بیماری غلظت خون بالا یا پلی سیتمی به آرامی رشد می کند، اگر این بیماری را درمان نکنید یک تهدید برای زندگیتان است اما کسانی که به خوبی از آن مراقبت کنند شانس یک زندگی طولانی مدت را خواهند داشت.
اگر می خواهید با نشانه های پلی سیتمی بیشتر آشنا شوید و تفاوت علائم غلظت خون بالا در زنان و مردان را بدانید با ما در این مقاله همراه باشید.
غلظت خون چیست؟
بعضی از افراد با دیدن رنگ خون خود به اشتباه تصور می کنند که خونشان غلیظ شده است در صورتی که شاید خونشان به رنگ تیره باشد.
خون انسان در حالت عادی به رنگ قرمز در بدن می باشد. غلظت خون اصطلاح عامیانه ای است که با جملاتی مانند خون شما غلیظ است، شما به غلظت خون مبتلا هستید.
جمله هایی که دست کم، یکی از اعضای فامیل آن را شنیده اند و برایتان سوال شده است که غلظت خون چیست؟ به طور کلی افزایش تعداد گلبول‌های قرمز خون را، غلظت خون می‌گویند.
علائم و نشانه های پلی سیتمی چیست؟
بسیاری از افراد مبتلا به پلی سیتمی و غلظت خون بالا، علائم یا نشانه قابل توجهی ندارند.
برخی از افراد ممکن است علائم مبهمی مانند سردرد، سرگیجه، خستگی و تاری دید داشته باشند.
علائم خاص تر پلی سیتمی ورا عبارتند از:
- خارش، به خصوص بعد از حمام یا دوش آب گرم
- بی حسی، سوزن سوزن شدن، سوزش یا ضعف در دست ها، پاها، بازوها یا پاها
- احساس سیری بلافاصله بعد از غذا خوردن و نفخ یا درد در قسمت فوقانی چپ شکم به دلیل بزرگ شدن طحال
- خونریزی غیرمعمول، مانند خونریزی از بینی یا خونریزی لثه
- تورم دردناک یک مفصل، اغلب انگشت شست پا
- تنگی نفس و مشکل در تنفس هنگام دراز کشیدن
قاعدگی شدید و کبودی از دیگر علائم غلظت خون بالا می‌باشد.
چه چیزی باعث افزایش تعداد گلبول های قرمز خون می شود؟
افزایش تعداد گلبول های قرمز خون ممکن است به دلیل سطوح پایین اکسیژن، بیماری کلیوی یا سایر مشکلات باشد.
- سطوح پایین اکسیژن
بدن شما ممکن است تولید گلبول های قرمز خون را برای جبران هر شرایطی که منجر به سطوح پایین اکسیژن می شود افزایش دهد، از جمله:
- بیماری قلبی (مانند بیماری قلبی مادرزادی در بزرگسالان)
- نارسایی قلبی
- شرایطی که در بدو تولد وجود دارد که ظرفیت حمل اکسیژن گلبول های قرمز را کاهش می دهد (هموگلوبینوپاتی)
- ارتفاعات بالا
- COPD (بیماری انسدادی مزمن ریه) بدتر شدن علائم
- فیبروز ریوی (ریه های اسکار و آسیب دیده)
- سایر بیماری های ریوی
- آپنه خواب( وقفه تنفسی در خواب)
- وابستگی به نیکوتین (سیگار کشیدن)
- دارو های افزاینده کارایی
داروهای خاصی تولید گلبول های قرمز را تحریک می کنند، از جمله:
- استروئیدهای آنابولیک
- دوپینگ خون (تزریق خون)
- تزریق یک پروتئین (اریتروپویتین) که تولید گلبول های قرمز را افزایش می دهد
- افزایش غلظت گلبول های قرمز
کم آبی (اگر جزء مایع خون (پلاسما) کاهش یابد، مانند کم آبی، تعداد گلبول های قرمز افزایش می یابد.
این به دلیل تمرکز بیشتر گلبول های قرمز است. تعداد واقعی گلبول های قرمز ثابت می ماند.)
- بیماری کلیوی
به ندرت، در برخی از سرطان های کلیه و گاهی اوقات پس از پیوند کلیه، کلیه ها ممکن است اریتروپویتین بیش از حد تولید کنند.
این باعث افزایش تولید گلبول های قرمز و غلظت خون بالا می شود.
- تولید بیش از حد مغز استخوان
- پلی سیتمی ورا
- سایر اختلالات میلوپرولیفراتیو
علائم غلظت خون در مردان و زنان متفاوت است؟
همان‌طور که پیشتر ذکر شد غلظت خون بالا بر اساس چند فاکتور در آزمایش خون مشخص می‌شود.
