درد کمر و لگن و راه‌های درمان آن

درد کمر و لگن می تواند نشان دهنده فشار عضلانی، فشردگی در اعصاب، آرتروز، فتق دیسک و اختلال عملکرد مفصل ساکروایلیاک باشد.

درد کمر و لگن در زنان و مردان می تواند متفاوت بوده و دلایل خاص خود را داشته باشد. توجه به سن، وزن و میزان تحرکات بدنی افراد در تشخیص عوامل ربوط به این گونه دردها مهم به شمار می روند.

به منظور درمان درد می توان از ورزش، بخ درمانی، داروهای مسکن و … استفاده کرد. علت درد کمر و لگن در زنان باردار می تواند ناشی از حاملگی خارج از رحمی یا عفونت ادراری و مواردی از این دست باشد که نیاز به توجه داشته و مراجعه فوری به پزشک جهت درمان را طلب می کند.

درد کمر و لگن نشانه چیست؟

باتوجه‌به آمار مرکز ملی اختلالات عصبی و سکته مغزی قریب به 80 درصد از بزرگسالان درد کمر و لگن را در مقطعی از زندگی خود تجربه می‌کنند.

این درد از احساسی مبهم تا احساسی تیز و دردناک متفاوت است. این درد بر تحرک و کیفیت زندگی افراد تأثیر می‌گذارد.

در برخی موارد کمر درد با درد لگن اشتباه گرفته می‌شود. به دلیل اینکه مفصل ران در نزدیکی ستون فقرات است، صدمات وارده به لگن شبیه به کمر درد خواهد بود و ممکن است این دو با یکدیگر اشتباه تشخیص داده شوند.

از نشانه‌های درد کمر و لگن می‌توان به موارد ذیل اشاره کرد:

● فشار عضلانی

اغلب درد کمر و لگن نتیجه رگ‌به‌رگ شدن یا کشیدگی عضلات است. اگر رباط‌ها بیش از اندازه کشیده و یا پاره شوند، رگ‌به‌رگ شدن اتفاق می‌افتد. پارگی تاندون‌ها و عضلات در ناحیه کمر اگرچه با درد کمر همراه است؛ اما ممکن است درد و ناراحتی را در لگن به همراه داشته باشد.

● فشردگی عصب

فشردگی و گرفتگی عصب اغلب منجر به دردی تیز، سوزن‌سوزن‌شدن و ناراحتی برای اطراف می‌شود. آرتروز، فشار زیاد، حرکات تکراری، فعالیت‌های نامناسب ورزشی و چاقی همگی می‌توانند از دلایل گرفتگی عضلات باشند.

● آرتروز

شاید بتان آرتروز را اصلی‌ترین دلیل درد کمر و لگن معرفی کرد. آرتروز اغلب به دلیل افزایش سن و ساییدگی تدریجی بدن اتفاق خواهد افتاد. از مهم‌ترین علائم آرتروز کمر می‌توان به درد کمر و لگن، ورم، سفتی و سختی کمر، بی‌حسی در این ناحیه اشاره کرد.

● فتق دیسک

پارگی یا فتق دیسک نیز می‌تواند نشانه درد کمر و لگن باشد. اگر ژله داخل دیسک ستون فقرات به بیرون رانده شود، پارگی یا فتق دیسک رخ خواهد داد. برخی اوقات افراد با فتق دیسک دردی را تجربه نمی‌کنند و برخی اوقات درد در لگن و باسن، ضعف در پاها، احساس سوزن‌سوزن‌شدن را تجربه خواهند کرد.

● اختلال عملکرد مفاصل ساکروایلیاک

به مفاصل ساکروایلیاک مفاصل SI هم می‌گویند. مفصل SI استخوان لگن را به استخوان خاجی، استخوان مثلثی بین ستون فقرات کمری و دنبالچه متصل می‌کند. مفصل SI شوک بین قسمت بالایی بدن، لگن و پاها را جذب می‌کند و از آسیب به کمر و لگن جلوگیری می‌کند. کشیدگی مفصل SI یا پارگی این مفصل ممکن است به درد کمر و لگن منجر شود.

