آرتریت روماتوئید یک بیماری خود ایمنی است. همان طور که می دانید سیستم ایمنی بدن وظیفه دارد از بدن انسان در برابر تهاجم ویروس ها، باکتری ها، انگل ها و سلول های سرطانی یا هر عامل مزاحم دیگری محافظت کند. در بیماری های خود ایمنی، سیستم ایمنی در تشخیص عامل مزاحم دچار اشتباه می شود و با فرض این که سلول های خودی و سالم بدن را بیگانه هستند و به آن ها حمله کند. در آرتریت روماتوئید سیستم ایمنی به مفصل ها حمله می کند.
پس اگر این سوال پیش بیاید که آرتریت روماتوئید چیست؟ باید گفت نام دیگر این بیماری رماتیسم مفصلی است و در دسته ی بیماری های التهابی قرار می گیرد. آرتریت روماتوئید باعث آسیب دیدن، درد مفصل ها و در مراحل پیشرفته تغییر شکل بدن می شود. با این که بیشتر آسیب این بیماری مربوط به مفصل هاست اما ارگان های دیگری مانند قلب، ریه و چشم ها نیز ممکن است درگیر شوند.
درمان گیاهی آرتریت روماتوئید؟
برخی گیاهان دارای خواص دارویی هستند و استفاده ی مناسب از آن ها می تواند در کاهش علائم بیماری و یا بهبود آن تاثیر داشته باشد. گیاهان دارویی مختلفی هستند که به درمان آرتریت روماتوئید کمک می کنند، در این جا به برخی از آن ها اشاره می کنیم:
- زنجبیل: زنجبیل به خاطر داشتن خواص ضد التهابی، مولکول هایی که باعث درد و التهاب هستند را سرکوب می کند.
- زرد چوبه: کورکومین موجود در زرچوبه که همان ماده ای است که سبب رنگ زرد آن است، دارای خواص ضد التهابی و ضد درد است.
- چای سبز: استفاده ی روزانه از چای سبز می تواند به کاهش علامت های آرتریت روماتوئید مانند درد و التهاب کمک کند.
- گزنه: گزنه طبعی گرم و خشک دارد و استفاده از عصاره آن به کاهش التهاب و درد روماتیسم مفصلی کمک می کند، همچنین از ضماد آن نیز می توان در نقاط دارای درد استفاده کرد.
- روغن سیاه دانه: روغن سیاه دانه را می توان بر محل درد ماساژ داد، استمرار این کار ورم و درد آرتریت روماتوئید را کاهش می دهد.
علاوه بر موارد ذکر شده گیاهان دیگری چون ترخون، اسطوخودوس، گل نسترن، سیر، دارچین، فلفل سیاه، کندر، ریحان، بابونه و … نیز در درمان آرتریت روماتوئید موثر هستند.
عوامل خطر برای آرتریت روماتوئید چیست؟
در واقع باید گفت علل و عوامل خطر ابتلا به آرتریت روماتوئید تا کنون به صورت قطعی شناخته نشده اما عواملی وجود دارند که ریسک ابتلا به این بیماری را بالا می برند، بررسی تجربی نمونه هایی که به این بیماری مبتلا شده اند مهمترین عوامل خطر آرتریت روماتوئید را اینطور معرفی می کنند:
سن:
بررسی ها نشان می دهد بیشتر بیماران مبتلا به آرتریت روماتوئید، مردانی که در دهه ی 50 زندگی و زنانی که در سن باروری قرار دارند، هستند.
جنسیت:
نتیجه ی بررسی حاکی از این است که زنان بیش از مردان به این بیماری مبتلا می شوند تا حدی که جمعیت زنان مبتلا به آرتریت روماتوئید دو تا سه برابر مردان است.
ژنتیک:
ابتلا به آرتریت روماتوئید می تواند ریشه های ژنتیکی داشته باشد، مثلا احتمال ابتلای افرادی که با ژنوتیپ HLA کلاس II متولد می شوند به آرتریت روماتوئید بیشتر است.
