خشکی مفاصل چیست و چگونه درمان می شود؟

بسیاری از افراد بلافاصله پس از بیدار شدن از خواب دچار خشکی مفاصل می‌شوند. به دلیل ساعات طولانی خواب، میزان مایعات در بدن کاهش پیدا کرده و مفاصل خشک می‌شوند.

خشکی مفاصل درجات مختلفی دارد. گاهی مفاصل تنها برای مدت کوتاهی بعد از بیدار شدن یا نشستن طولانی مدت خشک می‌مانند.

در صورتی که خشکی مفاصل به دلیل بیماری باشد، می‌تواند به طور جدی حرکت کردن را برای افراد سخت کند. در مواردی که خشکی مفاصل با درد و التهاب همراه باشد، راه رفتن، ایستادن و بلند کردن اشیا را سخت می‌کند.

خشکی مفاصل لزوما به دلیل افزایش سن به وجود نمی‌آید. برخی از بیماری‌ها مانند آرتروز، لوپوس و بورسیت می‌توانند علت خشکی مفاصل باشند.

سبک زندگی، از جمله رژیم‌غذایی و مدیریت وزن نیز بر سلامت مفاصل بدن تاثیر می‌گذارد.

خشکی مفاصل چیست؟

خشکی مفاصل زمانی اتفاق می‌افتد که مفاصل بدن نمی‌توانند به نرمی حرکت کنند و درد می‌گیرند. هر گونه حرکت مفصل مبتلا به خشکی مفصل می‌تواند دردناک و سخت باشد.

خشکی مفاصل معمولا در کنار گرفتگی عضلات بروز پیدا می‌کند و دامنه حرکتی را محدودتر از قبل می‌کند.

علل خشکی مفاصل چیست؟

در بسیاری از مواقع خشکی مفاصل به دلیل کاهش مایعات بدن به وجود می‌آید اما برخی از بیماری‌ها و شرایط پزشکی می‌توانند باعث خشکی مفصل شوند.

● روماتیسم مفصلی

شایع‌ترین علت خشکی مفاصل، روماتیسم مفصلی است. روماتیسم یک بیماری مزمن خود ایمنی است که سیستم ایمنی بدن افراد مبتلا به آن به طور خودکار به بخش‌هایی از مفاصل حمله می‌کند. علائم رایج روماتیسم، درد مفاصل، تورم و خشکی مفاصل است.

● آرتروز

یکی دیگر از دلایل رایج خشکی مفاصل، بیماری آرتروز است. آرتروز زمانی به وجود می‌آید که غضروف، که از ساییده شدن استخوان‌ها روی هم جلوگیری می‌کند، به مرور زمان از بین می‌رود.

زانو، باسن، انگشتان دست و گردن مفاصلی هستند که بیشتر در معرض ابتلا به آرتروز و خشکی مفاصل هستند.

در کنار خشکی، آرتروز می‌تواند باعث ایجاد درد و تورم در مفصل نیز شود. آرتروز را از طریق تغییر سبک زندگی، ورزش و کاهش وزن می‌توان درمان کرد.

● لوپوس

لوپوس یک بیماری خود ایمنی مزمن مانند روماتیسم است که در آن بدن به بخش‌های مختلف خود مانند اندام‌ها و بافت‌ها حمله می‌کند.

وقتی لوپوس به مفاصل شما حمله می‌کند باعث خشکی، درد و تورم می‌شود.

● افزایش سن

با افزایش سن، میزان ترشح مایع سینوویال، که باعث حرکت راحت مفاصل روی هم می‌شود، در بدن کاهش می‌یابد. در نتیجه این اتفاقات، خشکی مفاصل رخ می‌دهد.

بهترین راه برای جلوگیری از کاهش دامنه حرکتی و خشکی مفاصل، ورزش و تحرک است.

● وضعیت خوابیدن و زمان روز

وضعیت خوابیدن نقش مهمی در خشکی مفاصل دارد. برای سالم نگه داشتن ستون فقرات در هنگام خوابیدن، ستون فقرات باید در یک راستا و گردن در حالت خنثی قرار بگیرد. در غیر اینصورت فرد با درد و خشکی مفاصل بیدار می‌شود.

