کمر درد

کمر درد از دردهایی است که می‌تواند ناشی از دیگر بیماری‌ها باشد. کمر درد در صورت خفیف و یا شدید بودن لازم است در مراحل اولیه درمان شده و از گسترش و بدخیم شدن آن جلوگیری شود.

پزشکان برای تشخیص علت کمر درد اغلب از روش‌های پزشکی چون ام‌آرآی استفاده می‌کنند.

استفاده از روش‌های خانگی برای درمان درد کمر در هفته اول از کمر درد، چون استراحت، حرکات کششی، سردوگرم کردن و … بسیار مؤثر است. اگر در هفته اول با استفاده از درمان‌های خانگی این درد کمتر نشود، حتماً می‌بایست به پزشک متخصص مراجعه شود.

کمر درد چیست؟

به ناحیه پشت شکم از قفسه سینه تا لگن را کمر می‌گویند. کمر درد اغلب به‌خاطر فشار زیاد ایجاد می‌شود.

کمر درد از رایج‌ترین اختلالات اسکلت بدن انسان است که ممکن است در هر سن و در هر جنسیتی رخ دهد. این درد  بنا به‌شدت آن می‌تواند سبب ایجاد اختلال در عملکرد افراد شده و مشکلات زیادی را برای وی به وجود آورد.

کمر درد بیماری خاص نیست بلکه علامتی است که ناشی از فرایندهای مختلفی است که در بدن شکل می‌گیرد.

علت کمر درد تقریباً با 60 نوع بیماری مرتبط است و می‌تواند ناشی از هرکدام از آن‌ها باشد.

انواع کمر درد

درد کمر می‌تواند دلایل گوناگونی داشته باشد.

انواع کمر درد را می‌توان از نظر مدت‌زمان شروع و خصوصیات بالینی تقسیم‌بندی کرد که عبارتند از:

● کمر درد گذرا

دردهای شدید و ناگهانی در ستون فقرات که ناشی از انجام حرکات نامناسب ورزشی است.

معمولاً این درد گذرا و موقت است. اگرچه کمر درد از این نوع گذرا است ولی هرگز نباید کم‌اهمیت در نظر گرفته شود و در اولین فرصت باید به شناخت علل و جلوگیری از تکرار آن پرداخت.

● کمر درد حاد

اگر کمتر از یک ماه از شروع کمر درد بگذرد به آن کمر درد حاد می‌گویند. این درد ناشی از آسیب بافتی بوده و درجات مختلفی از ناتوانی را در فرد ایجاد می‌کند.

برای درمان کمر درد حاد ابتدا درمان علامت‌های درد انجام شده و در ادامه به درمان کامل و بازگرداندن ستون فقرات به شکل اولیه خود می‌پردازند.

● کمر درد مزمن

اگر از زمان شروع کمر درد بیش از یک ماه گذشته باشد، کمر درد مزمن خواهیم داشت.

اگر کمر درد حاد درمان نشده باشد به کمر درد مزمن تبدیل شده ولی اگر درمان شده باشد، در کمر درد مزمن درد بسیار کمتری احساس خواهد شد.

اگر بخواهیم کمر درد را از لحاظ خصوصیات بالینی طبقه‌بندی کنیم، انواع کمر دردها را می‌توان مطابق ذیل دسته‌بندی کرد:

● کمر درد مکانیکی

کمر دردهایی که با استراحت بهتر و با حرکت بدتر می‌شوند را کمر دردهای مکانیکی می‌گویند.

قرارگرفتن در حالت نامناسب موجب این درد خواهد شد.

این درد 3 تا 4 روز زمان می‌برد و استراحت برای رفع درد اولیه از مهم‌ترین روش‌های درمانی کمر درد مکانیکی است.

● کمر درد التهابی

دردهایی که پس از بیدارشدن از خواب به سر فرد آمده و باگذشت مدت‌زمان اندکی این درد کمتر شده و دیگر احساس نمی‌شود.

در بیماری‌های التهابی چون آرتریت روماتوئید، اسپوندیلیت آنکیلوزان و … کمر دردهای التهابی محسوب می‌شوند.

● کمر درد عصبی

کمر دردی که به‌واسطه عصبی شدن و استرس رخ می‌دهد را کمر درد عصبی می‌گویند.