سبک زندگی:
سبک زندگی افراد در ابتلا به این بیماری تاثیر گذار است، رژیم غذایی ناسالم و مصرف شکر، نمک و گوشت قرمز بیش از اندازه، مصرف دخانیات و چاقی و اضافه وزن از عوامل خطر آرتریت روماتوئید است.
آرتریت روماتوئید چگونه تشخیص داده می شود؟
روماتولوژیست برای تشخیص این بیماری باید علایم آن را به درستی بررسی کند به همین خاطر احتمال زمان بر بودن تشخیص در بسیاری از موارد وجود دارد. برای تشخیص روماتیسم مفصلی پزشک متخصص در طول معاینات خود موارد زیر را بررسی می کند:
- بررسی نقاط قرمز و متورم بدن
- بررسی عملکرد مفاصل
- بررسی ندول های پوستی
- بررسی عکس العمل عضلات
اگر بیمار به آرتریت روماتوئید مبتلا باشد معمولا علایمی چون: خستگی، سفتی مفاصل، درد مفاصل، تورم مفاصل، کاهش دامنه ی حرکت مفاصل، تب، بی حسی و گزگز را تجربه می کند.
چه کسی باید آرتریت روماتوئید را تشخیص داده و درمان کند؟
مانند هر بیماری دیگری تشخیص آرتریت روماتوئید نیز به عهده ی پزشک متخصص است. از آن جایی که علایم این بیماری، نشانه های خاص و منحصری نیستند ممکن است با بیماری های دیگر التهابی و مفصلی اشتباه گرفته شوند، به همین جهت پزشکان عمومی یا متخصصین دیگر، در صورت دیدن علایم آرتریت روماتوئید بیمار را به روماتولوژیست ها ارجاع می دهند. روماتولوژیست با بررسی دقیق تر علایم و انجام آزمایش های تخصصی تشخیص بیماری را قطعی می کند.
آرتریت روماتوئید چگونه درمان می شود؟
این بیماری درمان ندارد، اما افراد مبتلا می توانند با مراجعه به پزشک و استفاده از روش های درمانی گوناگون علایم و عوارض رماتیسم مفصلی را کاهش دهند. در واقع با مدیریت این بیماری افراد می توانند به زندگی عادی خود پرداخته و از آسیب های جدی تر نیز جلوگیری کنند. دارو درمانی معمول ترین روش برای مقابله با روماتیسم مفصلی است. پزشک متخصص برای کنترل این بیماری معمولا داروهای ضد التهابی و ضد درد را تجویز می کند که در این جا به برخی اشاره می کنیم، اما توجه داشته باشید که افراد مبتلا تنها با تجویز روماتولوژیست مجاز به استفاده از این دارو ها هستند:
- دارو های ضد روماتیسم: این دارو ها با اثر گذاری بر واکنش های سیستم ایمنی سرعت پیشرفت بیماری را کاهش می دهد.
- دارو های ضد درد: داروهایی مانند استامینوفن که در کاهش درد موثرند اما خاصیت ضد التهابی ندارند.
- دارو های ضد التهابی غیر استروئیدی
- کورتیکو استروئید ها
- مهار کننده های جانوس کیناز
علاوه بر دسته های دارویی که نام برده شد، مکمل ها و ویتامین های خاصی نیز در بهبود علایم این بیماری و جلوگیری از پیشرفت آن موثرند. مکمل بن فیت شرکت نیکان فارمد مهر دارای ترکیباتی است که تاثیرات مهمی بر استخوان ها و مفاصل می گذارند، به همین جهت در درمان آرتریت روماتوئید بسیار تاثیر گذار است.
ترکیبات مکمل بن فیت ایکس مارت
- کلسیم
- ویتامین D3
- منیزیم
- زینک
کلسیم موجود در این مکمل باعث استحکام استخوان ها شده و خطر پوکی استخوان را کاهش می دهد، ویتامین D3 جذب کلسیم را بالا برده و منیزیم ضعف عضلات، درد های ماهیچه و درد های مفصلی را بهبود می بخشد. زینک نیز از تحلیل استخوان جلوگیری کرده و به ساخت استخوان نیز کمک می کند. یک قرص بن فیت دارای منیزیمی برابر مصرف 6 موز، ویتامین D برابر 10 زرده تخم مرغ، زینک برابر یک صدف وکلسیمی برابر با 2.5 لیوان شیر است.
