تنگی کانال نخاعی از عوارضی است که سبب فشار بر اعصاب و نخاع خواهد شد. مسائل ژنتیکی، خار استخوان، فتق یا بیرون زدگی دیسک، ضخامت بیش از اندازه رباط ها، تومورها و … از علل تنگی این کانال می باشند.
افراد با تنگی کانال کمر درد در باسن که به سمت ساق پا کشیده می شود، احساس سنگینی در پاها، بی حسی و سوزن سوزن شدن در ساق پا و درد کمر پس از ایستادن های طولانی مدت را تجربه می کنند.
پزشکان به منظور تشخیص این عارضه از معاینات بالینی و آزمایشاتی چون ام آر آی و سی تی اسکن بهره می برند.
به منظور درمان این عارضه می توان از روش هایی چون دارو درمانی، فیزیوتراپی، تزریق داروهای استروئیدی و عمل جراحی مطابق دستور پزشک استفاده کرد.
به منظور کسب اطلاعات بیشتر در خصوص عارضه تنگی کانال نخاعی تا انتهای این متن با ما همراه باشید.
تنگی کانال کمر چیست؟
نخاع دسته ای از اعصاب هستند که از تونلی که با مهره ها نگهداری می شوند عبور کرده و به آن تونل کانال نخاعی می گویند.
تنگی این کانال یا تنگی ستون فقرات کمری سبب فشار بر نخاع شده و تنگی کانال کمر را به دنبال خواهد داشت. این تنگی ممکن است در هر قسمت از ستون مهره ها رخ دهد، اما تنگی کانال نخاعی در قسمت پایین کمر شایع تر است.
احتمال بروز این عارضه در تمامی سنین امکانپذیر است اما احتمال بروز آن در افراد بالای 50 سال شایع تر خواهد بود.
تنگی کانال نخاعی اغلب دو ناحیه از ستون فقرات را تحت تاثیر قرار می دهد که یکی مربوط به کمر و دیگری در ارتباط با گردن است.
ستون فقرات کمری از 5 مهره در پایین کمر تشکیل شده است که بزرگترین مهره های ستون فقرات هستند و از مهره L1 تا L5 را به خود اختصاص می دهند، اگر باریک شدن کانال نخاعی در مهره های کمری رخ دهد، تنگی کانال کمر را به دنبال خواهد داشت.
ستون فقرات گردنی نیز از 7 مهره تشکیل شده است که از مهره های C1تا C7 را به خود اختصاص می دهند. اگر باریک شدن کانال نخاعی درمهره های گردنی ایجاد شود تنگی کانال گردن پدیدار می گردد. هرکدام از این عوارض نشانه ها و علل مخصوص به خود را خواهد داشت.
علت تنگی کانال کمر چیست؟
مهمترین علل تنگی کانال کمر عبارتند از:
● مسائل ژنتیکی
ممکن است فرد از ابتلای تولد و به دلایل ژنتیکی دچار این عارضه شود.
● خار استخوان
آسیب دیدگی های ناشی از آرتریت سبب رشد استخوان اضافی بر ستون فقرات شده و این استخوان های اضافی بر کانال نخاعی فشار خواهند اورد.
علاوه بر آرتریت بیماری پاژه عارضه دیگری است که سبب ایجاد خارهای استخوانی بر ستون فقرات شده و موجب تنگی کانال کمر می گردد.
● فتق یا بیرون زدگی دیسک
دیسک ها همچون بالشتک هایی نرم به عنوان ضربه گیر بین استخوان های ستون فقرات عمل می کنند. اگر به دلایل مختلف مواد نرم داخل دیسک به بیرون نشت کند سبب فشار بر اعصاب و نخاع شده و تنگی کانال کمر را به دنبال خواهد داشت.
● ضخامت بیش از اندازه رباط ها
اگر رباط که طناب هایی قوی هستند و به نگه داشتن استخوان های ستون فقرات کمک می کنند بیش از اندازه سفت و ضخیم شوند به کانال نخاع فشار وارد کرده و سبب تنگی کانال کمر می شوند.
● تومورها
تومورها با احتمال کمتری سبب تنگی کانال کمر شده و بر نخاع فشار خواهند آورد.
● آسیب های وارده برستون فقرات
سقوط ها، تصادفات و سایر آسیب ها موجب شکستگی یا جابجایی استخوان های ستون فقرات شده و تنگی کانال کمر را در پی دارد.
● وجود کیست در ستون مهره ها
ایجاد کیست در ستون مهره ها، کانال عبور نخاع را تنگ کرده و سبب فشار بر اعصاب شده و تنگی کانال کمر را به دنبال خواهد داشت.
علائم تنگی کانال نخاعی در زنان و مردان
بارزترین علائم تنگی کانال کمر در زنان و مردان درد، بی حسی، سوزن سوزن شدن و ضعف است. از مهمترین علائم تنگی کانال کمر عبارتند از:
- احساس دردی که از باسن شروع شده وبه سمت پایین ساق پا کشیده می شود.
- احساس سنگینی در پاها که ممکن است در یک یا هر دو پا رخ دهد.