علاوه بر وضعیت خوابیدن، تحقیقات نشان می‌دهد که خشکی مفصل به دلیل کمبود مایعات بدن در صبح، به خصوص برای افرادی که به روماتیسم مبتلا هستند، بیشتر است.

● اضافه وزن

وقتی بدن وزن اضافه با خود حمل می‌کند، فشار بیشتری هم به مفاصل وارد می‌شود. علاوه بر این، چربی بدن باعث ترشح پروتئین‌هایی در بدن می‌شود که احتمال التهاب مفاصل بدن را افزایش می‌دهد.

اضافه وزن بر متابولیسم بدن و سلامت استخوان هم تاثیر منفی می‌گذارد.

● رژیم‌غذایی

تحقیقات نشان می‌دهد که رژیم غذایی مدیترانه‌ای یا وگان می‌تواند به کاهش خشکی مفاصل کمک کند.

به طور خاص، خوردن فیبر بیشتر، غلات کامل، میوه‌ها، سبزیجات، چربی‌های سالم، پروبیوتیک‌ها، گیاهان و ادویه‌ها می‌تواند مفاصل را روان و سالم نگه دارد.

● بورسیت

بورسیت زمانی ایجاد می‌شود که کیسه‌های ریز پر از مایع در مفاصل ملتهب شده و این التهاب باعث درد و خشکی مفاصل می‌شود.

بورسیت تقریبا در هر مفصلی به خصوص مفاصل بزرگ مانند شانه‌ها، باسن، زانو، مچ پا و آرنج بروز پیدا کند.

● نقرس

نقرس یک بیماری است که به طور ناگهانی در برخی از مفاصل بدن مانند انگشت شست پا ایجاد می‌شود. علائم نقرس شامل درد شدید، تورم، خشکی مفاصل و افزایش دمای مفصل است.

درمان نقرس بر کاهش شدت علائم و کاهش سطح اسید اوریک در خون تمرکز می‌کند.

● فیبرومیالژیا

فیبرومیالژیا یک بیماری مزمن است که باعث درد سراسر بدن می‌شود. خشکی مفاصل یکی از علائم مهم این بیماری است.

● سرطان استخوان

شایع‌ترین نوع سرطان استخوان، استئوسارکوم است. افراد مبتلا به این بیماری دچار خشکی مفاصل در بازوها و پاها می‌شوند.

درمان خشکی مفاصل

اولین قدم برای درمان خشکی مفاصل، تشخیص علت آن است. خشکی مفاصل تا 30 دقیقه بعد از بیدار شدن عادی است اما در صورت تداوم درد و خشکی، بهتر است به پزشک مراجعه کنید.

پزشک با تشخیص علت خشکی مفاصل می‌تواند بهترین درمان را برای فرد بیمار انتخاب کند.

● ورزش

ورزش و فیزیوتراپی با افزایش حرکت باعث کاهش خشکی مفاصل می‌شوند. علاوه بر این، ورزش می‌تواند اضافه وزن را از بین برده و فشار را از روی مفاصل بردارد.

● کاهش وزن

همانطور که گفته شد، اضافه وزن می‌تواند بر مفاصل مختلف بدن به خصوص مفاصل پاها فشار اضافه وارد کند.

کاهش وزن می‌تواند با کاهش فشار وارد شده به مفاصل، خشکی و درد را کاهش دهد.

● پماد‌ها و کرم‌های موضعی

در صورتی که خشکی مفاصل دلیل جدی نداشته باشد، پزشک پمادها و کرم‌های موضعی را برای شما تجویز کند. آن‌ها را می‌توانید روی پوست ناحیه مفصل آسیب‌دیده بمالید تا به کاهش درد و خشکی کمک کند.

● مکمل‌های غذایی

مکمل‌های غذایی مانند گلوکزامین ممکن است به تسکین درد و خشکی مفاصل کمک کنند. مکمل‌های غذایی را بهتر است پزشک تجویز کند تا مشکلی پیش نیاید.

● تجهیزات کمکی

در صورتی که خشکی مفصل جدی باشد و نیاز به درمان طولانی مدت داشته باشید، استفاده از تجهیزات کمک مانند بریس و عصا می‌تواند درد و خشکی مفاصل را کنترل کند.