عوارض آرتریت روماتوئید چیست؟
این بیماری نیز مانند هر بیماری دیگری می توانند بر کیفیت زندگی افراد تاثیر گذاشته و در عملکرد دیگر قسمت های بدن نیز اختلال ایجاد کند، افراد برای جلوگیری از عوارضی که نام می بریم باید روند درمان را جدی بگیرند.
چاقی
نداشتن تحرک و کم شدن دامنه ی حرکتی می تواند باعث چاقی شود، چاقی عوارضی چون فشار خون و کلسترول را در پیش داشته و اثر گذاری دارو ها را کمتر می کند.
بیماری قلبی زود رس
خطر ابتلا به بیماری های قلبی در مبتلایان به رماتیسم مفصلی بیشتر است و برخی از تحقیقات نشان می دهد که سن ابتلا در این افراد نصف می شود، به همین جهت مبتلایان باید از چاقی و عوامل تشدید کننده ی دیگری چون سیگار کشیدن خودداری کنند.
مشکلات پوستی
حدود 30 تا 40 درصد بیماران مبتلا به آرتریت روماتوئید مشکلات پوستی مانند: ندول های پوستی و کهیر های مزمن را تجربه می کنند.
بیماری های ریوی
التهاب ریه، فیبروز ریوی، ذات الریه و … از مشکلات عمده ای است که ابتلا به رماتیسم مفصلی می تواند ریه های را به آن دچار کند.
بیماری های چشم
آرتریت روماتوئید باعث بیماری های چشمی که سبب التهاب لایه های مختلف چشم می شوند نیز است، خشکی، قرمزی و درد چشم ها از عوارض شایع این بیماری هاست.
نارسایی کلیه
بسیاری از بیماران مبتلا به رماتیسم مفصلی در اثر نارسایی های کلیوی فوت می شوند و این نارسایی ها، سومین دلیل شایع مرگ و میر این بیماران است.
چگونه باید آرتریت روماتوئید را مدیریت کنم و کیفیت زندگی خود را بهبود بخشم؟
همان طور که پیش تر اشاره کردیم درمان قطعی برای این بیماری وجود ندارد اما با درمان های دارویی می توان به زندگی عادی ادامه دارد. افراد مبتلا به آرتریت روماتوئید علاوه بر دارو درمانی می توانند با انجام اقدامات دیگری در جهت تغییر سبک زندگی، کیفیت زندگی خود را بهبود بخشند.
اصلاح رژیم غذایی
افراد مبتلا به این بیماری باید بسیاری از مواد مفید را از طریق رژیم غذایی به بدن برسانند که اکثر آن ها توسط پزشک نیز پیشنهاد می شود: استفاده از دانه ی کتان، دانه ی چیا، ماهی سالمون و شاه ماهی برای جذب امگا 3، استفاده از انواع توت ها، اسفناج، لوبیا قرمز برای جذب آنتی اکسیدان، استفاده از سبزیجات و میوه ها برای جذب فیبر و در نهایت استفاده از سویا، بروکلی، چای سبز و انگور برای جذب فلویید ها، پیشنهاد می شود.
انجام ورزش های مفید
همان طور که گفتیم روماتیسم مفصلی باعث کاهش دامنه ی حرکتی می شود پس انجام ورزش هایی که به قوی شدن ماهیچه ها کمک می کند در افزایش تحرک و تجدید قدرت بسیار موثر است. افراد مبتلا بهتر است حدود 30 دقیقه در روز را به ورزش هایی مانند پیاده روی، شنا، دوچرخه سواری و … اختصاص دهند.
استراحت کافی
در زمانی که بیماری در دوره های اوج است افراد بهتر است بیشتر استراحت کرده تا علایمی مانند درد و التهاب کاهش پیدا کنند.
استفاده از ابزار های کمکی
زمانی که بیماری بسیار فعال شده استفاده از آتل ها، بریس ها و وسایلی مانند عصا می تواند فشار روی مفاصل را کاهش دهد.
