصیه شده برای مصرف کلسیم سیترات
از آنجا که این مکمل، کلسیم مورد نیاز بدن را تامین میکند، دوز تجویز شده بر اساس میزان کلسیمی که در ترکیب آن وجود دارد تجویز میشوند. قرص کربنات کلسیم، حدود 40 درصد کلسیم دارد، اما کلسیم سیترات تنها 21 درصد وزنش کلسیم است. بنابراین دوز دریافتی از این مکمل، ممکن است بیشتر از نوع کربنات باشد، با این حال دوز وابسته به اندازه کپسول و یا حالت فیزیکی آن دارد.
به طور کلی، با افزایش مقدار مصرفی، جذب کلسیم شروع به کاهش میکند. مقدار ایده آل برای مصرف در یک دور تا 500 میلیگرم کلسیم است. بنابراین باید ببینید چه تعداد قرص کلسیم سیترات حاوی 500 میلیگرم است.
به طور کلی اگر این مکمل را فقط به عنوان کمک به دریافت کلسیم غذایی استفاده میکنید، مقداری که حاوی 500 میلیگرم کلسیم باشد کافی است. با این حال در صورت کمبود و یا در شرایط ویژه، پزشک دوز بیشتری را تجویز میکند.
بهترین قرص کلسیم سیترات
مکملهای کلسیم زیادی در بازار وجود دارند، با این حال مکملهای سیترات معمولا محدودتر از نوع کربنات هستند. «بن فیت» یکی از مکملهای سیترات است که در هر قوطی حاوی 60 قرص است و میزان مصرفی روزانه آن دو عدد کلسیم است. این مکمل شما را از دریافت کلسیم کافی در روز مطمئن میکند و در صورت کمبود، به شما کمک میکند تا ذخیره کلسیم خود را افزایش دهید.
بهترین زمان مصرف کلسیم سیترات
بر خلاف نوع کربنات، شما مجبور نیستید کلسیم سیترات را همراه با غذا بخورید، بنابراین میتوانید آن را در زمانهای مختلف روز، با معده خالی یا پر استفاده کنید. با این حال، باید توجه داشته باشید که بین مصرف این مکمل و داروها و غذاهایی که با آن تداخل دارند فاصله بیاندازید. آنها را حداقل 2 ساعت قبل یا 4 تا 6 ساعت بعد از کلسیم مصرف کنید.
کلسیم سیترات و سنگ کلیه
مکمل کلسیم ترجیحی برای افرادی که در معرض خطر تشکیل سنگ کلیه هستند، سیترات کلسیم است. زیرا به افزایش دفع سیترات ادراری کمک میکند.
سوالات متداول
کلسیم سیترات برای چه مواردی استفاده میشود؟
این مکمل برای دریافت کلسیم کافی استفاده میشود. کاهش کلسیم خون (که البته به ندرت اتفاق میافتد)، پوکی استخوان، دریافت کم کلسیم از مواد غذایی، یائسگی و بیماریهای خاص، از جمله شرایطی هستند که در آنها این مکمل تجویز میگردد.
اثرات منفی کلسیم سیترات چیست؟
این مکمل میتواند سبب یبوست شود. با این حال عوارض خاص دیگری برای آن گزارش نشده است و به طور معمول بدون عارضه جانبی مصرف میشود.
تفاوت بین کلسیم و کلسیم سیترات چیست؟
کلسیم سیترات در حقیقت کلسیمی است که به یک یون منفی به نام سیترات متصل شده است. این یون، کلسیم را پایدار میکند، اما از خواص آن برای بدن نمیکاهد. در بدن، کلسیم سیترات تجزیه شده و کلسیم خالص را در اختیار ارگانها قرار میدهد.
روزانه چه مقدار کلسیم سیترات مصرف کنم؟
اگر قصد دارید روزانه 500 میلیگرم کلسیم خالص مصرف کنید، معمولا لازم است دو عدد قرص کلسیم سیترات را با فاصله از هم استفاده کنید. 21 درصد وزن این مکمل، کلسیم و بقیه آن سیترات است.
چه غذاهایی حاوی کلسیم سیترات هستند؟
کلسیم سیترات فرمی از کلسیم است که به عنوان مکمل استفاده میشود. به عبارت دیگر، کلسیم موجود در ساختار غذاها معمولا متصل به سیترات نیست. با این حال، این مکمل ممکن است به آب میوههای غنی شده با کلسیم اضافه شود.
چه نوع کلسیمی برای استخوان بهتر است؟
مکملهای کلسیم در بدن تجزیه شده و کلسیم خالص را در اختیار استخوان قرار میدهند. بنابراین برای استخوان مهم نیست چه نوع مکملی را استفاده کنید. با این حال، کلسیم مواد غذایی قابل دسترستر از مکمل است.
