نرمی استخوان در کودکان

نرمی استخوان در کودکان یکی از بیماری‌هایی است که در اثر کمبود کلسیم در بدن مادر در دوران بارداری و یا کمبود کلسیم در رژیم غذایی کودکان پدید خواهد آمد.

اگر بدن کودکان کلسیم کافی نداشته و یا قادر به جذب کلسیم دریافتی نباشد بیماری راشیتیسم یا نرمی استخوان در کودکان رخ می‌دهد.

درد استخوان، شکستگی استخوان، تغییر شکل استخوان، ضعف عضلانی شدید و … همگی از علائم نرمی استخوان در کودکان به شمار می‌رود.

به منظور درمان نرمی استخوان می‌بایست با تغییر رژیم غذایی مناسب کلسیم را از مواد غذایی یا از مکمل‌های مملو از کلسیم تأمین کرده و همچنین با دریافت ویتامین D زمینه را برای جذب کلسیم دریافتی فراهم آورید.

راشیتیسم یا نرمی استخوان در کودکان چیست؟

راشیتیسم بیماری ضعیف ‌شدن و نرم شدن استخوان در کودکان است. علت اصلی بیماری نرمی استخوان در کودکان کمبود ویتامین D است.

راشیتیسم را می‌توان اختلال اسکلتی برشمرد که به دلیل کمبود ویتامین D، کلسیم و فسفات در کودکان رخ می‌دهد.

اگر بدن ویتامین D کافی نداشته باشد، حفظ کلسیم و فسفات برای بدن دشوار می‌شود. در این زمان بدن هورمون‌هایی ترشح می‌کند که کمبود کلسیم و فسفات از استخوان‌ها صورت می‌گیرد.

استخوان‌هایی بدون کلسیم و فسفات استخوان‌هایی نرم و ضعیف خواهند بود.

چرا دوران کودکی زمان مهمی برای رشد استخوان است؟

باید در نظر بگیریم که 6 تا 36 ماهگی شایع‌ترین زمان جهت راشیتیسم یا نرمی استخوان در کودکان محسوب می‌شود؛ زیرا کودکان در این سنین در حال رشد هستند.

در این سن بدن کودک به بیشترین کلسیم و فسفات جهت رشد و تقویت استخوان‌های خود نیاز دارند و کمبود این ویتامین و ماده معدنی به صورت بیماری راشیتیسم نمود پیدا می‌کند، زیرا در اثر کمبود کلسیم هورمون‌هایی در بدن ترشح می‌شود تا کمبود کلسیم از استخوان‌های بدن تأمین شود و استخوان‌های بدون کلسیم نرم و شکننده خواهند بود.

علل نرمی استخوان در کودکان

از دلایل اصلی و علل نرمی استخوان در کودکان کمبود ویتامین D است. بدن افراد جهت جذب کلسیم و فسفر به ویتامین D نیاز دارد.

اگر برای کودکان ویتامین D کافی تأمین نشده و یا در جذب این ویتامین مشکل داشته باشند، راشیتیسم رخ می‌دهد. کودکانی که پوستی تیره دارند، احتمال ابتلا به راشیتیسم در آن‌ها بالاتر است.

پوست تیره در برابر پوست روشن‌تر کمتر به نور خورشید واکنش نشان می‌دهد و در نتیجه ویتامین D کمتری جذب می‌شود.

حتی کودکانی که در مناطقی زندگی می‌کنند که ساعات کمتری در معرض نور آفتاب قرار دارند، احتمال ابتلای آن‌ها به راشیتیسم بالاتر خواهد بود.

البته بیماری راشیتیسم می‌توان علت ارثی داشته باشد. ممکن است اختلال از طریق ژن‌ها به کودک منتقل شود. در راشیتیسم ارثی از جذب فسفات توسط کلیه‌ها جلوگیری می‌شود.

علاوه بر موارد فوق در موارد نادری ابتلا به برخی از بیماری‌ها سبب می‌گردد تا بدن به درستی از ویتامین D استفاده نکرده و به همین دلیل کلسیم مورد نیاز بدن جذب نشود.

از جمله این بیماری‌ها می‌توان به بیماری سلیاک، بیماری التهاب در روده‌ها، برخی بیماری‌های کلیوی و … اشاره کرد.

