ریزش مو بعد از زایمان درگیری مادران شیرده است که برخلاف دوران بارداری که موها ضخیم‌تر و پرتر جلوه می‌کنند. با گذشت چند هفته از تولد نوزاد ممکن است با ریزش مو مواجه شوید.
این مساله کاملا طبیعی است و به کمک راهکارهای موثری می‌توان آن را کنترل کرد.
خوشبختانه در اغلب موارد ریزش مو بعد از زایمان پدیده موقتی است. تا زمانی‌که کودک یک‌ساله می‌شود، فولیکول‌های مو به‌مرور زمان به الگوهای رشد معمول خود باز می‌گردند.
برخلاف باور عموم مردم، این فقط استرس ناشی از تولد نوزاد نیست که باعث ریزش موهای شما می‌شود. بلکه کاهش تدریجی هورمون‌های جنسی زنانه مانند استروژن و پروژسترون نیز در بروز آن موثر است.
در این مطلب به جزئیات کاملی از علائم، علل و نحوه درمان ریزش مو بعد از زایمان اشاره خواهیم کرد تا بهتر بتوانید با این شرایط غیرمنتظره و سخت کنار بیایید.
دلیل ریزش مو بعد از زایمان
اگرچه ریزش مو بعد از زایمان چندین علل مختلف دارد اما مهمترین دلیل آن تغییرات هورمونی است.
هورمون گنادوتروپین جفتی انسان یا hCG، همان هورمونی است که افزایش سطح آن نشان داد شما باردار هستید.
بارداری همچنین باعث افزایش سطوح هورمون‌های دیگر از جمله استروژن، پروژسترون، اکسی‌توسین و پرولاکتین می‌شود. حجم خون شما نیز در دوران بارداری افزایش یافته و تا زمان زایمان 50 درصد بیشتر از حد طبیعی می‌شود.
بلافاصله پس از تولد نوزاد، هورمون‌های استروژن و پروژسترون به سرعت کاهش می‌یابند.
در واقع این هورمون‌ها در عرض 24 ساعت پس از تولد تقریباً به سطح طبیعی خود باز می‌گردند. اگرچه تا زمانی‌که شما شیر می‌دهید، هورمون پرولاکتین بالا باقی می‌ماند. حجم خون نیز کاهش می‌یابد، اما افت آن تدریجی‌تر است و چند هفته پس از تولد نوزاد به حالت عادی باز می‌گردد.
همه این عوامل باعث می‌شوند که پس از زایمان 70 درصد از فولیکول‌های مو در فاز اگزوژن یا استراحت قرار بگیرند. به‌مرور شروع به ریزش کنند تا فضا برای رشد موهای جدید فراهم شود. از نظر پزشکان، همزمان با تغییرات هورمونی عوامل دیگری مانند موارد زیر نیز در ریزش مو بعد از زایمان موثر هستند:
- بیماری‌های دوران بارداری
- هیجان و نگرانی مادر برای حفظ سلامت جنین
- بیهوشی عمومی برای سزارین
- شیردهی
- کمبودهای تغذیه‌ای
- تغییر سبک زندگی برای نگهداری از نوزاد
در این شرایط عارضه ریزش مو به عنوان تلوژن افلوویوم (Telogen effluvium) شناخته می‌شود که ربطی به خود بارداری ندارد بلکه ناشی از استرس زایمان است.
شیردهی می‌تواند بر تعادل هورمونی و تغذیه‌ای تأثیر بگذارد که در بروز ریزش مو بعد زایمان موثر است.
مشخص شده است که با شروع شیردهی، میزان هورمون استروژن نیز کاهش پیدا می‌کند زیرا استروژن اضافی می‌تواند در تولید شیر اختلال ایجاد کند.
ریزش مو بعد از زایمان از کی شروع میشه؟
ریزش مو بعد از زایمان ممکن است از چند روز پس از تولد نوزاد شروع شود و گاهی تا یک سال نیز ادامه دارد.
این روند معمولاً در حدود 3 تا 4 ماهگی نوزاد به اوج خود می‌رسد.
مطمئنا مشورت با یک پزشک متخصص پوست و مو تاثیر زیادی در کاهش شدت ریزش مو بعد از زایمان دارد.
درمان ریزش مو بعد از زایمان
اگر از روند ریزش موهای خود دلسرد شده‌اید، به خاطر داشته باشید که موقتی است. به گفته پزشکان، ریزش مو بعد از زایمان اغلب طی سه ماه به‌صورت خود‌به‌خود برطرف می‌شود.
با این وجود توصیه می‌کنیم که از راهکارهای خانگی استفاده کنید.
