ویتامین‌ها نقش مهمی در سلامتی بدن اعمال می‌کنند. از این میان ویتامین B9 از جمله ویتامین‌هایی است که در DNA و سنتز آن تأثیرگذار است. مواد غذایی زیادی به طور طبیعی حاوی ویتامین B9 هستند. فولات در واقع حالت طبیعی ویتامین B9 موجود در مواد غذایی است. اگر تصمیم به استفاده از ویتامین B9 به طور مصنوعی در قالب قرص و مکمل‌های غذایی گرفته شود آنگاه اسید فولیک مورداستفاده قرار می‌گیرد. این ماده از جمله مواد موردنیاز برای زنان باردار است و ایمنی عصبی جنین را تا حدود زیادی تأمین می‌کند.
افراد مختلف به‌ویژه زنان باردار یا زنانی که قصد بارداری دارند بهتر است به طور طبیعی از مواد غذایی حاوی فولات استفاده کنند و در صورت نیاز از قرص‌ها و مکمل‌های غذایی حاوی فولیک اسید بهره بگیرند. کمبود ویتامین B9 در بدن افراد را دچار اختلالات و بیماری‌هایی خواهد کرد؛ لذا استفاده از قرص‌ها و مکمل‌های حاوی اسید فولیک برای تمامی افراد و در تمامی سنین توصیه می‌شود.
فولات چیست؟
شکل طبیعی ویتامین B9 را فولات می گویند. فولات از فولیوم به معنای برگ گرفته شده است. برگ درختان منبع غنی فولات در طبیعت است. فولات برای سنتز DNA، تقسیم سلولی، بلوغ گلبول‌های قرمز، کمک به ساخت میتونین و … مورداستفاده قرار می‌گیرد.
میزان موردنیاز فولات در سنین مختلف متفاوت است. فولات به طور طبیعی در مواد خوراکی زیادی یافت می‌شود اما اگر به‌صورت مصنوعی در قرص‌ها، مکمل‌ها و … مورداستفاده قرار بگیرد به آن اسید فولیک می‌گویند. درهرصورت فولات طبیعی یا اسید فولیک مصنوعی اشکال مختلفی از ویتامین B9 هستند.
ویتامین B9 در فولات (اسید فولیک )
اسید فولیک حالت مصنوعی و فراوری شده فولات است که در قرص‌ها، مکمل‌های غذایی و … یافت می‌شود. اما فولات فراوری شده و مصنوعی نیست و به طور طبیعی در برخی مواد غذایی وجود دارد. فولات و اسید فولیک هر دو منابعی غنی از ویتامین B9 هستند.
ویتامین B9 نقش مهمی در بدن ایفا می‌کند و کمبود آن سبب ایجاد بیماری‌هایی خواهد شد. انواع بیماری‌های قلبی، آلزایمر، افسردگی، سرطان و … از بیماری‌هایی است که نبود ویتامین B9 در آن‌ها تأثیر دارد.
چه غذاهایی سرشار از فولات هستند و چه فوایدی دارند؟
غذاهایی چون اسفناج پخته، کلم بروکلی پخته، نخودفرنگی، لوبیاچشم‌بلبلی پخته، لوبیا سفید پخته، عدس پخته، موز، آب‌پرتقال تازه، کلم خام، زرده تخم‌مرغ، شیر، طالبی، هندوانه، پرتقال، کیوی، انبه، جگر و … مواد غذایی سرشار از فولات هستند. همچنین رعایت نکاتی سبب می‌گردد تا فولات موجود در مواد غذایی نام‌برده‌شده از بین نروند. برخی از این نکات عبارتند از:
- میوه‌ها و سبزی‌ها در صورت امکان خام مصرف شوند.
- سبزی‌ها در صورت نیاز به پخته‌شدن با آب کم پخت شوند.
- آب سبزی پخته شده را در انواع سوپ‌ها و خورش‌ها استفاده شود.