علت درد کمر و لگن در بانوان

فاکتورهایی نظیر سن، وزن و سطح فعالیت بدنی بیمار در بانوانی که به درد کمر و لگن مبتلا می‌شوند، تأثیرگذار است. اما از شایع‌ترین علل این درد در بانوان می‌توان به موارد ذیل اشاره کرد:

● آرتروز

آرتروز بیماری است که به دلیل سایش و پارگی رخ می‌دهد. اغلب آرتروز در زنان در جلوی ران یا داخل کشاله ران به دلیل سفتی و تورم در مفصل احساس می‌شود.

● شکستگی لگن

زنان مسن و یا زنانی که با پوکی‌استخوان مواجه هستند، بیشتر در معرض این عارضه قرار دارند. افرادی که از این عارضه رنج می‌برند با درد در زمان صاف‌کردن کمر و پا، بلندکردن اجسام یا ایستادن روبرو خواهند بود.

● تاندونیت و بوریست

تاندون‌های اطراف لگن، ماهیچه‌ها را به مفصل متصل می‌کنند. در صورت استفاده بیش از حد یا فعالیت‌های شدید بدنی، این تاندون‌ها ملتهب شده و عارضه تاندونیت شکل می‌گیرد. درد کمر و لگن در زنان می‌تواند ناشی از عارضه بوریست باشد. کیسه‌هایی پر از مایع به نام بورسا در مفاصل وجود دارند که در اثر تحریک یا استفاده بیش از حد از مفاصل این کیسه‌ها ملتهب شده و در زمان حرکت مفاصل از جمله مفصل ران درد کمر و لگن احساس می‌شود.

● فتق فمورال یا اینگوینال در کشاله ران

اغلب به این فتق و پارگی فتق ورزشی هم می‌گویند. این فتق سبب درد کمر و لگن زنان می‌شود. اغلب زنان باردار به دلیل فشار اضافی ممکن است به این درد مبتلا شوند.

● درد کمر و لگن ناشی از بیماری‌های زنانه

ممکن است این درد در زنان علاوه بر دلایلی چون آرتروز، فتق، تاندونیت و … ناشی از بیماری‌های زنانه باشد. اندومتریوز می‌تواند به درد کمر و لگن منجر شود. اندومتریوز بافتی شبیه به بافت پوششی رحم است که خارج از رحم رشد می‌کند.

علت درد کمر و لگن سمت راست

اغلب تیرکشیدن و درد شدیدی که در یک سمت بدن از جمله سمت راست در قسمت تحتانی کمر و لگن احساس می‌شود می‌تواند ناشی از اسپاسم عضلانی، اختلال در عملکرد مفاصل و یا فشردگی عصب در این ناحیه باشد. از دلایل خاص درد کمر و لگن در سمت راست می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

● سندرم پیریفورمیس

اسپاسم عضله پیریفورمیس می‌تواند منجر به درد متوسط تا شدید در سمت راست کمر و یا لگن شود. ممکن است این درد ادامه‌دار شده و به پشت ران پای راست کشیده شود. افرادی که دچار این سندرم می‌شوند، توانایی خود در نشستن‌های طولانی‌مدت را از دست می‌دهند. این سندرم به دلیل استفاده بیش از حد از عضلات چرخاننده ران یا نشستن‌های طولانی‌مدت بر روی سطوح سخت ایجاد می‌شود.

● اختلال در عملکرد مفصل ساکروایلیاک

التهاب در مفاصلی که ستون فقرات در قسمت تحتانی را به لگن و مفصل ساکروایلیاک متصل می‌کند می‌تواند منجر به درد کمر و لگن در سمت راست بدن شود. اغلب این درد ارتجاعی نبوده و به پایین انتقال پیدا نمی‌کند.

