کورتاژ روشی است که با استفاده از آن بافت‌های باقیمانده پس از سقط جنین و زایمان، از رحم خارج می‌شود.
کورتاژ ممکن است به دلایل مختلفی از جمله برای جستجوی علت یک عارضه رحمی، مانند خونریزی غیرطبیعی رحم استفاده شود. از دیگر استفاده‌های عمل کورتاژ می‌تواند به برداشتن بافت‌های جنینی پس از سقط جنین و یا برداشتن جفت پس از زایمان اشاره کرد.
از آنجایی که کورتاژ یک عمل حساس است، باید قبل و بعد از ان اقدامات مراقبتی خاص با مشورت پزشک انجام شود. انجام کورتاژ به معنای عدم امکان بارداری مجدد نیست و زنان می‌توانند تحت نظر پزشک، دوباره برای بارداری اقدام کنند.
کورتاژ چیست و چگونه انجام می‌شود؟
کورتاژ روشی برای برداشتن بافت از داخل رحم است. پزشکان برای تشخیص و درمان برخی بیماری‌های رحمی مانند خونریزی شدید یا پاکسازی پوشش رحم پس از سقط جنین و مرده‌زایی از این عمل استفاده می‌کنند.
قبل از انجام عمل کورتاژ، پزشک متخصص سوابق پزشکی شما را بررسی میکند تا بهترین نوع بیهوشی یا بی‌حسی را برای شما انتخاب کند. بیهوشی عمومی، بی‌حسی ناحیه‌ایی و بی حسی موضعی از انتخاب‌هایی هستند که در دسترس خواهید داشت.
پس از تزریق بیهوشی یا بی‌حسی، پزشک متخصص یک اسپکولوم را در واژن قرار می‌دهد تا دهانه رحم را باز نگه دارد. برای گشاد کردن دهانه رحم، از میله‌های دیلاتور استفاده می‌شود که اندازه‌های مختلفی دارند و دهانه رحم را به تدریج بازتر می‌کنند.
پزشک متخصص از کورت که نوعی دستگاه خراش دادن قاشقی شکل است، برای تمیز کردن بافت رحم استفاده میکند. آن‌ها گاهی اوقات از یک دستگاه مکش نازک برای بیرون آوردن بافت باقی مانده در رحم استفاده می‌کنند. در صورتی که کورتاژ تشخیصی باشد، نمونه بافت رحم به آزمایشگاه فرستاده می‌شود.
انواع کورتاژ
متخصص زنان و زایمان ممکن است به دلیل شرایط زیر برای مراجع خود عمل کورتاژ را تجویز کند:
● برداشتن بافت از رحم
پس از سقط جنین یا زمانی که قسمت هایی از جفت پس از زایمان در رحم باقی می‌ماند، کورتاژ انجام می‌شود.
به دلیل افزایش خطر عفونت و خونریزی، پس از سقط جنین و زایمان، رحم باید کاملا خالی باشد و پزشک با استفاده از این عمل، همه بافت‌های اضافی را از رحم خارج میکند.
● تشخیص یا درمان خونریزی نامنظم رحمی
با استفاده از کورتاژ می‌توان بافت غیرطبیعی را که باعث ایجاد مشکلات پزشکی مانند عفونت، فیبروم یا سرطان رحم می‌شود، حذف کرد. همچنین می‌تواند کیست، پولیپ یا تومور را با استفاده از این عمل از بین برد.
پزشکان ممکن است نمونه‌ای از بافت رحم را با استفاده از کورتاژ استخراج کنند و برای تشخیص بیماری‌های رحمی به آزمایشگاه بفرستد.
● هیستروسکوپی
گاهی اوقات، پزشک برای معاینه دقیق دهانه رحم، یک میله با دوربین را داخل واژن قرار می‌دهد تا محیط رحم و دهانه رحم را بررسی کرده و بیماری‌های احتمالی را تشخیص دهد.
دستگاه کورتاژ چه شکلیه؟
در طی عمل کورتاژ از اسپکولوم واژن برای جدا نگه داشتن دیواره‌های واژن استفاده می‌شود. سپس میله‌هایی با ضخامت فزاینده، به نام دیلاتور، وارد دهانه رحم می‌شود تا دهانه رحم به آرامی باز شود. این کار با دستگاه، عمل را ساده‌تر میکند.
پس از گشاد کردن دهانه رحم، یک ابزار بلند و نازک به نام کورت از طریق دهانه رحم وارد رحم می شود. این ابزار دارای سری مانند قاشق است که به برداشتن بافت پوشش داخلی رحم کمک میکند.
مراقبت‌های قبل از انجام کورتاژ
کورتاژ را می‌توان در بیمارستان، کلینیک یا مطب پزشک متخصص و معمولا به صورت سرپایی انجام داد. قبل از انجام عمل بهتر است دستورالعمل‌هایی را انجام دهید.
پزشک متخصص ممکن است قبل از کورتاژ برخی از مواد غذایی را ممنوع کند. با دقت دستورات پزشک را دنبال کنید تا مشکلی پیش نیاید.
به دلیل استفاده از مواد بی‌حس کننده، ممکن است بعد از عمل، خوابالود باشید. با یک نفر دیگر به مطب بیایید تا شما را پس از کورتاژ به خانه برساند. چند ساعت از روز خود را برای انجام عمل و استراحت خالی نگه دارید.
در برخی موارد، ممکن است چند ساعت یا حتی یک روز قبل از عمل، از داروها یا انواع خاصی از هیستروسکوپی برای باز شدن دهانه رحم استفاده شود.