اسپاسم عضلانی در کمرایجاد شده و با ازبین‌رفتن ناراحتی تا حدودی از بین می‌رود.

● کمر درد رادیکولار

اگر اعصاب زیر نخاع تحت‌فشار قرار گیرند این درد ایجاد می‌شود.

کمر درد رادیکولار بیشتر در سایر نقاط بدن چون پاها و باسن احساس می‌شود.

● کمر درد دوران بارداری

افرادی که دارای کمر دردهای قبل از دوران بارداری هستند در صورت درمان نشدن به کمر دردهای دوران بارداری دچار خواهند شد.

● کمر دردهای ترکیبی مکانیکی و التهابی

کمر دردهای ناشی از پوکی‌استخوان، شکستگی‌ها و … را شامل می‌شوند.

علائم کمر درد چیست؟

از مهم‌ترین علائم کمر درد می‌توان به موارد ذیل اشاره کرد:

• تب
• کم‌شدن وزن
• دردی که با استراحت و درازکشیدن نیز در برخی مواقع کم نمی‌شود.
• شدت درد که گاهی باعث بیدارشدن افراد از خواب می‌شود.
• اگر درد در ناحیه پا تا زیر زانو ادامه داشته باشد، از علائم مشکل در کمر و کمر درد است.
• بی‌اختیاری در ادرار و مدفوع فرد می‌تواند ناشی از کمر درد باشد.
• بی‌حسی اطراف اندام تناسلی، دور باسن و مقعد از علائم کمر درد است.
• احساس تیر کشیدن یا درد ضربان‌دار در کمر
• دردی که به یکی از پاها یا هر دو پا از سوی کمر تسری پیدا می‌کند ناشی از کمر درد است.

کمر درد چگونه تشخیص داده می‌شود؟

برای تشخیص درد کمر روش‌های متفاوتی وجود دارند که عبارتند از:

● بررسی و لمس نواحی دردناک کمر

پزشکان از طریق معاینات بالینی علل بسیاری از دردهای کمر را بدون استفاده از روش‌های دیگر تشخیص می‌دهند.

● تست حرکت

این تست دامنه حرکت ستون فقرات فرد را بررسی می‌کند.

● تست قدرت عضلات

تستی انجام می‌گیرد که به‌واسطه آن تشخیص داده می‌شود که ریشه عصبی توسط دیسک فشرده شده است یا خیر.

● تست رفلکس یا واکنش غیرارادی

توسط چکش کوچکی به مناطق خاصی از بدن ضربه زده می‌شود تا تست رفلکس انجام شود. در صورت عدم واکنش یا واکنش ضعیف می‌توان به وجود ریشه عصبی فشرده در ستون فقرات پی برد.

● سی‌تی‌اسکن

توسط اشعه ایکس اسکنی از بدن گرفته می‌شود. تصویر حاصل نشان‌دهنده بخش‌های مختلف ستون فقرات خواهد بود.

● ام‌آرآی

از اعصاب نخاعی و آناتومی با استفاده از این عکس ارزیابی دقیقی صورت می‌گیرد. وضعیت دیسک، مقدار آب، نحوه قرارگیری آن، ارتفاع هیدراتاسیون  … همگی از نتایج MRI خواهند بود.

● دیسکو گرام

در این آزمایش به دیسک رنگ خاصی تزریق می‌شود تا در اثر فشار آن درد دیسک بروز پیدا کند و وضعیت دیسک در این شرایط مشخص می‌شود.

چه زمانی باید در مورد کمر درد به پزشک مراجعه کنم؟

با مشاهده علائم زیر در کمر درد بهتر است به پزشک مراجعه شود:

• بیمارانی که مداوم از استروئید استفاده می‌کنند.
• بیماران سرطانی با مشاهده علائم کمر درد بهتر است به پزشک مراجعه نمایند.
• افرادی که به مواد مخدر اعتیاد دارند در صورت داشتن کمر درد بهتر است به پزشک رجوع کنند.
• افراد با سیستم ایمنی ضعیف در صورت حس کوچک‌ترین علائم و نشانه‌های کمر درد بهتر است به متخصص اعصاب رجوع کنند.
• اگر افراد قادر به ایستادن یا راه‌رفتن نباشند.
• اگر فرد بر اثر کمر درد دچار درد شدید شکمی شده باشد.
• اگر بعد از یک سانحه، ضربه یا زمین‌خوردن احساس درد شدید کمر می‌کنید.
• اگر بعد از یک هفته استراحت و درمان خانگی هیچ‌گونه بهبودی در درد کمر حاصل نشود بهتر است به پزشک مراجعه شود.