علت درد کمر و لگن سمت چپ

علاوه بر علل اصلی درد کمر و لگن در بدن نظیر التهاب یا تحریک اعصاب، انقباض و گرفتگی عضلات، تنگی کانال نخاعی، آرتروز، فتق دیسک، سیاتیک و … می‌توان علل خاص این درد در  سمت چپ بدن را ناشی از موارد ذیل در نظر گرفت:

● حاملگی خارج از رحم

در دوران بارداری اگر درد کمر و لگن سمت چپ رخ دهد، می‌تواند نشان‌دهنده حاملگی خارج از رحم بوده و برای بررسی لازم است سریعاً به پزشک مراجعه شود.

● عفونت مجاری ادراری

عفونت مجاری ادراری در دوران بارداری خطرناک بوده و از نشانه‌های آن درد کمر و لگن سمت چپ بدن است.

درد کمر و لگن سمت چپ می‌تواند ناشی از مشکلات کلیه‌ها، لوزالمعده، روده بزرگ یا رحم باشد. این درد در سمت چپ بدن از نظر شدت متفاوت است. اگر این درد خفیف باشد و در عرض چند روز برطرف گردد، درمان‌های خانگی جهت درمان مورداستفاده قرار گرفته و مفید خواهند بود. توصیه می‌گردد اگر این درد ظرف یک تا دو هفته درمان نگردد یا تشدید شود، جهت درمان به پزشک مراجعه شود.

درد کمر و لگن در بارداری

در دوران بارداری درد کمر و لگن در سه‌ماهه دوم یا سوم می‌تواند ناشی از سیاتیک باشد. در این دوران رحم درحال‌رشد به سیاتیک فشار آورده و این درد به پایین کمر، لگن و پشت ساق تسری داده می‌شود. این درد پس از تولد کودک به‌مرور از بین خواهد رفت.

اگر درد کمر و لگن در اوایل دوران بارداری رخ دهد، جای نگرانی نخواهد داشت. در اوایل دوران بارداری رباط‌ها و استخوان‌های مادر به‌منظور سازگاری با کودک درحال‌رشد جابجا می‌شوند و این ممکن است به این درد در زن باردار منجر شود.

در شرایط خاص در سه‌ماهه اول درد در کمر و لگن زن باردار می‌تواند نشانه حاملگی خارج از رحم باشد. در این حالت تخمک بارور شده در فضایی خارج از رحم و اغلب در لوله فالوپ کاشته می‌شود.

درمان درد کمر و لگن

یکی از روش‌های درمانی درد کمر و لگن درصورتی‌که ناشی از رگ‌به‌رگ شدن باشد، فیزیوتراپی و کشش مناسب است.

اگر درد کمر و لگن ناشی از فشردگی اعصاب باشد، بهترین راه درمانی استراحت است. استفاده از داروهای ضدالتهابی برای کاهش درد نیز مورداستفاده قرار می‌گیرد. در موارد شدیدتر اگر از طریق استراحت یا استعمال داروهای ضدالتهابی فشردگی اعصاب درمان نشوند، عمل جراحی آخرین راه‌حل درمان خواهد بود.

اگر این درد ناشی از آرتروز و کهولت سن باشد، اغلب پزشکان علاوه بر تجویز داروهای ضدالتهابی، دارهای ضد روماتیسمی را تجویز می‌کنند. مصرف این داروها به‌منظور کند کردن آسیب به سیستم ایمنی بدن مناسب هستند. استفاده از فیزیوتراپی برای درمان آرتروز پیشنهاد می‌شود. درصورتی‌که با استفاده از روش‌های درمانی پیشنهادی درد کمر و لگن بهبود نیابد، استفاده از عمل جراحی به‌عنوان آخرین روش درمانی پیشنهاد خواهد شد.

درصورتی‌که این درد ناشی از فتق دیسک باشد، فیزیوتراپی و در شرایط حادتر عمل جراحی مورداستفاده قرار خواهد گرفت. اگر درد کمر و لگن ناشی از کشیدگی و پارگی مفصل SI باشد، استفاده از داروهای مسکن، استراحت، کمپرس سردوگرم و تزریق استروئید برای درمان مفید خواهند بود. اگر با به‌کارگیری روش‌های درمانی بالا این مفصل و درد کمر و لگن بهبود نیابند، عمل جراحی آخرین توصیه پزشک متخصص خواهد بود.