● کار درمانی

جلسات کار درمانی در کنار تمرینات ورزشی می‌تواند انعطاف‌پذیری مفاصل و قدرت عضلات اطراف ان را افزایش دهد. این کار باعث حرکت راحت‌تر و کاهش طول درمان می‌شود.

● آرتروسکوپی

آرتروسکوپی روشی است که در آن جراح دو یا سه برش کوچک اطراف مفصل ایجاد می‌کند. سپس جراح با استفاده از آرتروسکوپ، یک ابزار نازک، انعطاف‌پذیر از جنس فیبر نوری را وارد مفصل کرده و غضروف را ترمیم می‌کند.

● جراحی همجوشی مفصل

جراحی همجوشی مفصل روشی است که در آن جراح انتهای استخوان‌ها را به هم می‌چسباند و مفصل را از بین می‌برد.

جراح ممکن است از صفحه، پیچ‌، پین‌ یا میله‌ برای نگه داشتن استخوان‌ها در دوره بهبودی استفاده کند. جراحان معمولا فیوژن مفصل را روی دست‌ها، مچ پا و ستون فقرات انجام می‌دهند.

● استئوتومی

در طول استئوتومی، جراح استخوان‌های بلند بازو یا پای شما را مجدداً تنظیم یا شکل می‌دهد تا فشار از قسمت آسیب‌دیده مفصل برداشته شود.

این روش می‌تواند به تسکین درد و از بین بردن خشکی مفاصل کمک کند.

● تعویض مفصل

تعویض مفصل درمانی است که در آن غضروف با مفصل مصنوعی فلزی یا پلاستیکی جایگزین می‌شود.

این روش به عنوان آخرین روش برای درمان خشکی مفصل شناخته می‌شود.

برای خشکی مفاصل چه بخوریم؟

اسیدهای چرب امگا 3 یکی از عوامل کاهش‌دهنده التهاب و خشکی مفاصل هستند. ماهی‌های چرب چون سالمون، تن، قزل آلا و ماهی خال مخالی و آجیل‌ و دانه‌هایی مانند بادام، بذر کتان، آجیل کاج، مغز پسته و گردو سرشار از اسیدهای چرب امگا هستند.

امگا 3 تنها ماده معدنی مفید برای خشکی مفاصل نیست. سایر غذاهایی که ممکن است به سفتی مفاصل کمک کند عبارتند از:

● ماست و سایر محصولات لبنی کم چرب

لبنیات سرشار از کلسیم و ویتامین D هستند که با تقویت استخوان و ماهیچه‌های اطراف مفاصل، از خشکی مفاصل جلوگیری می‌کند.

● انواع توت

توت فرنگی، زغال اخته و شاه توت حاوی کورستین و روتین هستند. این ترکیبات گیاهی از التهاب مفاصل جلوگیری کرده و باعث کاهش خشکی مفاصل و افزایش دامنه حرکتی می‌‌شوند.

● لوبیا

انواع لوبیا حاوی فیبر، پروتئین، اسید فولیک، منیزیم و سایر مواد معدنی ضروری هستند و می‌توانند سلامت مفاصل را ارتقا دهند.

● چای سبز

آنتی‌اکسیدان‌هایی در چای سبز وجود دارد که التهاب را کاهش داده و آسیب به غضروف را به حداقل می‌رسانند.

● زنجبیل

جینجرول، ماده فعال زنجبیل، می‌تواند درد مفاصل، به ویژه درد ناشی از خشکی مفاصل را تسکین دهد.

● مرکبات

یکی از دلایل اصلی خشکی مفاصل، ایجاد التهاب است. مصرف مرکبات که سرشار از ویتامین C ‌هستند می‌تواند با کاهش التهاب، خشکی را نیز کاهش دهد.

● انواع سبزیجات

ویتامین K از دیگر ویتامین‌های مفید برای مفاصل است. این ویتامین هم با کاهش التهاب می‌تواند خشکی مفاصل را از بین ببرد.

چه موقع برای خشکی مفاصل به دکتر مراجعه کنم؟

اگر درد و خشکی مفاصل به طور ناگهانی سراغ شما آمد، پیشنهاد می‌شود فورا به پزشک مراجعه کنید.

اگر خشکی و درد بعد از پنج تا هفت روز برطرف نشد، باید با پزشک درمورد روش‌های درمان‌‌ مشورت کنید.

