کمر بطور طبیعی دارای انحنا است که بوسیله آن می تواند شوک و ضربه ناشی از فعالیت ها را جذب نماید و از آسیب به ستون فقرات جلوگیری کند، اما اگر گودی کمر بیش از حد طبیعی باشد، مشکل آفرین خواهد بود.
عضلات شکمی ضعیف، اضافه وزن، آسیب ستون فقرات، پوکی استخوان، اختلالات عصبی و عضلانی و … از مهمترین عوامل گودی کمر هستند.
افراد می توانند با مراجعه به پزشک و معاینات بالینی به این عارضه پی ببرند. اگر این مشکل در افراد درد ایجاد نکند، نیاز به درمانی نخواهد داشت، ولی در صورت احساس کمر درد یا درد در گردن از روش های درمانی مانند دارو درمانی، بریس، فیزیوتراپی و عمل جراحی برای درمان آن استفاده می شود.
به منظور کسب اطلاعات بیشتر در خصوص گودی کمر تا انتهای این متن با ما همراه باشید.
گودی کمر چیست؟
گودی کمر منحنی به سمت داخل ستون فقرات کمری است که درست بالای باسن قرار گرفته است. درجه کمی از این گودی طبیعی است.
ستون فقرات سالم از جلو به عقب منحنی می شود، این انحنا به فرد در انجام فعالیت های روزانه ای چون راه رفتن، پریدن و دویدن کمک کرده و شوک و ضربه ناشی از این فعالیت ها را جذب می کند.
اما انحنای بیش از اندازه ستون فقرات یک عارضه است. انحنای زیاد سبب می گردد تا شکم (ناحیه معده) به حالت بیرون آمده خود را نشان داده و لگن ( اطراف باسن) به سمت عقب و بالا خمیده شوند.
گودی کمر زیاد ناشی از وضعیت بد قرار گرفتن بدن، ژنتیک، آسیب، بیماری های ستون فقرات، جراحی و … است. این عارضه انواعی دارد که عبارتند از:
گودی کمر پاسچرال که اغلب به دلیل اضافه وزن و عدم آمادگی عضلات شکمی و پشت ایجاد می شود.
افراد با وزن بالا مجبور هستند تا وزن زیادی را در سمت جلوی معده حمل کرده و همین امر سبب می گردد تا کمر به سمت جلو کشیده شود.
گودی کمر تروماتیک گونه ای دیگر از این عارضه است. این عارضه ناشی از تروما یا آسیب به حلقه های اتصال ستون فقرات ایجاد می شود و می توانند منجر به درد در قسمت پایین ستون فقرات شوند.
آسیب های ناشی از تصادفات شدید یا سقوط از ارتفاع بویژه در کودکان این عارضه را پدید می آورد. حتی این عارضه می تواند مادرزادی باشد، در این صورت در نحوه رشد حلقه های اتصال ستون فقرات (fracture) نقص رخ داده و سبب بدشکلی و ضعیف شدن آنها می شود که با انجام فعالیت های مستمر و تکراری فشار بر این حلقه های ضعیف بیشتر شده، حتی ممکن است اسپوندیلولیز یا شکستگی در اتصال استخوان رخ دهد.
گودی کمر می تواند پس از عمل جراحی رخ دهد که اصطلاحا به آن هایپرلوردوزیس لامینکتومی می گویند.
لامینکتومی نوعی از عمل جراحی ستون فقرات است که در آن به منظور دسترسی به نخاع و ریشه های عصبی بخشی از مهره ها برداشته می شوند. اگر این فرایند در چند سطح در ستون فقرات انجام شود، گودی کمر بیش از حد افزایش خواهد یافت.
گودی کمر ناشی از اختلالات عصبی و عضلانی نیز گونه ای دیگر از این عارضه هستند. این اختلالات انواع مختلفی از مشکلات در انحنای ستون فقرات را پدید می آورند.
گودی کمر ثانویه حالت دیگری است که در بیماران مبتلا به انقباض مفاصل لگن رخ می دهد و سبب می شود تا ستون فقرات از حالت تراز خارج شود.
عفونت، آسیب و مشکلات ناشی از عدم تعادل عضلانی و … می توانند از دلایل این اختلال باشند.