راه‌های درمان کمر درد چیست؟

از بهترین مکمل‌های غذایی برای درمان کمر درد استفاده از مکمل کلسی هیل ایکس مارت است.

کلسی هیل با داشتن مواد مغذی چون کلسیم، ویتامین K، ویتامین D و ویتامین E به درمان کمر درد از طریق افزایش توده استخوانی و بهبود تراکم استخوانی کمک می‌کند.

مکمل کلسی هیل به ترمیم و بازسازی استخوان‌های آسیب‌دیده کمک می‌کند.

این مکمل با افزایش فعالیت سلول‌های استخوان‌ساز در جلوگیری از تحلیل استخوان کمک می‌کند.

کلسیم موجود رد این مکمل استحکام استخوان‌ها را افزایش داده و خطر ایجاد پوکی‌استخوان که از عوامل اصلی کمر درد است را کاهش می‌دهد. 

ویتامین K در مکمل کلسی هیل برای سلامت استخوان‌ها ضروری است. ویتامین K خطر شکستگی استخوان را کاهش می‌دهد.

ویتامین D موجود در کلسی هیل از ضعف عضلانی جلوگیری می‌کند. همچنین سبب جذب بهتر کلسیم می‌شود.

کلسیم در تقویت و بهبود استخوان‌های بدن و جلوگیری از کمر درد نقش دارند. ویتامین E کلسی هیل خاصیت ضدالتهابی داشته و التهاب‌های اعصاب کمر که تحریک شده‌اند را بهبود داده و از این طریق سبب ازبین‌رفتن درد کمر نیز می‌شوند.

شایع‌ترین علت کمر درد چیست؟

علل ایجاد درد کمر متفاوت است، اما از شایع‌ترین علل کمر درد می‌توان به مواد ذیل اشاره کرد:

● کشیدگی عضلات یا رگ‌به‌رگ شدن آن‌ها

از شایع‌ترین علل ایجاد کمر درد کشیدگی عضلات است. کشیدگی همان پارگی عضله و تاندون است و رگ‌به‌رگ شدن پارگی رباط است.

درد و اسپاسم عضلانی و دامنه حرکتی محدود از نشانه‌های کمر دردهای ناشی از کشیدگی و رگ‌به‌رگ شدن عضلات است.

دردهای ناشی از آن با استراحت بهتر و با حرکت بدتر می‌شوند.

● تورم در دیسک کمر

دیسک‌ها مانند بالشتک‌های ضربه‌گیر بین مهره‌ها قرار دارند.

دلایل متعددی چون کهولت سن، ضربه به ستون فقرات، وزن زیاد، سیگارکشیدن، فشارهای مکرر به ستون فقرات و … سبب برآمدگی و بیرون‌زدگی خارجی دیسک کمر می‌شوند.

اگر دیسک پاره شود فتق دیسک خواهیم داشت. فتق دیسک باعث درد شدید در پایین کمر شده که به سمت باسن، کشاله ران یا یکی از پاها کشیده می‌شود.

● ایجاد آرتروز در ستون فقرات

اگر غضروف بین مفاصل ستون فقرات دچار فرسودگی شود، آرتروز ستون فقرات ایجاد می‌شود.

فرودگی غضروف‌ها باعث دردی مبهم و تیر کشنده می‌شود که با تحرک افزایش می‌یابد. سفتی مفاصل و دامنه حرکتی محدود از جمله نشانه‌های آرتروز در ستون فقرات است.

● عصب سیاتیک

در اثر فشرده شدن عصب سیاتیک کمر درد ناشی از این عصب ایجاد می‌شود.

عصب سیاتیک طولانی‌ترین عصب بدن است که فشرده شدن آن سبب درد کمر به سمت باسن، پایین و کف پاها می‌شود.

افراد با درد عصب سیاتیک دچار ضعف، بی‌حسی و گزگز در یکی از پاها یا هر دو پا می‌شوند.