همزمان با یک پزشک متخصص نیز برای درمان ریزش مو بعد از زایمان مشورت کنید، به‌خصوص اگر بعد از تولد یک سالگی نوزاد همچنان درگیر ریزش مو بعد از زایمان هستید.
قرص برای ریزش مو بعد از زایمان
اصولا پزشکان از هورمون‌درمانی برای توقف ریزش مو بعد از زایمان استفاده نمی‌کنند، زیرا می‌تواند باعث افزایش بیشازحد هورمون‌های استروژن و پروژسترون شود.
این مساله در ایجاد اختلال در روند شیردهی یا حتی خلق‌و‌خوی مادر موثر است. از طرفی، ممکن است ذرات دارو از طریق شیر به نوزاد منتقل شوند.
تنها قرص تجویزشده برای درمان ریزش مو بعد از زایمان، مکمل حاوی ویتامین‌های A و گروه B (به‌خصوص بیوتین) و آهن و روی است.
امروزه برندهای مختلفی از این نوع مکمل وجود دارد. می‌توانید پیش از مصرف در مورد بهترین گزینه با توجه به شرایط بالینی خود با داروساز یا پزشک مشورت کنید.
درمان خانگی ریزش مو بعد از زایمان
به کمک روش‌های خانگی زیر می‌توانید موهای خود را پرتر و سالم‌تر نشان دهید:
- در روتین آرایشی و بهداشتی موهای خود تغییراتی ایجاد کنید. از سشوار یا اتو مو کمتر استفاده کنید زیرا باعث می‌شوند که موها نازک‌تر و شکننده‌تر شوند. گرمای زیاد به ریشه‌های مو آسیب وارد می‌کند. بعد از حمام اجازه دهید موهایتان به حالت طبیعی خشک شوند. برس کشیدن بیشازحد می‌تواند باعث افزایش ریزش موهای شما شود. بنابراین بیش از یکبار در روز به موهای خود شانه نزنید و آن‌ها را محکم با کش نبندید. برای کنترل ریزش مو بعد از زایمان، کمی موهای خود را کوتاه کنید.
- یک رژیم غذایی مقوی داشته باشید. گنجاندن انواع میوه‌ها، سبزیجات و پروتئین‌های سالم در رژیم غذایی بهترین راه برای اطمینان از دریافت تمام مواد مغذی مورد نیاز بدن است. سبزیجات با برگ‌های تیره (برای تامین آهن و ویتامین C)، سیب‌زمینی شیرین و هویج (برای تامین بتاکاروتن)، تخم مرغ (برای تامین ویتامین D) و ماهی (برای تامین امگا 3 و منیزیم) عالی هستند.
- مصرف مکمل‌های ویتامین دوران بارداری خود را بعد از تولد نوزاد ادامه دهید. پزشکان معتقد هستند که تامین کافی همه ویتامین‌ها بر حفظ سلامت کلی بدن و سپس سلامت موها موثر است.
- از شامپوهای حجم‌دهنده مو استفاده کنید. این محصولات با داشتن روغن‌های گیاهی و بیوتین به ضخیم شدن موهای نازک و پاکسازی ملایم پوست سر کمک می‌کنند.
- از روغن‌های اساسی برای ماساژ سر استفاده کنید. روغن فندق، نعناع، بذر کتان، بادام و کرچک گزینه‌های خوبی برای افزایش خون‌رسانی به پوست سر و کاهش ریزش مو بعد از زایمان هستند.
توصیه‌های متخصصان برای ریزش مو بعد از زایمان
متخصصان علاوه‌بر تاکید بر نکات ذکرشده، توصیه می‌کنند که:
- سعی کنید از تماس پوست سر با موادی مانند سولفات‌ها، پارابن‌ها و سایر مواد شیمیایی خشن موجود در شامپوها و محصولات حالت‌دهنده اجتناب کنید. زیرا می‌توانند باعث التهاب در پوست سر شوند که منجر به ریزش موی بیشازحد و تضعیف رشد موهای جدید می‌شود.
- از شامپوها، نرم‌کننده‌ها و ماسک‌های غنی از ویتامین و پروتئین استفاده کنید. به‌دنبال موادی مانند کراتین، کلاژن و کافئین در این محصولات برای کمک به تقویت مو باشید.
- به‌جای حوله‌های معمولی از حوله‌های میکروفیبر برای خشک کردن موهای خود استفاده کنید.
