شکستگی پا یکی از شایع‌ترین و دردناک‌ترین آسیب‌هایی است که هر فردی در اثر حوادث مختلفی چون تصادفات رانندگی، افتادن اجسام سنگین، آسیب‌های ورزشی و … ممکن است با آن مواجه شود. این شکستگی در نقاط مختلفی از پا ایجاد میشود. شکستگی در استخوان لگن یا فمور، نازک نی ساق پا یا فیبولا، درشت نی ساق پا یا تیبیا و شکستگی مچ پا از جمله محتمل‌ترین قسمت‌های آسیب‌پذیر است. شکستگی در هرکدام از قسمت‌های پا علائم مخصوص به خود را دارد. اما علائمی چون درد بدون وقفه، ورم، کبودی، بی‌حسی در انگشتان پا و … از جمله علائم رایج و عمومی شکستگی پا است. باتوجه‌به شدت شکستگی فارغ از اینکه شکستگی بسته، مرکب، جزئی و … باشد، توصیه میشود برای درمان شکستگی به پزشک متخصص مراجعه شود.
استفاده از مکمل‌های غذایی مناسب، ورزش، به‌کارگیری کفش مناسب و برخی نکات بسیار کوچک اما کاربردی و مفید، خطر ابتلا به شکستگی پا را به حداقل ممکن کاهش خواهد داد.
شکستگی ساق پا چیست؟
شکستگی ساق پا از جمله آسیب‌های دردناکی است و زیرمجموعه شکستگی‌های پا قرار می‌گیرد. شکستگی ساق پا ممکن است در قسمت‌های ذیل ایجاد شود:
- ابتدای استخوان‌های نازک نی و درشت نی ساق پا در نزدیکی به زانو
- شکستگی در تنه استخوان‌های نازک نی و درشت نی ساق پا
- انتهای استخوان‌های نازک نی و درشت نی ساق پا در نزدیکی مچ پا
شکستگی ساق پا می‌تواند در هرکدام از استخوان‌های نازک نی و درشت نی به طور مجزا و به‌صورت ایزوله اتفاق بیفتد. در شرایط بدتر شکستگی در هر دو استخوان نازک نی و درشت نی ساق پا ایجاد شده و شکستگی دوبل ساق پا ظاهر می‌گردد. برای درمان شکستگی ساق پا باتوجه‌به شدت شکستگی از جراحی و یا از ثابت نگه‌داشتن و گچ‌گیری پا استفاده می‌کنند.
انواع شکستگی پا
شکستگی پا از آسیب‌های جدی است که مستقیماً فعالیت‌های روزمره و عملکرد فرد را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد. اگرچه شکستگی پا دردناک است اما انواعی دارد که عوارض و آسیب‌ها در هرکدام متفاوت است. انواع شکستگی پا مطابق ذیل تقسیم میشود:
- شکستگی بسته: در شکستگی بسته پوست دچار هیچ بریدگی نمی‌شود.
- شکستگی مرکب: برخلاف شکستگی بسته در شکستگی مرکب پوست بریده و باز میشود و احتمال ایجاد عفونت در این نوع از شکستگی پا زیاد است.
- جابجایی استخوان: این نوع از شکستگی پا برای درمان نیاز به عمل جراحی دارد زیرا در اثر ضربه وارد شده شکاف موجود در دو انتهای استخوان جابجا میشود.
- شکستگی جزئی: در این نوع از شکستگی استخوان پا دچار ترک میشود.
- شکستگی کامل: استخوان پا در این حالت دو یا چندتکه میشود و تکه‌ها از بدنه اصلی استخوان جدا می‌شوند.
- شکستگی مویی: نوع خفیفی از شکستگی پا که ترک‌های ایجاد شده بر استخوان با اشعه ایکس قابل‌مشاهده است و به شکستگی مویی شکستگی استرس نیز می‌گویند.
اشکال شکستگی پا
شکستگی پا می‌تواند اشکال مختلفی داشته باشد. از جمله اشکال شکستگی پا می‌توان به موارد ذیل اشاره کرد:
- شکستگی عرضی: شکل این شکستگی همانند خطی مستقیم بر روی استخوان است.
- شکستگی مارپیچ: اغلب در اطراف استخوان پا شکستگی مارپیچ شکل می‌گیرد.
- شکستگی مورب: شکستگی در استخوان به‌صورت مورب است.
- شکستگی متراکم: شکستگی که در آن استخوان خرد شده ولی از نظر ظاهری صاف به نظر می‌رسد.
- شکستگی خرد شده: استخوان در این حالت به چند قسمت تقسیم میشود.
