کیست بیکر توده کوچک پر از مایعی است که به دلیل آسیب و تورم، در پشت زانو ایجاد می‌شود.
این کیست‌ها معمولا جدی نیستند و به خودی خود از بین می‌روند. اما همچنان باید برای معاینه آن به یک پزشک متحصص مراجعه شود زیرا علائم آن مشابه بیماریهای خطرناک مانند لخته شدن خون است.
کیست بیکر چیست؟
کیست بیکر یک توده پر از مایع در پشت زانو است که باعث برآمدگی و احساس سفتی در آن ناحیه می‌شود.
این نوع کیست که با نام کیست پوپلیتئال نیز شناحته می‌شود، در هنگام فعالیت یا زمانی که زانو به طور کامل صاف یا خم می‌شود، درد می‌گیرد.
کیست بیکر معمولا به دلیل بیماری‌ها و عارضه‌هایی چون پارگی غضروف بیا آرتروز به وجود می‌آید.
کیست بیکر باعث تورم و ناراحتی می‌شود و درمان بیماری زمینه‌ای که باعث ایجاد آن می‌شود خود کیست را هم از بین می‌برد.
علائم کیست بیکر
بارزترین علامت کیست بیکر، برآمدگی است که در پشت زانو ایجاد می‌شود. سایر علائم رایج کیست بیکر شامل درد زانو، تورم در زانو اطراف آن، سفتی مفصل و مشکل در خم کردن زانو می‌شود.
برخی از افراد مبتلا به کیست بیکر علائمی را تجربه نمی‌کنند. این افراد معمولا زمانی متوجه این نوع کیست می‌شوند که برای تشخیص یک بیماری دیگر به پزشک مراجعه می‌کنند.
کیست بیکر گاهی اوقات باعث تورم و تغییر رنگ در ساق پا می‌شود که می‌تواند شبیه علائم لخته خون باشد. لخته خون یک وضعیت اورژانسی است که باید فورا تشخیص داده شده و درمان شود. پزشک می‌تواند علائم را بررسی کرده و نوع بیماری را تشخیص دهد.
علت کیست بیکر
کیست بیکر زمانی ایجاد می‌شود که چیزی به مفصل زانو یا بافت‌های اطراف آن آسیب می‌زند و مایع اضافی سینوویال از زانو خارج می‌شود. مایع سینوویال یک مایع روان‌کننده است که به حرکت پاها کمک کرده و اصطکاک بین قسمت‌های متحرک زانو را کاهش می‌دهد.
وقتی به مفصل زانو فشار وارد می‌شود، مایع سینوویال تنها از پشت زانو تخلیه شده و باعث ایجاد کیست بیکر می‌شود. کیست‌های بیکر توده‌های خوش خیم هستند. این بدان معناست که تومور و نشان‌دهنده ابتلا به سرطان نیستند.
شایع ترین اشکال آرتریت که باعث کیست بیکر می‌شوند استئوآرتریت، روماتیسم مفصلی و نقرس هستند.
برخی از صدمات زانو که باعث ایجاد کیست بیکر می‌شود عبارتند از:
- آسیب‌های فشاری مکرر (آسیب های ناشی از استفاده بیش از حد)
- پارگی مینیسک
- هایپراکستنشن‌ها
- رگ به رگ شدن
- دررفتگی‌ها
- شکستگی استخوان
- پارگی رباط
آیا کیست بیکر خطرناک است؟
شایع‌ترین عارضه در افراد مبتلا به کیست بیکر، پارگی کیست است. پارگی این کیست زمانی اتفاق می‌افتد که کیسه خیلی سریع یا با فشار زیاد پر از مایع شده و می‌ترکد.
پارگی کیست بیکر می‌تواند علائم دیگری را در زانو و ساق پا ایجاد کند که در ادامه به مهم‌ترین موارد آن‌ها اشاره کرده‌ایم:
- درد شدید و کوبنده در زانو یا ساق پا
- تورم در ساق پا و کشکک زانو
- احساس جاری بودن آب در پاها
- آسیب عصبی
- سندرم کمپارتمان (فشار اضافی دردناک در عضلات)
چگونه تشخیص داده می‌شود؟
کیست بیکر اغلب در طول معاینه فیزیکی قابل تشخیص است. با این حال، برخی از علائم این کیست شبیه علائم بیماریهای جدی‌تر، مانند لخته شدن خون، آنوریسم یا تومور است.