داروهایی مانند میزوپروستول که به صورت خوراکی یا واژینال تجویز می‌شوند، برای نرم کردن دهانه رحم استفاده می‌شوند.
یکی دیگر از روش‌های باز کردن دهانه رحم، قرار دادن یک میله باریک ساخته شده از لامیناریا در دهانه رحم است. لامیناریا با جذب مایع در دهانه رحم به تدریج منبسط شده و دهانه رحم را به تدریج بازتر میکند.
با پزشک متخصص درباره مراقبت‌های خاص قبل از کورتاژ صحبت کنید تا در روند عمل، مشکلی به وجود نیاید.
عمل کورتاژ چقدر طول می‌کشد؟
خود عمل کورتاژ حدود 5 تا 10 دقیقه طول می‌کشد. اما کل فرآیند به دلیل دریافت بیهوشی و سایر آماده‌سازی‌ها بیشتر طول می‌کشد.
همچنین باید چند ساعت بعد از عمل در اتاق مراقبت‌های ویژه بمانید تا از بروز هرگونه مشکل جدی جلوگیری شود.
مراقبت‌های بعد از انجام کورتاژ
بعد از عمل کورتاژ، برای چند ساعت در بخش مراقبت‌های ویژه قرار می‌گیرید تا در صورت بروز موارد اورژانسی مانند خونریزی، بتوان جلوی آن را گرفت. استراحت در این بخش به شما زمان می‌دهد تا اثرات بیهوشی از بین برود.
عوارض جانبی معمول کورتاژ شامل گرفتگی خفیف رحم، لکه‌بینی و خونریزی خفیف است. این علائم تا چند روز پس از عمل از بین می‌روند. برای تسکین گرفتگی پزشکان معمولا مسکن‌هایی چون ایبوپروفن را تجویز می‌کنند.
در صورتی که مشکل اضطراری به وجود نیاید، می توانید دو روز بعد از کورتاژ، به فعالیت‌های روزانه خود بازگردید.
برای جلوگیری از عفونت، بهتر است تا یک هفته پس از کورتاژ رابطه جنسی برقرار نکنید و از استفاده از محصولات بهداشتی مانند تامپون، خودداری کنید.
پریودی بعد از کورتاژ ممکن است کمی دیرتر از حد موعد شروع شود. در صورتی که میخواهید اقدام به بارداری کنید، بهتر است با پزشک مشورت کرده و بهترین زمان را تعیین کنید.
علت قطع نشدن خونریزی بعد از کورتاژ
یکی از علل خونریزی پس از کورتاژ، سوراخ شدن دیواره رحم با یکی از ابزارهای این عمل است. خوشبختانه بیشتر سوراخ‌های رحم به خودی خود بهبود می‌یابند و نیازی به درمان ندارند.
دو مشکل بالقوه ناشی از سوراخ شدن خونریزی ناشی از آسیب به رگ خونی و آسیب به سایر اندام‌های داخلی است که می تواند باعث تداوم خونریزی پس از کورتاژ شود. ممکن است برای جستجو و ترمیم احتمالی این نوع صدمات، به جراحی‌های بیشتر نیاز باشد.
علت دیگر قطع نشدن خونریزی، پارگی دهانه رحم حین کورتاژ است. پزشک برای جلوگیری از خونریزی، دهانه رحم را بخیه می‌زند یا از بالن برای نگه داشتن فشار روی دهانه رحم مدیریت می شود.
داشتن خونریزی بیش از حد یا نیاز به تزریق خون پس از کورتاژ غیر عادی است. اگر در عرض دو ساعت دو یا چند پد یا تامپون کاملا خونی شود و همچنان خونریزی ادامه دارد، فورا به پزشک با بخش اورژانس بیمارستان مراجعه کنید.
عوارض کورتاژ چیست؟
کورتاژ یک روش ایمن برای برداشتن بافت اضافه در رحم است. با این حال هر جراحی دیگر، خطراتی دارد که می‌توان از آن‌ها جلوگیری کرد.
- سوراخ شدن رحم (پارگی کوچک در رحم) که ممکن است در صورت عبور یکی از ابزارهای جراحی از دیواره رحم شما اتفاق بیفتد.
- عفونت
- خونریزی.
در موارد نادر، زنانی که کورتاژ انجام می‌دهند، دچار سندرم آشرمن می‌شوند. این وضعیت زمانی رخ می‌دهد که نوارهایی از بافت اسکار در رحم ایجاد می‌شود. این وضعیت می‌تواند باعث ناباروری شود و چرخه قاعدگی را تغییر دهد. این عارضه با یک جراحی جزئی برای برداشتن اسکار قابل درمان است.
سوالات متداول
بعد از کورتاژ چند روز استراحت لازم است؟
یک الی دو روز بعد از کورتاژ می‌توان به فعالیت‌های روزانه خود بازگردید.
با دیدن چه علائمی بعد از کورتاژ حتما به پزشک مراجعه کنم؟
در صورت ورم شکم، تب، خونریزی شدید، لخته‌های خونی بزرگ، گرفتگی‌های شدید رحمی و ترشحات واژنی بد بو بهتر است فورا به پزشک مراجعه کنید.
هزینه انجام کورتاژ چقدر است؟
هزینه انجام کورتاژ بین 10 تا 15 میلیون تومان است. هنگام برنامه‌ریزی برای عمل باید هزینه اتاق بیمارستان و مراقبت‌های بعد از عمل را هم در نظر گرفت.