زمانی که تعداد گلبول‌های قرمز زیاد می‌شود و خون غلیظ می‌شود، تعدادی از پارامترهای آزمایش خون مانند تعداد RBCها، مقدار هموگلوبین، هماتوکریت و غیره افزایش پیدا می‌کند.
در مورد علائم متفاوت نیز می‌توان به پریود های شدید در خانم ها اشاره داشت و همچنین در اعداد آزمایش خون که در عنوان بعدی خواهید دید.
غلظت خون بالا چگونه درمان می شود؟
بگذارید با هم صادق باشیم در حال حاضر هیچ درمانی برای پلی سیتمی ورا وجود ندارد. درمان بر کاهش خطر عوارض وجود دارند.
این درمان ها همچنین ممکن است علائم شما را کاهش دهند. پس درست است که درمان قطعی وجود ندارد اما می‌توان نشانه ها را به حداقل رساند.
- خروج خون از شریان ها
رایج ترین درمان برای غلظت خون بالا، برداشت مکرر خون، استفاده از سوزن در ورید (فلبوتومی) است. این همان روشی است که برای اهدای خون استفاده می شود.
این کار حجم خون شما را کاهش می دهد و تعداد سلول های اضافی خون را کاهش می دهد. اینکه هر چند وقت یکبار نیاز به خونگیری دارید به شدت غلظت خون شما بستگی دارد.
- درمان هایی برای کاهش خارش
اگر خارش آزاردهنده ای دارید، پزشک ممکن است داروهایی مانند آنتی هیستامین ها را تجویز کند یا درمان اشعه ماوراء بنفش را برای تسکین ناراحتی شما توصیه کند.
داروهایی که معمولاً برای درمان افسردگی استفاده می‌شوند، به نام مهارکننده‌های انتخابی بازجذب سروتونین (SSRIs)، در آزمایش‌های بالینی به کاهش خارش کمک کردند. نمونه هایی از SSRI ها عبارتند از پاروکستین (Brisdelle، Paxil، Pexeva، دیگران) یا فلوکستین (Prozac، Sarafem، Selfemra، و غیره).
- داروهایی که تعداد گلبول های قرمز را کاهش می دهند
اگر فلبوتومی به تنهایی به اندازه کافی کمک نکند، پزشک ممکن است داروهایی را پیشنهاد کند که می توانند تعداد گلبول های قرمز خون را کاهش دهند. مثالها عبارتند از:
- Hydroxyruea
- اینترفرون آلفا-2b (اینترون A)
- روکسولیتینیب (Jakafi)
- بوسولفان (Busulfex، Myleran)
- داروهای قلب
پزشک شما همچنین احتمالاً داروهایی را برای کنترل عوامل خطر بیماری قلبی و عروقی از جمله فشار خون بالا، دیابت و کلسترول غیرطبیعی تجویز خواهد کرد که غلظت خون بالای شما را کاهش دهد.
ممکن است پزشک مصرف دوز پایین آسپرین را برای کاهش خطر لخته شدن خون توصیه کند. آسپرین با دوز پایین نیز ممکن است به کاهش درد سوزش در پاها یا دستان شما کمک کند.
- استفاده از مکمل ها برای بهبود وضعیت سلامتی
یکی دیگر از راه های درمان غلظت خون بالا( البته باید توجه داشته باشید که غلظت های کمتر و در شدت های بیماری کمتر تاثیر پذیر است) خوردن مکمل های غذایی است که البته این مکمل ها به صورت روزانه نیز برای بدن نیاز هستند مانند یدوناتال ایکس مارت که در واقع تامین کننده ید و اسید فولیک است و همچنین حاوی ویتامین های C، D3 و انواع ویتامین B می‌باشد.
نحوه تشخیص غلظت خون بالا چگونه است؟
غلظت خون بالا با آزمایش های زیر تشخیص داده می شود:
آزمایش خون CBC: در آزمایش CBC تعداد گلبول های قرمز، گلبول های سفید، پلاکت ها، میزان هموگلوبین و هماتوکریت مشخص می شود.
آزمایش خون اریتروپویتین (EPO): افراد مبتلا به اریتروسیتوز اولیه سطح EPO پایینی دارند.
کسانی که مبتلا به اریتروسیتوز ثانویه هستند ممکن است سطح EPO بالایی داشته باشند.
آزمایش مغز استخوان: به منظور بررسی جهش ژنتیکی به نام JAK-2 و یا سایر جهش ها.