برای دریافت اطلاعات بیشتر، پزشک ممکن است از روش‌های تصویربرداری سونوگرافی، تصویربرداری اشعه ایکس و MRI استفاده کند.
روش‌های درمان کیست بیکر
گاهی اوقات کیست بیکر خود به خود ناپدید می‌شود. علائم خفیف را اغلب می‌توان با اجتناب از فعالیت‌هایی که کیست‌ها را تحریک می‌کند کنترل کرد.
با این حال، اگر کیست بزرگ باشد و باعث درد شود، ممکن است نیاز به درمان داشته باشید. در ادامه به روش‌های درمان کیست بیکر رایج می‌پردازیم.
● دارو و تزریقات
مسکن‌های بدون نسخه مانند استامینوفن یا ایبوپروفن می‌توانند درد و التهاب را کاهش دهند.
تزریق داروهای استروئیدی مانند کورتیزون به زانو می‌تواند التهاب را کاهش دهد. این روش ممکن است اندازه کیست را کاهش و درد را تسکین دهد، اما همیشه از بازگشت کیست جلوگیری نمی‌کند.
● فیزیوتراپی
تمرینات حرکتی ملایمی که دامنه حرکتی را بهبود بخشیده و عضلات اطراف زانو را تقویت می‌کند، باعث کاهش درد و حفط عملکرد زانو در افراد مبتلا به کیست بیکر می‌شود.
● جراحی و سایر روش‌ها
برای کاهش اندازه کیست، پزشک ممکن است مایع را با استفاده از یک سوزن از زانو تخلیه کند. این عمل آسپیراسیون سوزنی نامیده می‌شود و برای انجام دقیق آن از سونوگرافی به طور همزمان استفاده می‌شود.
اگر مشکل مفصلی باعث ایجاد کیست شده باشد، جراحی آرتروسکوپی ممکن است برای ترمیم مفصل و از بین بردن کیست انجام شود.
به عنوان مثال، اگر پارگی غضروف باعث جمع شدن مایع سینوویال در زانو شود، جراح غضروف پاره شده را برمی‌دارد یا ترمیم می‌کند. همزمان با این جراحی، پزشک می‌تواند کیست را تخلیه کند تا از برگشت آن جلوگیری شود.
به ندرت برای برداشتن کیست به جراحی نیاز است. این روش تنها زمانی استفاده می‌شود که دیگر گزینه‌های درمانی به کاهش درد و از بین رفتن کیست کمک نکرده باشند و توانایی راه رفتن یا انجام سایر فعالیت‌ها هنوز محدود باشد.
● روش درمانی RICE (استراحت، سرماتراپی، محدود کردن جریان خون و بالا بردن پا)
اکثر آسیب های جزئی را می توان با روش RICE درمان کرد:
● استراحت
فعالیت بدنی که باعث آسیب شده است را متوقف کنید تا از بدتر شدن کیست بیکر جلوگیری کنید.
● سرماتراپی
در روز اول پس از آسیب هر ساعت یک کمپرس یخ را به مدت 10 تا 15 دقیقه اعمال کنید. بعد از یک روز، می‌توانید هر سه تا چهار ساعت یکبار این کار را انجام دهید. یخ را مستقیما روی پوست خود قرار ندهید و بسته یخ را در یک حوله یا پارچه بپیچید.
● فشرده‌سازی
فشرده‌سازی به کاهش جریان خون به زانوی آسیب دیده کمک کرده و تورم را کاهش می‌دهد. روی محل آسیب بانداژ فشاری بزنید یا دور زانوی خود را با باند بپیچید. همچنین می‌توانید برای کمک به حفظ فشار روی زانو، شلوارهای فشرده ورزشی بپوشید.