علت گودی کمر چیست؟
اغلب این عارضه به دلیل اضافه وزن، شرایط ژنتیکی و مادرزادی، تروماتیک یا ناشی از آسیب و تصادف، گودی کمر ناشی از جراحی، اختلالات عصبی و عضلانی، انقباض مفاصل لگن به دلیل عفونت و … رخ می دهد. برخی از این علل عبارتند از:
عضلات ضعیف شکمی
ستون فقرات کمری جهت حمایت به عضلات شکمی اطراف متکی هستند و افراد با عضلات شکمی ضعیف با احتمال بیشتری به این عارضه مبتلا می شوند.
اضافه وزن
اضافه وزن در شکم به کمر فشار وارد کرده و آن را به جلو هل داده و احتمال ابتلا به گودی کمر زیاد را افزایش می دهد.
تروما یا آسیب
آسیب های ناشی از ورزش، تصادفات، سقوط از ارتفاع و … می توانند سبب شکستگی ستون فقرات شوند و مهره های آسیب دیده با زاویه بیشتری منحنی خواهند شد.
جراحی
برخی از عمل های جراحی مانند ریزوتومی برای کاهش اسپاستیسیتی پا در بیماران مبتلا به فلج مغزی یا عمل جراحی لامینکتومی برای دسترسی به نخاع و ریشه های عصبی و … می توانند علت ایجاد این عارضه باشند.
اختلالات عصبی و عضلانی
بیماران مبتلا به دیستروفی عضلانی، فلج مغزی و … که در آنها عملکرد عصب و عضله مختل می شود با عارضه گودی کمر زیاد مواجه خواهند شد.
مشکلات لگن
افراد که دچار عفونت های لگن مانند دیسپلازی هیپ می شوند با مشکل در لگن مواجه خواهند بود.
اسپوندیلولیستزیس
این عارضه زمانی رخ می دهد که یکی از مهره های فرد از تراز خارج شود و مهره های تحتانی خود را تحت فشار قرار دهد.
آکندروپلازی
آکندروپلازی عارضه ناشی از اختلال در رشد استخوان است که علت مادرزادی و ژنتیکی دارد.
پوکی استخوان
پوکی استخوان به مرور زمان در سالمندان سبب شکستگی استخوان شده و عامل ایجاد گودی کمر بیش از حد نرمال باشد.
استئوسارکوم
استئوسارکوم نوعی سرطان است که استخوان های افراد را تحت تاثیر قرار می دهد و می تواند انحنای زیاد ستون فقرات را پدید آورد.
عوامل ژنتیکی و مادرزادی
دیستروفی عضلانی اغلب در بیماران ناشی از عارضه های ژنتیکی ایجاد می شود و سبب ضعف عضلانی در قسمت های مختلف بدن از جمله عضلات کمر می شود و ممکن است با گودی کمر زیاد همراه باشد.
مهمترین علت گودی کمر چیست؟
افراد با عضلات شکمی ضعیف با احتمال بالایی به این عارضه مبتلا می شوند. اضافه وزن نیز عامل دیگری است، زیرا چربی اضافی در شکم بر کمر فشار آورده و آن را به سمت جلو می کشد و سبب گودی کمر می شود.
این عارضه می تواند از تروما یا آسیب نشات بگیرد، این آسیب می تواند ناشی از آسیب های ورزشی، ترومای ناشی از تصادفات، زمین خوردن و … باشد که با شکستگی در ستون فقرات همراه بوده و در پی آن، گودی کمر خارج از حد طبیعی و نرمال ایجاد می گردد.
علت درد در ناحیه گودی کمر زنان
عواملی مانند کشیدگی عضلانی، رگ به رگ شدن رباط، فتق دیسک، استئوآرتریت و تنگی کانال نخاعی از مهمترین دلایل درد گودی کمر افراد است. علاوه بر این عوامل درد قاعدگی، بیماری التهابی لگن یا PID، فیبروم ها، بارداری، کیست تخمدان و آدنومیوز از علل درد در ناحیه گودی کمر زنان هستند.
پیش از قاعدگی و یا در طول این دوره علائم خفیف تا شدیدی از درد در عضلات پایین شکم و کمر زنان رخ می دهد.
در PID که با عفونت در اندام های تولید مثل همراه است، درد زیر شکم و گودی کمر همراه با تب، ترشحات غیر معمول و خونریزی رخ می دهد.
فیبروم ها نیز عوارض رشد غیر سرطانی هستند که علاوه بر درد گودی کمر با خونریزی و تکرر ادرار در زنان همراه خواهد بود.