● تنگ شدن کانال نخاعی

تنگ شدن کانال نخاع به‌ویژه در افراد کهن‌سال سبب کمر درد می‌شود.

با تنگ شدن بیش از اندازه کانال نخاعی اعصاب تحت‌فشار قرار گرفته و علائم عصبی نظیر ضعف، بی‌حسی و گزگز در کمر احساس می‌شود.

● پوکی‌استخوان

در اثر پوکی‌استخوان‌ها، استخوان‌ها مستعد شکست می‌شوند.

شکستگی در اثر پوکی‌استخوان ممکن است بر اثر یک فعالیت ساده در حد عطسه یا خم شدن باشد.

درمان خانگی کمر درد

از روش‌های لازم در درمان خانگی کمر درد می‌توان به موارد ذیل اشاره کرد که عبارتند از:

● ورزش کردن

پیاده‌روی‌های کوتاه، انجام تمرین یوگا، انجام ورزش‌های آبی و انجام حرکات سبک ورزشی به کاهش درد کمر کمک می‌کند.

ورزش‌کردن فشار ماهیچه‌ها را کاهش داده و سبب ترشح هورمونی به نام اندورفین می‌شود که این هورمون موجب کم‌کردن درد در مغز می‌شود.

● گرم کردن و سرد کردن

استفاده از کیسه یخ و فشردن آن در محل درد سبب کم‌شدن التهاب و کم‌شدن درد خواهد شد.

بهتر است یخ را بیش از 20 دقیقه در محل درد قرار ندهید. پد گرم‌کننده نیز به رفع اسپاسم عضلانی کمک می‌کند.

استفاده از یک بطری آب گرم یا کیسه پارچه‌ای حاوی گندم نیز می‌توان برای تسکین درد کمر استفاده کرد.

● انجام حرکات کششی

بهتر است در صورت امکان حرکات کششی مانند لمس کردن انگشتان پا، حرکت کشش گربه و … استفاده شود.

● استفاده از محصولات ضد درد

استفاده از مسکن‌ها و داروهای آرام‌کننده درد مانند پمادهای حاوی کپسایسین، پماد فلفل قرمز و …

● استفاده از عصاره گیاه آرنیکا

عصاره گیاه آرنیکا در درمان جراحی‌های جزئی، دردهای عضلانی، کبودی و تورم بسیار مفید است.

می‌توان این گیاه را مستقیماً روی پوست مالید و یا از کرم این گیاه استفاده کرد.

● استفاده از کفش مناسب

استفاده از کفش‌هایی که سایز مناسبی ندارند سبب درد در ناحیه کمر می‌شود.

کفش‌های پاشنه بلند سبب خارج‌شدن بدن از تعادل شده و درد کمر را پدید می‌آورد.

● خواب مناسب و به اندازه

لازم است هر فرد بزرگسال روزانه بین 7 تا 9 ساعت خواب مفید داشته باشد.

بهتر است برای خواب از تشک و بالشت مناسب استفاده شود.

سوالات متداول

چرا وقتی می ایستم کمر درد دارم؟

در زمان ایستادن فشار بر ستون فقرات بیشتر شده و ساییدگی و پاره شدن دیسک ستون فقرات در اثر نیروی جاذبه بیشتر خواهد شد.

درمان دارویی برای کمر درد

برای درمان کمر درد بهتر است از مکمل‌های غذایی چون کلسی هیل که تراکم استخوانی را افزایش داده و از پوکی‌استخوان جلوگیری می‌کند استفاده شود.

گزینه های درمانی برای کمر درد چیست؟

ورزش‌کردن، استراحت، فیزیوتراپی، خواب کافی، گرم و سردکردن نقطه آسیب‌دیده، عمل جراحی و … از روش‌های درمانی کمر درد است.

چه اندام هایی باعث کمر درد می شوند؟

اغلب کمر درد بر اثر تحریک شدن اعصاب و بیرون‌زدگی دیسک کمر است.

آیا ویروس می تواند باعث کمر درد شود؟

بله در بیماری‌های ویروسی چون آنفولانزا یا کرونا یکی از علائم بیماران که بسیار رایج است درد کمر است.

آیا عفونت کلیه باعث کمر درد می شود؟

وجود سنگ و عفونت در کلیه از مواردی است که سبب کمر درد می‌شود.