از آنجا که تغذیه مادر در دوران بارداری بسیار حائز اهمیت است، کمبود ویتامین D مادران در دوران بارداری ممکن است به تولد نوزادی با علائم نرمی استخوان یا راشیتیسم همراه باشد.

حتی نوزادانی که زودتر از موعد متولد می‌شوند ممکن است به نرمی استخوان دچار باشند زیرا زمان کمتری در بدن مادر از ویتامین D استفاده کرده‌اند و این می‌تواند منجر به نرمی استخوان در کودکان گردد.

علائم نرمی استخوان در کودکان

از علائم نرمی استخوان در کودکان می‌توان به موارد ذیل اشاره کرد که عبارتند از:

• تأخیر در رشد کودک و کوتاهی قد
• شکستگی استخوان
• تأخیر در تشکیل دندان‌ها یا ایجاد سوراخ در مینای دندان
• داشتن جمجمه با شکلی عجیب
• تأخیر افتادن حرکت کودک
• احساس درد در ستون فقرات، لگن و پاهای کودک
• احساس ضعف عضلانی شدید
• وجود پاهای خمیده
• ضخامت مچ دست و پا
• ایجاد برآمدگی در استخوان سینه

درمان نرمی استخوان در کودکان

علت اصلی نرمی استخوان در کودکان کمبود ویتامین D یا عدم توانایی در جذب مؤثر ویتامین D است.

جهت درمان نرمی استخوان در کودکان از دو راه می‌توان ویتامین D بدن را تأمین کرد که عبارتند از:

• استفاده مناسب از نور خورشید. اگر کودکان به طور مناسب در معرض نور خورشید قرار بگیرند، ویتامین D جذب می‌شود. استفاده از کرم ضدآفتاب نامناسب نیز سبب عدم جذب ویتامین D به مقدار کافی شده و می‌بایست از این کرم‌های بی‌کیفیت اجتناب شود. ویتامین D کمک می‌کند تا کلسیم و فسفات از روده‌ها جذب شوند.
• استفاده از مواد غذایی مناسب. روغن ماهی، زرده تخم‌مرغ، ماهی‌هایی چربی چون سالمون مواد غذایی مملو از ویتامین D به شمار می‌روند.
• در موارد حادتر برای درمان ناهنجاری‌های اسکلتی از جراحی اصلاحی نیز استفاده می‌شود.

مواد غذایی برای نرمی استخوان در کودکان

جهت پیشگیری از بیماری راشیتیسم مواد غذایی برای نرمی استخوان در کودکان حاوی مقادیر کافی کلسیم، فسفر و ویتامین D خواهند بود.

از مواد غذایی مملو از ویتامین D که سبب جذب کلسیم دریافتی بدن می‌شود می‌توان به روغن ماهی، تخم‌مرغ و شیر اشاره کرد. همچنین برای جذب کلسیم لازم در کودکان برای مقابله با نرمی استخوان در کودکان می‌توان به منابع لبنی چون شیر، ماست و پنیر اشاره کرد.

همچنین گیاهانی نظیر کلم پیچ، بروکلی، گل کلم، اسفناج و شاهی نیز منابع غنی از کلسیم به‌شمار می‌روند.

انواع ماهی آزاد، ساردین، غلات و دانه سویا نیز برای مقابله با نرمی استخوان در کودکان مفید است. حتی کلسیم در حبوبات چون عدس، نخود و لوبیا نیز به فراوانی یافت می‌شود.

میوه‌هایی نظیر توت فرنگی، انجیر، سیب، لیمو ترش و انبه نیز منابعی غنی از کلسیم برای مقابله با نرمی استخوان در کودکان به شمار می‌روند.

والدین علاوه بر مواد غذایی بالا می بایست مصرف بادام، گردو، فندق، پسته، انجیر خشک، کشمش و خرما را در رژیم غذایی کودکان خود قرار دهند.

از دیگر ویتامین های لازم جهت مقابله با نرمی استخوان در کودکان می‌توان به ویتامین C اشاره کرد.

مرکبات، گیلاس، کیوی، توت فرنگی، فلفل دلمه ای، کلم بروکلی، اسفناج، گوجه فرنگی و … از منابع غنی ویتامین C به شمار می‌روند.

ویتامین دیگر مورد نیاز بدن برای مقابله با نرمی استخوان در کودکان ویتامین K است.