- بی حسی و احساس سوزن سوزن شدن باسن و ساق پا
- گزگز کردن پاها
- احساس درد کمر که با ایستادن های طولانی مدت، راه رفتن های مداوم و پیاده روی در سراشیبی تشدید می شود.
- از دست رفتن حس در پاها
- از دست رفتن توانایی جنسی
- از دست رفتن کنترل مثانه و روده در صورت عدم درمان عارضه تنگی کانال کمر و تشدید این بیماری
چگونه بفهمیم تنگی کانال نخاعی داریم؟
متخصصین از طریق معاینات بالینی و بررسی سابقه پزشکی افراد و انجام برخی آزمایشات تنگی کانال کمر را تشخیص می دهند. MRI آزمایشی است که پزشکان برای تشخیص تنگی کانال کمر تجویز می کنند.
در این آزمایش از امواج رادیویی برای ایجاد تصاویر مقطعی از ستون فقرات استفاده می شود. این آزمایَش تصاویر دقیقی از اعصاب، دیسک و نخاع افراد نشان داده و در صورت وجود تومور آن را آشکار می کند.
سی تی اسکن آزمایش دیگری است که تصاویر مقطعی از ستون فقرات فراهم میکند.
روش های درمان تنگی کانال نخاعی
تعیین روش درمان تنگی کانال نخاعی به علت ایجاد آن، محل تنگی و شدت علائم بستگی خواهد داشت. از مهم ترین روش های درمانی تنگی کانال نخاعی عبارتند از:
● دارو درمانی
استفاده از داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی یا NSAIDs در درمان این عارضه موثر هستند. استفاده از برخی داروهای ضد افسردگی مطابق دستور پزشک می تواند به کاهش درد مزمن ناشی از این عارضه کمک کند.
آمی تریپتیلین از جمله این داروها هستند. داروهای ضد تشنج نیز از طریق کاهش درد بر اعصاب آسیب دیده به درمان عارضه کمک می کنند، داروهایی مانند گاباپنتین و متوکاربامول در این زمینه موثر خواهند بود.
● فیزیوتراپی
فیزیوتراپیست ها با ارائه تمریناتی به بیماران سبب افزایش قدرت و استقامت آن ها می شوند، در عین حال انجام صحیح و اصولی این تمرینات تعادل، انعطاف پذیری و ثبات ستون فقرات را تقویت خواهد کرد.
● تزریق های استروئیدی
تزریق برخی داروهای ضد استروئیدی اطراف ناحیه متورم و تحریک شده سبب کاهش تورم و تسکین درد می شود.
● جراحی
اعمال جراحی به منظور بیشتر کردن فضای کانال نخاعی، جراحی های مختلفی را در بر می گیرد. لامینکتومی نوعی از این جراحی است که در آن قسمت پشتی استخوان آسیب دیده ستون فقرات برداشته می شود.
طی این عمل جراحی با ایجاد فضای بیشتر اطراف اعصاب، فشار از روی نخاع برداشته می شود.
لامینوتومی عمل جراحی دیگری است که در آن پزشک جراح سوراخی را به اندازه کافی بزرگ می کند تا فشار بر نقطه ای خاص کاهش یابد.
نحوه خوابیدن تنگی کانال نخاعی
افراد با تنگی کانال نخاعی بهتر است در وضعیت جنینی بخوابند. در این وضعیت زانوها تا سینه جمع شده و دستان دور آن حلقه شده است و خوابیدن به پهلو انجام می گیرد.
همچنین توصیه می گردد تا زنان باردار و افراد با مشکلات گوارشی به پهلوی چپ و افراد با مشکلات قلبی به پهلوی راست بخوابند.
خوابیدن به این وضعیت علاوه بر تسکین و کاهش درد ناشی از تنگی کانال کمر سبب باز کردن فضا بین استخوان ها شده و تا حدودی فشار از روی اعصاب برداشته می شود.
افراد با این عارضه حتی می توانند به پشت بخوابند، توصیه می گردد تا از حوله و بالشتی زیر زانوها استفاده شود تا انحنای طبیعی بدن در این حالت نیز حفظ گردد.
خوابیدن روی شکم با داشتن چنین عارضه ای توصیه نمی گردد، زیرا این حالت تنها فشار را بر مفاصل و ماهیچه ها افزایش می دهد و سبب درد گردن نیز خواهد شد.
سوالات متداول
بهترین دارو برای تنگی کانال نخاعی چیست؟
پزشک بسته به شدت عارضه داروهای متفاوتی را جهت کمک به تسکین درد و کاهش التهاب تجویز می کند. داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی، برخی داروهای ضد افسردگی مانند آمی تریپتیلین، برخی داروهای ضد تشنج و داروهایی مانند گاباپنتین و متوکاربامول برای درمان تنگی کانال نخاعی مفید هستند.
اگر تنگی کانال نخاعی درمان نشود چه میشود؟
عدم درمان تنگی کانال نخاعی به دلیل فشار مکرر بر نخاع سبب از دست رفتن دائمی احساس در نقاط مختلفی از بدن مانند بازوها، دست ها، پاها و قفسه سینه خواهد شد. مشکل در دفع ادرار و از دست رفتن کنترل بر مثانه و روده از دیگر عوارض عدم درمان تنگی کانال کمر است.