وضعیت و فرم بدن در زمان بارداری که سبب می گردد مرکز ثقل زنان تغییر کرده و به سمت جلو متمایل شود، درد در گودی کمر زنان را به دنبال دارد.
درد گودی کمر در صبح
هنگام صبح آسیب پذیرترین زمان برای ستون فقرات است. نحوه خوابیدن، مشکلات سیستم عصبی و کارهایی که فرد پیش از خواب انجام داده است، همگی بر درد گودی کمر در صبح تاثیر خواهند داشت.
رختخواب نامناسب، وضعیت خواب نادرست و ارگونومی نامناسب تخت خواب و طرز خوابیدن، از علل اصلی این درد در صبح هستند. استفاده از تشک و ملافه های سفت و نامناسب در حین شب می تواند کمر درد فرد را تشدید کند.
خوابیدن بر شکم و یا عدم استفاده از بالش بین زانو در خوابیدن به پهلو یا عدم استفاده از بالش زیر زانو در خوابیدن به پشت می تواند به این درد در هنگام صبح منجر گردد.
انجام نامناسب فعالیت های روزانه و یا ارگونومی نامناسب بدن در طول روز نیز عامل دیگری است که سبب این درد در زمان صبح می گردد.
درد گودی کمر در اوایل بارداری
در دوران بارداری، بزرگ شدن رحم، وزن جنین، تغییرات در مفاصل فاست، عضلات پشت و رباط ها، فرم بدن را تغییر می دهند. در این دوران هورمون ریلکسین در بدن ترشح می شود تا رباط ها شل شده و این شل شدن بر ثبات ستون فقرات تاثیر می گذارند و منجر به کمر درد می شوند.
این تغییر فرم مرکز ثقل بدن را به جلو منتقل کرده و فشار بر کمر را افزایش می دهد. افزایش وزن در این دوران موجب می شود تا زنان سر و قسمت بالاتنه خود را به عقب و بر لگن منتقل کنند و سبب افزایش انحنای طبیعی گودی کمر می شوند.
به دلیل افزایش انحنای طبیعی ستون فقرات فشار بیشتری بر دیسک بین مهره ای وارد شده و احتمال کاهش ارتفاع و فشرده شدن کلی ستون فقرات نیز وجود خواهد داشت.
چگونه بفهمیم گودی کمر داریم؟
پزشک و متخصص ستون فقرات با معاینه بالینی فرد به انحنای زیاد ستون فقرات وی پی می برد.
در صورتی که پزشکان از طریق این معاینات گودی کمر زیاد فرد را تشخیص دهند با استفاده از آزمایشات تصویربرداری مانند اشعه ایکس، ام آر آی و سی تی اسکن در تشخیص خود به اطمینان خواهند رسید.
گودی کمر نشانه هایی دارد که با توجه به آنها می توان به این عارضه پی برد.
شکل بزرگ C در پایین کمر که سبب بیرون زدگی باسن به بیرون می شود، شکاف قابل توجه بین کمر و کف زمین هنگام دراز کشیدن صاف، احساس درد و ناراحتی عضلانی، مشکل در حین حرکت به صورت های خاص و … از مهمترین این نشانه ها جهت تشخیص این عارضه هستند.
برای گودی کمر چه کنیم؟
برای درمان گودی کمر با توجه به شدت آن پزشکان روش های مختلفی را پیشنهاد می دهند. نحوه درمان این عارضه به محل قرارگیری آن در ستون فقرات، سطح انحنا و علائم ناشی از این انحنای غیر طبیعی بستگی دارد.
اغلب پزشکان برای درمان این مشکل از روش های زیر استفاده می کنند:
تغییر سبک زندگی
کاهش وزن و پیروی از رژیم غذایی مناسب به همراه انجام فعالیت های ورزشی مناسب می توانند در بهبود و درمان گودی کمر زیاد افراد موثر باشد.
دارو درمانی
افراد با شدت کم گودی در کمر می توانند برای کاهش درد و علائم از داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی و یا مکمل هایی حاوی ویتامین D استفاده نمایند.
فیزیوتراپی
در این حالت پزشکان حرکات مخصوصی را برای کشش و تقویت عضلات اطراف ستون فقرات پیشنهاد می دهند. انجام این حرکات درد گردن و کمر ناشی از گودی کمر زیاد را کاهش می دهد.