- شکستگی تحت‌فشار: در این حالت استخوان‌های پا به سمت هم کشیده می‌شوند.
- شکستگی Avulsion: در این نوع شکستگی قسمتی از استخوان به‌وسیله تاندون یا رباط موجود در مچ و یا زانو کشیده میشود.
شکستگی استخوان ران
استخوان ران یا فمور یکی از استخوان‌های قوی و طویل در بدن است که شکستگی آن نیاز به نیروی شدیدی دارد. انواع شکستگی استخوان ران بستگی به نیروی شدیدی است که سبب ایجاد شکستگی شده است. انواع شکستگی استخوان ران عبارتند از:
- شکستگی عرضی: خطی مستقیم و افقی در تنه استخوان فمور ایجاد میشود.
- شکستگی مایل: شکستگی زاویه‌دار در طول تنه استخوان فمور ایجاد میشود.
- شکستگی مارپیچ: خط شکستگی در امتداد تنه و به‌صورت مارپیچی است.
- شکستگی همراه با خردشدگی: استخوان فمور به دو یا چند قطعه تقسیم میشود.
- شکستگی باز: استخوان فمور طوری می‌شکند که از پوست خارج شده و سبب آسیب به عضلات، تاندون‌ها و رباط‌های اطراف نیز خواهد شد.
شکستگی فمور یا استخوان ران از جمله شکستگی‌های رایج در دوران کهنسالی است. توصیه میشود تا افراد مسن با مصرف مکمل‌های حاوی کلسیم، ویتامین D، منیزیم و زینک به تقویت استخوان‌های خود پرداخته و از پوکی‌استخوان در این سنین پیشگیری کنند.
شکستگی تیبیا
استخوان تیبیا همان استخوان درشت نی ساق پا است. شکستگی تیبیا باتوجه‌به شدت نیرویی که سبب شکست شده است متفاوت است. استخوان تیبیا بزرگ‌ترین استخوان در ساق پا است و قسمت زیادی از وزن بدن را تحمل می‌کند. عواملی چون تصادف با وسایل نقلیه موتوری، سقوط، ورزش‌هایی چون دویدن در مسافت‌های طولانی، پوکی‌استخوان و … از جمله عوامل ایجاد شکستگی تیبیا یا شکستگی استخوان درشت نی ساق پا هستند.
شکستگی تیبیا با آسیب‌های بافتی ماهیچه‌های اطراف و یا رباط‌های مجاور همراه است.
شکستگی فیبولا
استخوان فیبولا همان استخوان نازک نی ساق پا است. شکستگی فیبولا به‌تنهایی کمتر رخ می‌دهد و اغلب شکستگی فیبولا همراه با شکستگی تیبیا و یا دررفتگی و آسیب در مفصل مچ پا و پیچ‌خوردگی و چرخش مچ پا همراه است.
اگر شکستگی در هر دو استخوان تیبیا و فیبولا همزمان اتفاق بیفتد اصطلاحاً شکستگی ” تیب – فیب” رخ می‌دهد که برای درمان نیاز به عمل جراحی خواهد داشت. استخوان فیبولا اگرچه وظیفه زیادی در تحمل وزن بدن ندارد اما محل اتصال رباط‌ها هم در مفصل زانو و هم در مفصل مچ پا است.
گاهی شکستگی فیبولا در کوهنوردان یا دونده‌های مسافت‌ها طولانی‌مدت رخ می‌دهد که به آن شکستگی استرسی فیبولا می‌گویند. در شکستگی استرسی همزمان با استراحت درد کاهش و در زمان فعالیت مجدداً درد افزایش خواهد یافت.
علائم شکستگی پا
شکستگی پا از جمله آسیب‌های دردناکی است که با علائمی همراه است. شدت و ضعف هرکدام از علائم باتوجه‌به انواع شکستگی پا متفاوت است. از جمله علائم شکستگی پا عبارتند از:
- درد ضربان‌دار و شدید در استخوان پا به‌صورت مداوم و بدون وقفه
- افزایش درد با فعالیت و کاهش درد در زمان استراحت و سکون
- تورم در ناحیه آسیب‌دیده
- درد زیاد در زمان لمس پا
- عدم توانایی به حرکت
- تغییر شکل ظاهری پا و کبودی و تورم در نقطه آسیب‌دیده
- بی‌حسی در انگشتان پا
- تغییر رنگ در انگشتان پا
دلایل شکستگی پا
شکستگی پا به دلایل مختلفی رخ می‌دهد و شدت شکستگی باتوجه‌به دلایل شکستگی متفاوت است. برخی از دلایل شکستگی پا عبارتند از:
- تصادفات اتومبیل و موتورسیکلت
- زمین‌خوردن
- افتادن اجسام سنگین بر پا
- قدم برداشتن نادرست با شیوه نامناسب
- فشار زیاد و مکرر
- انجام ورزش‌های سخت و طاقت‌فرسا نظیر راگبی، بسکتبال، تنیس، فوتبال
- ابتلا به بیماری‌هایی چون پوکی‌استخوان
درمان شکستگی پا
برای درمان انواع شکستگی پا پس از طی مراحل درمان و یا همزمان با انجام مراحل درمانی لازم است تا به تقویت استخوان‌های آسیب‌دیده بپردازیم. یکی از بهترین محصولات در این زمینه مکمل بن فیت ایکس-مارت است. مکمل بن فیت با بهره مندی از عناصر غذایی چون کلسیم، زینک، منیزیم و ویتامین دی در جلوگیری از پوکی استخوان مناسب بوده و همچنین سبب افزایش تراکم استخوانی شده و از گرفتگی عضلات نیز ممانعت به عمل می آورد.