در صورت بروز ناگهانی هر یک از علائم زیر هم باید فورا به پزشک مراجعه شود:

• درد شدید
• تورم سریع
• تغییر شکل مفصل
• ناتوانی در حرکت مفصل
• قرمزی شدید و داغ شدن محل مفصل

خشکی مفصل به خصوص در افرادی که سن بالایی دارند امری طبیعی است اما تداوم آن می‌تواند نشان از بیماری‌ها و مشکلات دیگری باشد.

پزشک روند درمان را با معاینه‌های فیزیکی و تجویز داروهای رایج شروع می‌کند. در صورتی که این داروها جواب ندهند، پزشک آزمایشات جامع‌تری را تجویز می‌کند.

درمان سریع خشکی مفاصل

خشکی مفاصل همیشه در یک زمان خاص به سراغ آدم نمی‌آید. در برخی از مواقع ممکن است مفاصل شما در میانه یک کار مهم بروز پیدا کند.

برای درمان سریع خشکی مفاصل، یک کمپرس سرد یا کیسه یخ را به مدت 15 تا 20 دقیقه روی مفصل خشک شده قرار دهید. این کار می‌تواند به کاهش التهاب و خشکی مفصل کمک کند.

سرمای زیاد می‌تواند گیرنده‌های درد را بی حس کند. برای شل کردن عضلات و افزایش گردش خون از یک پد گرم کننده، بطری آب گرم یا کیسه آب گرم استفاده کنید.

به این نکته توجه داشته باشید که این روش تنها برای تسکین موقت است و بهتر است در اولین فرصت ممکن به پزشک متخصص مراجعه کنید.

درمان خشکی مفصل مچ پا

برای درمان خشکی مفصل مچ پا، باید تا زمانی که پزشک می‌گوید، از فعالیت‌هایی که به مچ پا فشار وارد می‌کنند خودداری کنید. کارهای زیر می‌تواند به تسکین درد ناشی از خشکی مفاصل کمک کند.

• از فعالیت‌هایی که باعث آسیب یا درد در مچ پا می‌شود خودداری کنید. در طول دوره نقاهت از مچ پا بیش از حد استفاده نکنید.
• یک کمپرس سرد پیچیده شده در یک حوله نازک را برای چند بار به مدت 15 دقیقه روی مچ پا قرار دهید.
• می‌توانید مچ پا را باند پیچی کنید تا تورم کاهش یافته و حرکت مچ پا محدود شود.
• تا جایی که می‌توانید مچ پای خود را بالاتر از سطح قلب قرار دهید.

داروی درمان خشکی مفاصل

یکی از سریع‌ترین راه‌های برای کاهش درد و خشکی، مصرف داروی درمان خشکی مفصل است.

داروهای زیر را می‌توان بدون تجویز پزشک تهیه کرد و تا زمان تشخیص دقیق علت خشکی، مصرف کرد.

● داروهای بدون نسخه

بسیاری از علائم خفیف ناشی از خشکی مفاصل را می‌توان با داروهای بدون نسخه تسکین داد. NSAIDها رایج‌ترین داروی مورد استفاده برای درمان مشکلات مفصلی هستند.

آسپرین، ایبوپروفن و ناپروکسن از NSAIDهای شناخته شده هستند.

● استروئیدها

اگر التهاب و تورم باعث خشکی مفصل شود، استروئیدها روش درمانی مناسبی برای از بین بردن تورم و التهاب هستند.

کورتیکواستروئیدها التهاب را کاهش می‌دهند و هنگامی که التهاب کاهش می‌یابد، درد و خشکی مفاصل نیز از بین می‌رود.

استروئیدها ممکن است برای افراد مبتلا به آرتریت پیشرفته مفید نباشند. به همین دلیل بهتر است به محض احساس درد و خشکی مفاصل به پزشک مراجعه شود.

درمان خانگی خشکی مفاصل

درمان خانگی معمولا اولین روش برای تشکین درد مفاصل است که به ذهن ما می‌آید. در ادامه دو ماده غذایی رایج برای درمان خانگی خشکی مفاصل را معرفی کرده‌ایم.

● روغن ماهی

مصرف 250 تا 500 میلی‌گرم روغن ماهی در روز همراه با رژیم غذایی مدیترانه‌ای، می‌تواند باعث کاهش التهاب و خشکی مفاصل شود.