● بالا نگه داشتن پاها
در صورت امکان، زانو و ساق پای خود را بالاتر از سطح قلب خود بلند کنید. می‌توانید این کار را با قرار دادن بالش، پتو یا کوسن زیر زانو انجام دهید.
اگر کیست بیکر درمان نشود چه می‌شود؟
ممکن است کیست بیکر با گذر زمان خود به خود از بین برود. اما همیشه باید به محض مشاهده هر گونه توده یا رشد برآمدگی در بدن خود به پزشک مراجعه کنید.
حتی اگر نیازی به درمان ندارید، پزشک بهتر است اقدامات لازم برای تشخیص کیست بیکر را انجام دهد تا مطمئن شود مشکل جدی دیگری ندارید. با بهبودی زانو، مایع موجود در کیست دوباره به بدن جذب می‌شود.
ورزش برای درمان کیست بیکر
تمرینات منظم و ملایم می‌تواند دامنه حرکتی را افزایش داده و عضلات اطراف زانو را تقویت کند. با چندین بار ورزش در هفته، می‌توان برخی از علائم کیست بیکر را کاهش داد.
بسیاری از افراد مبتلا به کیست بیکر دارای عضلات همسترینگ خشک و ضعیف هستند.
عضلات همسترینگ مجموعه‌ای از سه ماهیچه در پشت ساق پا هستند که از باسن تا زانو امتداد دارند. آن‌ها مسئول راست و خم کردن زانو هستند.
وقتی این ماهیچه‌‌ها سفت یا ضعیف هستند، می‌توانند بر فضای پوپلیتئال که کیست بیکر قرار دارد فشار آورده و باعث ترکیدن کیست شود.
● کشش همسترینگ نشسته
در حالی که روی سطح بلندتری نشسته‌اید، پاشنه پای خود را با پای خود روی زمین قرار دهید و زانوها را صاف نگه دارید. به آرامی به جلو خم شوید تا زمانی که پشت زانو و ران خود احساس کشش کنید. این کشش می‌تواند به بهبود انعطاف زانو کمک کند.
● اسلاید پاشنه
با زانوهای صاف به پشت دراز بکشید. پاشنه آسیب دیده را به آرامی به سمت باسن خود بلغزانید و زانوی خود را خم کنید. برای چند ثانیه در این حالت بمانید سپس پای خود را به حالت اول برگردانید.
● کشش ساق پا ایستاده
نزدیک به دیوار بایستید. یکی از پاهای خود را جلو بگذارید و زانو پای عقب خود را صاف کنید. با قرار دادن دست‌ها روی دیوار، کمی به سمت جلو خم شوید. این تمرین کششی به کاهش بخشی از تنش و خشکی در ساق پا کمک می‌کند.
● اسکات دیواری
به دیوار یا در تکیه دهید و پاهای خود را نیم متر از دیوار فاصله دهید. کمر خود را به دیوار تکیه دهید و به سمت پایین بلغزانید. سه ثانیه پایین بمانید سپس به سمت بالا برگردید.
اسکات به تقویت عضلات چهارسر ران کمک می‌کند که از زانو حمایت می‌کند. افزایش قدرت در قسمت تحتانی بدن برای مدیریت کیست بیکر ضروری است.
● ساید استپ
دور مچ پاها کش پیلاتس قرار دهید و زانوهای خود را کمی خم کنید.
وزن خود را روی پاشنه‌های خود نگه دارید و به آرامی به پهلو دو قدم بردارید سپس به سمت دیگر هم دو قدم برگردید. این تمرین عضلات گلوتال را تقویت کرده که به تثبیت لگن و زانو کمک می‌کند.
سوالات متداول
آیا کیست بیکر خطرناک است؟
به‌ندرت کیست بیکر باعث ایجاد وضعیت خطرناک می‌شود. با این حال، نشانه‌های این عارضه با بیماریهای جدی مانند لخته شدن خون یکی است و بهتر است بلافاصله پس از مشاهده علائم، به پزشک مراجعه شود.
دوره نقاهت بعد از جراحی کیست بیکر چقدر است؟
دوره نقاهت بعد از جراحی کیست بیکر به طور متوسط بین 4 تا 6 هفته است.