اسفناج، بروکلی، هویج، زرده تخم‌مرغ، پنیر و … مملو از ویتامین K هستند. از مصرف بیش از حد ویتامین K می بایست جلوگیری شود، زیرا در اثر استفاده زیاد این ویتامین رسوب کرده و اثرات مخربی را به دنبال خواهد داشت.

چه زمانی برای نرمی استخوان در کودکان باید به پزشک مراجعه کرد؟

اغلب والدین سوال می کنند که چه زمانی برای نرمی استخوان در کودکان باید به پزشک مراجعه کرد. اغلب اگر کودکان احساس درد استخوانی، ضعف عضلانی و یا بدشکلی و مشکل اسکلتی داشته باشند، می بایست به پزشک مراجعه شود.

پزشک می تواند با انجام معاینات فیزیکی به راشیتیسم کودک پی ببرد. علاوه بر معاینات فیزیکی آزمایش خون جهت اندازه گیری سطح فسفات و کلسیم در خون، استفاده از تصویربرداری با اشعه ایکس برای بررسی ناهنجاری‌های استخوانی، بیوپسی استخوان و … می تواند در تشخیص بیماری راشیتیسم مؤثر باشد.

آیا می توانیم به کودکان مکمل کلسیم بدهیم؟

افراد برای جلوگیری از ابتلا به نرمی استخوان به کلسیم نیاز دارند. البته عامل جذب کلسیم توسط بدن ویتامین D است.

در صورتی که بدن کلسیم کافی نداشته یا قادر نباشد تا کلسیم دریافت شده را به هر دلیلی جذب کند بیماری راشیتیسم یا نرمی استخوان در کودکان و استئومالاسی در بزرگسالان رخ می‌دهد.

یکی از راه های مقابله با این بیماری دریافت کلسیم کافی است. به منظور تأمین این ماده معدنی مغذی می توان از رژیم غذایی مناسب بهره گرفت و یا از قرص ها و ویتامین های مفید در کنار رژیم غذایی استفاده کرد.

یکی از بهترین مکمل ها که کلسیم بدن را تأمین می‌کند مکمل کلسی هیل ایکس مارت است. مکمل کلسی هیل علاوه بر کلسیم منبع غنی از ویتامین های E، D و K به شمار می‌رود.

این مکمل از چنان مزایایی برخوردار است که کودکانی که میزان کافی کلسیم دریافت نکرده و نسبت به غذاهای حاوی کلسیم از خود ممانعت نشان می‌دهند می‌توانند در صورت صلاحدید پزشک از این مکمل استفاده کنند.

مکمل کلسی هیل ایکس مارت با استفاده از ماده معدنی کلسیم در خود سبب استحکام استخوان ها می‌شود، از شکستگی استخوان جلوگیری کرده و از بیماری راشیتیسم در کودکان و استئومالاسی در بزرگسالان جلوگیری می‌کند.

سوالات متداول

علت نرمی استخوان در کودکان چیست؟

علت نرمی استخوان کمبود کلسیم در کودکان است و یا بدن کودکان قادر به جذب کلسیم دریافت شده نیست. اگر بدن میزان کلسیم لازم را نداشته باشد دریافت کلسیم و فسفات مورد نیاز از استخوان‌ها خواهد بود و استخوان های بدون کلسیم و فسفات استخوان هایی نرم و بدون مقاومت به شمار می‌روند.

آیا نرمی استخوان در کودکان قابل درمان است؟

نرمی استخوان در کودکان با تغییر رژیم غذایی و استفاده از مواد غذایی پر کلسیم و استفاده از مکمل های مناسب قابل درمان است.

کمبود چه ویتامین هایی موجب نرمی استخوان در کودکان می شود؟

مهم‌ترین ویتامینی که کمبود آن سبب نرمی استخوان می‌شود، ویتامین دی است. ویتامین دی، زمینه جذب کلسیم و فسفات توسط استخوان‌ها را فراهم می‌آورد و بدنی فاقد ویتامین دی لازم، کلسیم دریافتی را به طور مناسب جذب نکرده و دچار کمبود کلسیم خواهد شد.

نرمی استخوان در کودکان در چه سنینی رخ می دهد؟

6 تا 36 ماهگی شایع ترین زمان نرمی استخوان در کودکان به شمار می رود.