محدوده‌ی طبیعی گلبول های قرمز چقدر است؟
محدوده طبیعی گلبول های قرمز به صورت زیر است:
- تعداد گلبول قرمز در مردان ۵.۷۲-۴.۳۲ و در زنان ۵.۰۳-۳.۹۰ میلیون گلبول
- میزان هموگلوبین در مردان ۱۷۵-۱۳۵ و در زنان ۱۵۵-۱۲۰
- میزان هماتوکریت در مردان ۵۰.۰-۳۸.۸ و در زنان ۴۴.۵-۳۴.۹
- گلبول سفید ۳۵۰۰ تا ۱۰۵۰۰
- تعداد پلاکت ۱۵۰۰۰۰ تا ۴۵۰۰۰
بدیهی است که اگر نتیجه آزمایش خون شما از این مقدار بالاتر باشد مشکوک به پلی سیتمی یا غلظت خون بالا خواهید بود.
در غلظت خون بالا چقدر احتمال لخته شدن وجود دارد؟
در غلظت خون بالا، بدن فرد بیش از حد گلبول قرمز تولید می کند.
گلبول های قرمز خون اضافی باعث غلیظ شدن خون شخص مبتلا، نسبت به حد طبیعی می شود. در نتیجه ، لخته های خون به راحتی شکل می گیرند.
این لخته ها می توانند جریان خون از طریق عروق و رگ های فرد را مسدود کنند که باعث حمله قلبی یا سکته مغزی می شود.
درمان های دارویی غلظت خون چقدر نتیجه بخش است؟
پزشک ممکن است داروهایی برای جلوگیری از تولید بیش از حد سلول های قرمز خون در مغز استخوان تجویز کند. نمونه هایی از این داروها شامل هیدروکسی اوره و اینترفرون آلفا است.
هیدروکسی اوره دارویی است که به طور کلی برای درمان سرطان استفاده می شود. این دارو می تواند تعداد گلبول های قرمز و پلاکت خون را کاهش دهد. در نتیجه ، این دارو به بهبود جریان خون شما کمک می کند و غلظت خون بالا را به حد طبیعی می رساند.
اینترفرون آلفا ماده ای است که بدن انسان به طور معمول تولید می کند. همچنین می تواند برای درمان غلظت خون بالا یا بیماری پلی سیتمی ورا نیز استفاده شود.
اینترفرون آلفا می تواند سیستم ایمنی بدن انسان را برای مبارزه با سلولهای مغز استخوان که بیش از حد فعال هستند ، سوق دهد.
این کار به بدن کمک می کند تا تعداد گلبول های قرمز خون کاهش یابد و جریان خون و غلظت خون در افراد مبتلا به سرطان پلی سیتمی ورا به حد طبیعی برسد.
سوالات متداول
آیا می توانید از غلظت خون بالا جلوگیری کنید؟
پلی سیتمی اولیه (پلی سیتمی ورا) قابل پیشگیری نیست. با این حال، با درمان مناسب، می توانید از بروز علائم و عوارض پیشگیری کرده یا آن را به تاخیر بیندازید. گاهی اوقات می توانید با اجتناب از مواردی که بدن شما را برای مدت طولانی از اکسیژن محروم می کند، از پلی سیتمی ثانویه جلوگیری کنید. ترک سیگار یکی از نمونه های جلوگیری از غلظت خون بالا است.
چه چیزی باعث غلظت خون بالا اولیه می شود؟
معمولاً به دلیل تغییر در ژن JAK2 ایجاد می شود که باعث می شود سلول های مغز استخوان تعداد زیادی گلبول قرمز تولید کنند. سلولهای مغز استخوان آسیب‌دیده همچنین می‌توانند به سلولهای دیگر موجود در خون تبدیل شوند، به این معنی که افراد مبتلا به غلظت خون بالا ممکن است تعداد پلاکت‌ها و گلبول‌های سفید خون به‌طور غیرعادی بالایی داشته باشند.
چه چیزی باعث پلی سیتمی ثانویه می شود؟
پلی سیتمی ثانویه اغلب به عنوان پاسخی به هیپوکسمی مزمن ایجاد می شود که باعث افزایش تولید اریتروپویتین توسط کلیه ها می شود. شایع ترین علل پلی سیتمی ثانویه شامل آپنه انسدادی خواب، سندرم چاقی هیپوونتیلاسیون و بیماری انسدادی مزمن ریه (COPD) است.
پرتو درمانی غلظت خون چقدر موثر خواهد بود؟
پرتودرمانی تولید گلبول‌های قرمز خون را در مغز استخوان کند می‌کند، که خون شما را رقیق می‌کند و به جریان آسان‌تر آن کمک می‌کند. با این حال، پزشکان اغلب از پرتودرمانی برای غلظت خون بالا استفاده نمی کنند زیرا ممکن است سرطان خون (سرطان خون) را نیز بیشتر کند.