- روش‌هایی مختلف طبخ نظیر بخارپز کردن، ماکروویو کردن، کباب‌پز کردن و تنوری کردن از جمله روش‌هایی است که سبب حفظ فولات موجود در مواد غذایی می‌شود.
- پرهیز از خیساندن میوه و سبزی در آب به مدت‌زمان طولانی در حفظ فولات مواد غذایی مؤثر است.
بهترین زمان مصرف قرص فولات
زمان مصرف فولیک اسید تفاوت خاصی ندارد، ولی می‌بایست توجه شود که با فاصله زمانی حداقل یک تا دو ساعت از مصرف سایر مواد غذایی باشد.
چه کسانی باید اسید فولیک مصرف کنند؟
مصرف اسید فولیک برای زنان باردار یا زنانی که قصد بارداری دارند لازم است. اهمیت اسید فولیک تا جایی است که این ماده احتمال نقص کودک در مغز و ستون فقرات را 50 تا 70 درصد کاهش می‌دهد. همچنین اسید فولیک خطر نازایی در زنان را کاهش می‌دهد.
فولیک اسید برای افرادی که به پسوریازیس و یا آرتریت روماتوئید مبتلا هستند و داروی متوترکسات مصرف می‌کنند تجویز می‌شود.
به‌منظور پیشگیری از بیماری‌هایی چون سرطان خون، اختلال دوقطبی، سرطان، سندرم خستگی مزمن، آلزایمر، افسردگی، دیابت، صرع، نقرس و … بهتر است فولات در رژیم غذایی افراد استفاده شده و از مکمل‌های غذایی و داروهای حاوی فولیک اسید استفاده شود.
قرص فولیک اسید برای چیست؟
قرص فولیک اسید منبع غنی از ویتامین B9 است. ویتامین B9 از جمله ویتامین‌های لازم و ضروری بدن است که در سنتز DNA نقش دارد. کمبود ویتامین B9 در بدن به‌خصوص در زنان باردار و یا زنانی که قصد بارداری دارند علاوه بر اینکه احتمال نازایی را افزایش می دهد، احتمال آسیب به مغز و ستون فقرات کودک را بالا می‌برد؛ بنابراین توصیه می‌شود تا این افراد از مواد غذایی حاوی فولات و مکمل‌ها و قرص‌ها حاوی فولیک اسید در برنامه غذایی خود استفاده کنند.
عوارض جانبی اسید فولیک
برخی افراد ممکن است نسبت به فولیک اسید و مصرف آن حساسیت داشته باشند و لازم است از مصرف این مکمل غذایی پرهیز کنند. برخی دیگر از عوارض جانبی فولیک اسید تهوع، نفخ و بی‌خوابی است. افرادی که دارویی خاص مصرف می‌کنند پیش از مصرف اسید فولیک می‌بایست با پزشک مشورت کنند تا استعمال فولیک اسید در آن‌ها ایجاد حساسیت نکند.
دوز مناسب اسید فولیک برای بارداری
اسید فولیک از مکمل‌های لازم و ضروری است که زنانی که قصد بارداری دارند و یا باردار هستند می‌بایست مصرف نمایند. زنان لازم است مصرف روزانه 400 میکروگرم فولیک اسید از یک ماه پیش از باردار شدن آغازکرده و تا اتمام دوران بارداری ادامه دهند.
برخی پزشکان معتقد هستند که در زنان باردار مصرف اسید فولیک تا 600 میکروگرم می‌بایست افزایش یابد. زنانی که دو یا چندقلو باردار هستند مصرف روزانه 1000 میکروگرم فولیک اسید برای آنان توصیه می شود.