پزشکان بر تقویت عضلات شکم، باسن و همسترینگ تاکید کرده و از این طریق به درمان بیماران کمک می کنند.
بریس
استفاده از تجهیز پزشکی بریس سبب می گردد تا ستون فقرات افراد مورد حمایت قرار گرفته و از انحنای بیشتر آن جلوگیری می شود. تعداد دفعات استفاده، مدت زمان استفاده و … می بایست مطابق با نظر پزشک باشد.
گاهی افراد با گودی کمر زیاد نیاز به استفاده از بریس به مدت 20 ساعت از شبانه روز را خواهند داشت.
عمل جراحی
اگر گودی کمر بیش از اندازه انحنا داشته باشد، با گذشت زمان بدتر شده و نیاز به عمل همجوشی ستون فقرات برای کاهش انحنا و کمک به صاف کردن ستون فقرات خواهد بود. گاه برای بهبودی به پیوند استخوان نیاز است.
نوع جراحی و مدت زمان نقاهت پس از آن به نظر پزشک معالج بستگی خواهد داشت.
در عارضه لوردوز کمری ضعف کدام عضلات باعث قوس کمر میشود؟
گودی کمر زیاد دلایل متفاوتی دارد که یکی از دلایل مهم، ضعف در برخی از عضلات است. همانطور که ضعف در برخی عضلات سبب لودروز و تشدید آن می شود، تقویت آن عضلات نیز از ابتلا به این عارضه یا شدت یافتن آن جلوگیری می کند.
برای مثال تقویت و افزایش قدرت مرکزی از طریق تقویت عضلات کمر، لگن، باسن و همسترینگ از ابتلا به این عارضه پیشگیری کرده و ضعف در هرکدام از این عضلات سبب ابتلا یا تشدید لوردوز می شود.
ضعف عضلات شکمی سبب گودی کمر زیاد می شود. ستون فقرات جهت حمایت به عضلات شکمی مناسب نیاز داشته و ضعف در چنین عضلاتی عارضه لوردوز و تشدید آن را در پی خواهد داشت.
زمانی که عضلات شکمی ضعیف باشند قادر نخواهند بود تا با کشش ناشی ز جاذبه روی لگن مقابله کنند و سبب می گردد تا فرد به جلو متمایل شده و لوردوز کمری پدیدار شود.
ضعف عضلات اطراف استخوان های لگن نیز سبب لوردوز و گودی کمر می شود.
فلوکسرهای لگن که موجب بلند کردن پا به سمت جلو می شود و بازکننده های پشت که موجب سفت شدن ماهیچه ها در قوس کمر می شوند، در جلوگیری از لوردوز نقش مهمی داشته و می بایست تقویت شوند.
بهترین روش خوابیدن برای گودی کمر
استفاده از بالش یا پتو زیر و بین زانو به موقعیت بهتر بدن در حین خواب کمک می کند. لازم است تا موقعیت فرد حین خواب به گونه ای باشد که به ماهیچه های فرد اجازه استراحت داده شود و تراز ستون فقرات فرد حفظ گردد.
استفاده از بالش نه چندان ضخیم و نسبتاً صاف به حفظ تراز ستون فقرات گردنی کمک می کند.
استفاده از بالش بین پاها، در حین خوابیدن به پهلو و یا استفاده از بالش زیر زانو در هنگام خوابیدن بر پشت تاثیرگذار بوده و به بهبود وضعیت ستون فقرات افرادی که گودی کمر زیادی دارند، کمک می کند.
سوالات متداول
درد در گودی کمر نشانه چیست؟
درد گودی کمر می تواند نشان دهنده عضلات ضعیف شکمی، اضافه وزن، آسیب دیدگی ستون فقرات، عوارض ناشی از عمل جراحی در ستون فقرات، اختلالات عصبی و عضلانی، مشکلات لگن،پوکی استخوان، اسپوندیلولیستزیس، آکندروپلازی، استئوسارکوم و … باشد.
آیا گودی کمر درمان میشود؟
نحوه درمان این عارضه بسته به علائم آن و محل قرارگیری آن در ستون فقرات متفاوت است. افراد با گردن درد یا کمر درد می توانند از داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی استفاده نمایند. در گودی کمر شدیدتر، استفاده از بریس، فیزیوتراپی و در نهایت عمل جراحی درمان کننده خواهند بود.