علائم و نشانه‌های ریزش مو پس از زایمان
در دوران بارداری، موها کندتر از حد معمول می‌ریزند. چراکه در سه ماهه سوم بارداری، سطح استروژن شش برابر بیشتر از حد طبیعی است. هر دو این هورمون‌ها با نگهداشتن مو در فاز آناژن (رشد)، از رشد مو و کاهش ریزش آن حمایت می‌کنند.
پس از تولد نوزاد چرخه طبیعی ریزش موها از سر گرفته می‌شود و احتمال ریزش مو بعد از زایمان وجود دارد. حجم کل ریزش مو شما پس از زایمان احتمالاً بیشتر از آن چیزی نیست که در 9 ماه گذشته از دست داده‌اید، فقط به نظر می‌رسد که این مساله به یکباره اتفاق می‌افتد.
یک پوست سر طبیعی و سالم روزانه بین 50 تا 100 تار مو از دست می‌دهد. در شرایط ریزش مو بعد از زایمان، ممکن است با ریزش بیش از 100 عدد تار مو در روز مواجه شوید. علاوه بر این، نشانه‌هایی از نازک شدن و شکنندگی بیشازحد نیز در ساختار موها مشاهده می‌شود.
یکی از بارزترین علائم ریزش مو بعد از زایمان، نازک شدن و کاهش حجم موهای اطراف شقیقه است. اگر متوجه شده‌اید که عوامل دیگری غیر از زایمان در ریزش مو شما موثر هستند، حتما با پزشک متخصص پوست و مو مشورت کنید.
چگونه از ریزش مو بعد از زایمان جلوگیری کنیم؟
ازآنجایی‌که افزایش هورمون‌های استرس‌زا در بروز آن موثر است، بنابراین سعی کنید وحشت نکنید.
ریزش مو بعد از زایمان ربطی به سلامت ریشه یا ساقه مو شما ندارد، پس نمی‌توان به صورت صددرصد از وقوع آن جلوگیری کرد. با این وجود، توجه به نکات زیر کمک زیادی به شما در این زمینه می‌کند:
- روزانه ساعت مشخصی را به ورزش کردن ملایم اختصاص دهید.
- دقیقا مطابق با دوران بارداری، از یک رژیم غذایی سالم و حاوی میوه و سبزیجات فراوان استفاده کنید. بدین‌شکل می‌توانید به‌صورت طبیعی ویتامین‌ها و مواد معدنی لازم برای رشد موها را دریافت کنید.
- در صورت تایید پزشک، بلافاصله پس از زایمان مصرف مکمل‌های تقویت‌کننده رشد مو یا ضد ریزش مو را شروع کنید.
هورمون‌ها چگونه روی رشد موهای شما تاثیر می‌گذارند؟
در واقع استروژن هورمون اصلی است که افزایش یا کاهش آن روی رشد موها موثر است. افزایش آن باعث می‌شود که 85 درصد از فولیکول‌های مو سیگنالی مبنی بر قرار گرفتن در فاز رشد دریافت کنند.
در نتیجه فقط 15 درصد از فولیکول‌ها که در فاز استراحت هستند ریزش پیدا می‌کنند. این مساله باعث می‌شود که احساس کنید در دوران بارداری موهای شما سریع‌تر از قبل رشد می‌کنند و حجیم‌تر به نظر می‌رسند.
پس از زایمان با کاهش استروژن و پروژسترون، سیگنالی مبنی بر ورود بخش زیادی از فولیکول‌ها به فاز استراحت ارسال می‌شود. در نتیجه روند ریزش مو بعد از زایمان شروع می‌شود.
سوالات متداول
ریزش مو بعد از زایمان تا کی ادامه دارد؟
معمولاً تلوژن افلوویوم یا ریزش شدید مو حدود سه تا چهار ماه پس از زایمان شروع می‌شود. اغلب خانم‌ها تا سه ماه درگیر این مشکل هستند.
آیا با ریزش مو پس از زایمان، موهایمان دوباره رشد می‌کند؟
این اطمینان را به شما می‌دهیم که طی چند ماه موهای شما دوباره رشد می‌کنند. البته اگر مشکل زمینه‌ای دیگری مانند کم‌کاری تیروئید نداشته باشید.
آیا ریزش مو بعد از زایمان با شیردهی ارتباط دارد؟
همانطورکه ذکر شد، تغییرات هورمونی و کمبودهای تغذیه‌ای ناشی از شیردهی نیز در ریزش مو بعد از زایمان موثر است.
برای ریزش مو بعد از زایمان چه مکمل‌هایی مصرف کنم؟
مکمل‌های حاوی حاوی بیوتین، سلنیوم، روی و آهن می‌توانند به کاهش روند ریزش مو و رشد مجدد موها کمک کنند.