روغن ماهی حاوی چربی‌های اشباع نشده ایکوزاپنتانوئیک اسید و دوکوزاهگزانوئیک اسید است. در صورتی که دارو مصرف می‌کنید، با پزشک درباره تداخلات احتمالی مشورت کنید.

● روغن بذر کتان

بذر کتان حاوی نوع دیگری از اسید چرب امگا 3 به نام آلفا لینولنیک اسید است. مانند ایکوزاپنتانوئیک اسید و دوکوزاهگزانوئیک اسید، آلفا لینولنیک اسید به کاهش التهاب و کاهش علائم خشکی مفاصل کمک می‌کند.

درمان خانگی خشکی مفاصل بعد از شکستگی

احتمال ابتلا به خشکی مفاصل پس از شکستگی بالا است. موارد زیر کارهایی هستند که می‌توانید برای درمان خانگی خشکی مفاصل بعد از شکستگی انجام دهید تا مفاصل روان باقی بمانند.

• انجام ورزش‌های خفیف، مانند شنا، دوچرخه‌سواری یا پیاده‌روی می‌تواند به بهبود خشکی مفاصل از طریق حرکات ملایم کمک کند.
• استفاده از بریس در اطراف مفصل می‌تواند به کاهش فشار و ثابت نگه داشتن آن کمک کند.
• کاهش وزن، فشار وارده بر مفاصل را کاهش می‌دهد.
• استفاده از کمپرس گرم خشکی عضلات و درد را از بین می‌برد و کمپرس سرد می‌تواند تورم و درد را کاهش دهد.
• پیروی از رژیم غذایی بدون گلوتن ممکن است التهاب را و خشکی مفصل را پس از شکستگی را کاهش دهد.

بهترین قرص خشکی مفاصل

در صورتی که علت خشکی مفصل یک بیماری جدی مانند روماتیسم باشد، فرد باید همیشه مراقب سلامتی مفاصل خود باشد.

مصرف قرص‌ها و مکمل‌هایی چون آرتونیک که مخصوص حفظ سلامت مفاصل ساخته شده‌اند می‌تواند روند درمان را راحت‌تر کرده و سلامتی مفاصل را حفظ کنند.

مکمل آرتونیک حاوی مواد اولیه‌ایی چون کلاژن، متیل سولفونیل متانا، هیالورونیک اسید و کندرویتین است.

این مواد از منابع طبیعی گرفته شده‌اند تا بدون ایجاد مشکل برای بدن، خشکی مفاصل را بهبود دهند.

برخی از فواید مصرف مکمل آرتونیک برای خشکی مفاصل به شرح زیر است:

• کاهش التهاب مفاصل
• تقویت سیستم ایمنی بدن
• هیدراته کردن مفاصل بدن
• کاهش خشکی مفاصل
• افزایش استحکام استخوان
• افزایش انعطاف‌پذیری مفاصل
• کاهش علائم آرتروز
• بهبود عملکرد مفصل

سوالات متداول

آیا خشکی مفاصل قابل درمان است؟

امکان درمان خشکی مفاصل به دلیل آن بستگی دارد. برخی از بیماری‌ها مانند آرتروز و روماتیسم درمان قطعی ندارند و داروها تنها می‌توانند علائم مختلف آن را مدیریت کنند.

آیا نوشیدن آب زیاد به خشکی مفاصل کمک می‌کند؟

بله. هیدراته نگه داشتن مفاصل و غضروف‌ها به حرکت روان‌تر و راحت‌تر استخوان‌ها روی هم کمک می‌کند.

خشکی مفاصل از چه سنی شروع می‌شود؟

به طور معمول، احتمال ابتلا به خشکی مفاصل از 30 سالگی به بعد است اما شرایط مختلفی مانند سبک زندگی و ژنتیک ممکن است باعث شود که اشخاص جوان‌تر هم به این بیماری مبتلا شوند.

آیا فیزیوتراپی به خشکی مفاصل کمک می‌کند؟

فیزیوتراپی و تحرک داشتن یکی از روش‌های مدیریت و کاهش خشکی مفصل است.  پزشکان از این روش را در ابتدای روند درمان خشکی مفاصل استفاده می‌کنند.