مکمل بن فیت ایکس-مارت با استفاده از ترکیبات ذیل به درمان شکستگی پا کمک می‌کند:
- کلسیم موجود در مکمل بن فیت عملکرد عضلات پا را تقویت می‌کند.
- ویتامین دی موجود به جذب کلسیم و فسفر بیشتر کمک کرده و از این طریق به درمان شکستگی پا کمک می‌کند.
- زینک موجود به تقویت استخوان‌های آسیب‌دیده می‌پردازد و از تحلیل آن‌ها جلوگیری می‌کند.
- منیزیم مکمل بن فیت به جلوگیری از عضلات آسیب‌دیده پا کمک کرده و از این طریق به درمان شکستگی پا می‌انجامد.
جلوگیری از شکستگی پا
باتوجه‌به شعار پیشگیری بهتر از درمان، لازم است تا از روش‌هایی که از شکستگی پا جلوگیری می‌کند استفاده کنیم. روش‌های جلوگیری از شکستگی پا عبارتند از:
- استفاده از کفش مناسب در کاربردهای متفاوت.
- استفاده از کفش مناسب برای ورزش به‌خصوص در ورزش‌های هوازی مثل دویدن موردنیاز است.
- ورزش‌کردن را به‌آرامی شروع کنید و به اندام و بالاخص پاها اجازه گرم‌شدن و افزایش گردش خون را بدهید.
- انجام فعالیت‌های ورزشی مختلف به‌تناوب
- تقویت استخوان‌ها با استعمال مواد غذایی سرساز از کلسیم
- خودداری از پیاده‌روی و دویدن در مناطق تاریک و بدون دید کافی
- استفاده حداقل روزانه 1000 میلی‌گرم کلسیم و ویتامین D در رژیم غذایی
سوالات متداول
آیا می توانید روی پای شکسته راه بروید؟
راه‌رفتن روی پای‌شکسته به میزان شکستگی بستگی دارد و بهتر است انجام نشود. حتی اگر شکستگی مویی و خفیف باشد با تداوم راه‌رفتن عوارض بسیار جدی به وجود خواهد آمد.
شکستگی پا چقدر طول می کشد تا بهبود یابد؟
زمان لازم برای بهبود شکستگی پا به سن، شدت شکستگی، محل آن، ژنتیک فرد، سایر آسیب‌ها در زمان شکستگی و … بستگی دارد. اما این زمان بین 2 تا 6 ماه متغیر است.
آیا شکستگی پا جدی است؟
شکستگی پا بسیار جدی است و فرد آسیب‌دیده به‌منظور جلوگیری از بدجوش خوردن، دیرجوش خوردن، جوش نخوردن و جلوگیری از عفونت و آسیب‌های بیشتر لازم است تا به پزشک و متخصص مراجعه کند.
آیا شکستگی پا به خودی خود بهبود می یابد؟
اگر شکستگی مویی و بسیار جزیی باشد خودبه‌خود بهبود می‌یابد اما احتمال بد جوش خوردن و دیرجوش خوردن در آن زیاد است.
کدام یک از موارد زیر علائم و نشانه های شکستگی است؟
درد زیاد و بدون وقفه نقطه آسیب‌دیده، تورم، کبودی، افزایش درد در زمان فعالیت، بی‌حسی در انگشتان از جمله علائم و نشانه‌های شکستگی پا هستند.
شکستگی پا چه حسی دارد؟
شکستگی پا بسته به محل شکستگی و شدت آن متفاوت است اما در صورت شدت بالا دردی غیرقابل‌تحمل و فرسایشی در انتظار فرد خواهد بود.