درمان خانگی درد کمر و لگن

از روش‌های خانگی جهت درمان درد کمر و لگن می‌توان به موارد ذیل اشاره کرد:

● ورزش‌کردن

از آنجا که همواره پیشگیری بهتر از درمان است، توصیه می‌شود تا از طریق ورزش‌کردن به تقویت عضلات و افزایش دامنه حرکتی پرداخته شود. اگر افراد دچار دد  کمر و لگن شده‌اند بهتر است از تمریناتی که استرس کمتری بر مفاصل آن‌ها وارد می‌آورد، استفاده کنند.

● استفاده از داروهای مسکن و ضددرد بدون نسخه

استفاده از داروهای ضدالتهابی به‌منظور کاهش درد کمر و لگن خفیف مؤثرند. از این داروها می‌توان به استامینوفن، ایبوپروفن و مواردی ازاین‌دست اشاره کرد.

● استراحت

در شرایط استراحت می‌بایست هرگونه فعالیتی که شامل حرکت‌دادن لگن شده و درد ایجاد شده در کمر و لگن را تشدید می‌کند، خودداری گردد.

● یخ درمانی

استفاده از کیسه یخ به مدت 15 دقیقه روی قسمت آسیب‌دیده به کاهش درد کمر و لگن کمک می‌کند.

● فشرده‌سازی

بعد از استفاده از یخ درمانی می‌توان منطقه درد را توسط باند کشی پیچید. فشرده‌سازی از طریق افزایش گردش خون روند درمان را تسریع خواهد کرد.

● استفاده از قرص بن فیت

یکی از روش‌های درمانی درد کمر و لگن استفاده از مکمل‌های مناسبی چون قرص بن فیت ایکس مارت است. قرص بن فیت با داشتن مواد مغذی چون کلسیم، منیزیم، زینک و ویتامین دی در درمان درد کمر و لگن مؤثر است. کلسیم موجود در مکمل بن فیت از طریق افزایش استحکام استخوان‌ها سبب کاهش درد می‌شود. منیزیم موجود در مکمل بن فیت از گرفتگی عضلات جلوگیری می‌کند. زینک قرص بن فیت از تحلیل استخوان‌ها که منجر به درد کمر و لگن می‌شود، جلوگیری می‌کند. ویتامین دی نیز به‌منظور تقویت عضلات و کاهش ضعف عضلانی مؤثر است و از این طریق با درد کمر و لگن مقابله خواهد کرد.

سوالات متداول

کدام یک از علائم درد کمر و لگن خطرناک هستند؟

اگر در مفاصل تغییر شکل دیده شود، افراد در حرکت‌دادن پا و لگن خود ناتوان باشند، نتوانند وزن خود را تحمل کنند، تورم ناگهانی و درد شدید داشته باشند و یا هرگونه علائمی از عفونت نظیر تب و لرز در آن‌ها ظاهر شود، دارای درد کمر و لگن خطرناک خواهند بود.

سریع ترین راه برای تسکین درد کمر و لگن چیست؟

ورزش کردن و تقویت عضلات، استراحت، یخ درمانی، فشرده سازی محل درد با استفاده از باند کشی، استفاده از داروهای مسکن و ضد التهاب و استفاده از مکمل بن فیت از سریع ترین راه ها جهت تسکین درد کمر و لگن محسوب می شوند.

آیا درد لگن از علائم ام اس است؟

از جمله علائم ام اس که تغییر در راه‌رفتن و کشیدگی مفاصل است، می‌توان سفتی ماهیچه‌ها ناشی از ام اس را نام برد که به درد کمر و لگن نیز منجر خواهد شد.

چه بیماری هایی باعث درد کمر و لگن می شوند؟

بیماری‌هایی چون سندرم پیریفورمیس، آرتروز، تاندونیت و بوریست، فتق فمورال یا اینگوینال در کشاله ران از جمله بیماری‌هایی هستند که سبب درد در کمر و لگن می‌شوند.