دوری از دخانیات
مصرف دخانیات و سیگار کشیدن علایم بیماری را تشدید کرده و توان افرد برای فعالیت بدنی را کاهش می دهد.
تنظیم وزن
چاقی می تواند مشکلات حرکتی و درد و تورم مفاصل در افراد مبتلا به آرتریت روماتوئید را افزایش دهد پس رسیدن به وزن ایده آل و جلوگیری از چاقی بسیار مهم است.
شرکت در کلاس های آموزشی
افراد مبتلا به این بیماری نیاز دارند تا راه های کنترل بیماری و حفظ اعتماد به نفس را تمرین کنند، برای همین شرکت در کلاس های آموزشی بسیار مفید خواهد بود.
چه کسانی به آرتریت روماتوئید مبتلا می شوند؟
افراد چاق، دارای آسیب دیدگی های قبلی مفصلی، دارای سابقه ی ژنتیکی و فامیلی، مردان مبتلا به نقرس و زنان در سن باروری بیشتر در معرض ابتلا هستند اما در واقع همه ممکن است در هر سنی و هر شرایطی به آرتریت روماتوئید مبتلا شوند.
سن شروع آرتریت روماتوئید در چه سنی است؟
این بیماری ممکن است در هر سنی بروز کند و حتی خطر ابتلا به روماتیسم مفصلی در کودکان نیز وجود دارد، اما بیشتر افراد مبتلا در رده ی سنی میانسالی یا بین 35 تا 50 سالگی قرار دارند.
برای درمان آرتریت روماتوئید چه بخوریم؟
بسیاری از مواد غذایی و گیاهان در کاهش علایم و بهبود آرتریت روماتوئید موثرند، برای مثال پیشنهاد می شود افراد سیر، زنجبیل، زردچوبه، دارچین، چای سبز را در رژیم غذایی خود بگنجانند، همچنین مواد خوراکی دارای امگا3، آنتی اکسیدان، فیبر، ویتامین A، C، E و سلنیوم نیز در روند بهبود تاثیر گذار است، پس خوردن ماهی، میوه وسبزیجات، آجیل و … بسیار مفید خواهد بود.
سوالات متداول
آیا آرتریت روماتوئید باعث خستگی می شود؟
التهاب حاصل از این بیماری بر عصب ها نیز تاثیر می گذارد و در نتیجه خستگی یکی از علایم ثابت در افرادی است که به آرتریت روماتوئید مبتلا هستند.
علت اصلی آرتریت روماتوئید چیست؟
سابقه ی فامیلی، چاقی و آسیب های مفصلی از مهم ترین علت های ابتلا به آرتریت روماتوئید هستند.
آیا روماتیسم مفصلی قابل درمان است؟
این بیماری قابل درمان نیست اما دارو درمانی می تواند از پیشرفت بیماری جلوگیری کرده و علایم آن را کاهش دهد. همچنین افراد مبتلا به روماتیسم مفصلی با اصلاح سبک زندگی یعنی تغذیه مناسب، ورزش کردن، ترک دخانیات و کنترل وزن می توانند کیفیت زندگی خود را بالا ببرند.
پنج علامت آرتریت روماتوئید چیست؟
توجه داشته باشید که علایم این بیماری می تواند با توجه به شرایط سنی، جنسیتی، جسمی و سبک زندگی افراد از فردی به فرد دیگر متفاوت باشد. این بیماری دارای علایم خاص نیست و اکثر نشانه ها ممکن است با بیماری های دیگر مشترک باشند، اما شایع ترین علایم این بیماری عبارتند از:
- خستگی
- بی حسی و گزگز
- تب
- درد، سفتی، خشکی و تورم مفاصل
- کاهش دامنه حرکتی
آیا استرس می تواند باعث آرتریت روماتوئید شود؟
استرس به تنهایی نمی تواند یکی از علت های ابتلا به آرتریت روماتوئید باشد اما در افراد مبتلا باعث تشدید علایم خواهد شد و مدیریت بیماری را سخت تر می کند.