فواید و کاربرد ویتامین های B کمپلکس
ویتامین B کمپلکس 8 ویتامین گروه B شامل B1، B2، B3، B5، B6، B7، B9 و B12 را در خود دارد. هرکدام از ویتامین‌های B نقش خاصی را در بدن اعمال می‌کنند که عبارتند از:
- B1 افزایش سطح متابولیسم بدن
- B2 تبدیل غذا به انرژی
- B3 بازسازی DNA و متابولیسم بدن
- B5 تولید هورمون
- B7 متابولیسم کربوهیدرات و چربی‌ها
- B9 تشکیل گلبول‌های سفید و قرمز و انجام تقسیم سلولی
- B12 ساخت DNA و رشد گلبول‌های قرمز
لذا استفاده از ویتامین B کمپلکس سبب بهره‌مندی از تمامی خواص انواع ویتامین‌ها B می‌شود.
مکمل یدوناتال ایکس مارت مخصوص زنان باردار
یکی از مواد لازم و ضروری برای زنان باردار و یا زنانی که قصد بارداری دارند مصرف فولیک اسید به‌عنوان قرص و مکمل مواد غذایی است. اگرچه ویتامین B9 به‌صورت فولات در بسیاری از مواد غذایی یافت می‌شوند اما شاید مصرف تمامی این مواد غذایی امکان‌پذیر نبوده و گاهی مشکل به نظر برسد. مکمل یدوناتال ایکس مارت دارای مقدار مناسبی اسید فولیک تقریباً برابر با 2000 گرم اسفناج است. این مکمل علاوه بر اسید فولیک دارای مقدار مناسبی ید، آهن و ویتامین C نیز هست.
ازآنجاکه اسید فولیک، ید و آهن سه ماده غذایی موردنیاز و مقوی برای زنان باردار جهت سلامت دستگاه عصبی جنین هستند مصرف این مکمل غذایی در زنان باردار توصیه می‌شود. مکمل یدوناتال ایکس مارت از جمله بهترین مکمل‌هایی است که جهت برطرف‌کردن کم‌خونی نقش اساسی دارد.
سوالات متداول
مقدار مورد نیاز روزانه فولات در بدن چقدر است؟
مقدار موردنیاز فولات در بدن در سنین مختلف متفاوت است و با افزایش سن نیاز به فولات افزایش می‌یابد. از بدو تولید تا 6 ماهگی به 65 میکروگرم، از 7 تا 12 ماهگی به 80 میکروگرم، از 1 تا 3 سالگی به 150 میکروگرم، از 4 تا 8 سالگی به 200 میکروگرم، از 9 تا 13 سالگی به 300 میکروگرم، از 14 سالگی به بعد به 400 میکروگرم فولات موردنیاز است.
سالم ترین منبع ویتامین B9 چیست؟
حبوبات شامل لوبیای قرمز و عدس، مارچوبه، سبزیجاتی چون کلم بروکلی، اسفناج، چغندر، مرکبات، آجیل‌ها و دانه‌ها و همچنین جوانه گندم از منابع غنی ویتامین B9 هستند.
رابطه اسید فولیک و افسردگی در چیست ؟
کاهش سطح اسید فولیک سلول‌های خونی در ابتلا به افسردگی نقشی مهم دارند لذا مصرف روزانه اسید فولیک در درمان این بیماری تأثیر زیادی دارد.
علائم کمبود فولات چیست ؟
خستگی، تغییر رنگ و خاکستری شدن آن‌ها، زخم‌های دهان، ورم زبان، ضعف، بی‌حالی، رنگ‌پریدگی پوست، تنگی نفس، تحریک‌پذیری و … از جمله علائم کمبود فولات در بدن است.
تداخل دارویی اسید فولیک چیست؟
افرادی که از داروهای خاص استفاده می‌کنند بهتر است پیش از مصرف فولیک اسید با پزشک خود مشورت کنند تا دچار حساسیت دارویی نشوند.
شربت فولات چیست ؟
شربت فولات حاوی یون آهن و مواد معدنی است که برای مقابله با کم‌خونی مورداستفاده قرار می‌گیرد. هنگام مصرف به دلیل اینکه شربت فولات آهن دارد و آهن سبب سیاه شدن رنگ دندان‌ها خواهد شد توصیه می‌شود این شربت را با آبمیوه مخلوط کرده و با نی مصرف شود.
